In 1995 schreef een 28 jarige man, genaamd Pierre Omidyar de code van iets wat zou uitdraaien tot een top business: eBay. Vandaag telt het bedrijf uit het Californische San Jose ruim 31.500 werknemers, boekt het een omzet van 14 miljard dollar én is oprichter Omidyar, nu eBay's voorzitter, een van de rijkste mensen ter wereld. Die man moet wel iets juist gedaan hebben. Hieronder deelt hij zijn inspirerende verhaal.
Via de Omidyar Group investeerde de eBay founder meer dan 1 miljard dollar in non- en for-profit organisaties die zich toeleggen op economische, sociale en politieke vooruitgang. Toch is de man niet geïnteresseerd in willekeurige acties voor het goede doel. Wel laat hij zich inspireren door een leiderschapsvisie die hij in de eerste jaren van eBay ontdekte: als je anderen aanmoedigt om een goed doel na streven, zullen ze dat ook doen.
Iedereen heeft zijn eigen manier om problemen op te lossen
"Toen ik voor het eerst aan de slag ging als software ingenieur, had ik enorm hoge verwachtingen van anderen," vertelt Omidyar. "En ik vond maar al te vaak dat mijn omgeving die niet kon inlossen. Tot ik besefte dat, zelfs wanneer teamleden een taak maar voor 80% tot een goed einde brengen, dat dat awesome is. Want ze waren maar met 5, en 5% maal 80% is nog steeds meer dan 100% enkel mijzelf. Dat bracht mij op het idee om steeds meer een beroep te doen op ander menselijk kapitaal. Laat hen maar hun ding doen, en hun eigen talenten en vaardigheden op tafel leggen. Elk van hen zal problemen oplossen op een heel andere manier dan dat jij zou doen."
In 1991 richtte Omidyar samen met iemand anders een start-up op, Ink Development, software producer voor de allereerste tablet computer. Later werd het bedrijf omgedoopt tot eShop, en uiteindelijk ook overgekocht door Microsoft. "Niet bepaald baanbrekend, maar het heeft me wel mijn drang naar 'risico nemen' aangewakkerd," besluit Omidyar.
En toen : eBay
In 1995 kwam Omidyar voor het eerst op het idee om een eigen online marktplaats op te richten. "Het concept van een markt heeft me altijd al gefascineerd," geeft hij toe. "Vooral de theorie van financiële markten vond ik echt cool: goederen worden verhandeld aan een eerlijke waarde, wanneer iedereen toegang heeft tot dezelfde informatie.
In de praktijk gaat het er dikwijls echter helemaal anders aan toe. Dat mocht Omidyar ondervinden toen hij wilde investeren in de IPO van een gaming bedrijf. De onderneming ging naar de beurs voor 15 dollar per aandeel.
"Mijn beursmakelaar belt me op en vertelt me dat ik de aandelen voor 24 dollar krijg," vertelt Omidyar. "De reden? 15 dollar was de ideale prijs, maar wel niet diegene die 'mensen zoals ik' konden krijgen. Toen leerde ik dat er op de beurs geen plaats is voor 'gewone mensen'. Dat zette mij aan het denken. Misschien moet ik iets doen met het geweldige internet. En ervoor zorgen dat de kracht van de financiële markt tot bij het gewonere volk geraakt. Natuurlijk verkoopt het gewone volk geen aandelen vanuit de woonkamer. Ze verkopen goederen, hebbedingen, nódige dingen. Een marktplaats creëren die de kracht van efficiënte markten tot bij de gemiddelde mens kon brengen? Een echte uitdaging. Maar toch begon ik eraan, in 1995."
Over klachten, verwachten en eigen krachten
6 maanden later kreeg Omidyar de ene klacht na de andere op zijn bord. "Iedereen deed zijn beklag over .. nu ja, iedereen," blikt Omidyar terug. "Ik voelde me als de onpartijdige ouder die de vechtende broertjes uit elkaar moest houden. Ik besefte dan ook snel dat er iets moest veranderen. Dus stuurde ik een brief naar de community, die ik publiceerde op de website. Ik zei: "Hier, ik geef jullie een tool, een feedback forum. Als je echt een slechte ervaring hebt met een ander lid, zwier het dan online. Vertel het aan anderen. Maar als je tevreden bent over hem of haar, vertel dat dan ook."
Een echt experiment, en Omidyar wist naar eigen zeggen niet wat hij mocht verwachten. "Het was even spannend, maar al snel mocht ik de anderen heel dankbaar zijn vanwege hun positieve feedback. Ik las een hoop goede dingen die verder gingen dan de transactie zelf," aldus Omidyar.
Inspireren is het nieuwe leiderschap
"Die ervaring heeft me doen beseffen dat we hetzelfde moesten doen, hier intern bij eBay. Ik hoefde mijn executives niet meer te vertellen wat ze moesten doen. Nee, ik moest een manier vinden om hen te inspireren met mijn visie. Die mochten ze - op basis van eigen ervaringen en expertise - vertalen op hun eigen manier. Zolang ze mijn doelstellingen, missie en visie maar konden overbrengen naar de anderen in het bedrijf. Inspiratie is veel effectiever dan delegatie."
Gebundelde krachten achter één doelstelling: eBay succesvol maken
In augustus kon Omidyar zijn goede vriend Jeff Skoll overtuigen om zijn toenmalige job in te ruilen voor eBay. "Weet ik dat nooit een traditionele founder-ceo was zoals Bill Gates of Steve Jobs," stelt een bescheiden Omidyar. "Ik had gewoon een goed gevoel bij een samenwerking tussen Jeff en mezelf. We wilden eBay tot een bepaald punt brengen. En als we daarin konden slagen, zouden we een echt management team uitbouwen. Ik was me altijd al bewust van mijn eigen troeven: innovatie en de drang om te creëren. Maar als ik die juist en doeltreffend wilde inzetten, besefte ik dat we echte managers nodig hadden. Managers die wisten hoe ze een bedrijf kon laten omschakelen naar een grote, succesvolle organisatie."
Management achter de schermen
In 1998 kwam Omidyar op het idee om Amerikaanse zakenvrouw Meg Whitman aan te stellen als CEO. "Ik geloof echt dat we een voorbeeld hebben gesteld van hoe zo'n organisatorische omschakeling in zijn werk gaat," glundert Omidyar. Je ziet vaak founders die met tegenzin een ervaren CEO in huis halen, en toch nog steeds hun bedrijf proberen te runnen. Dat was niet het geval met eBay. Akkoord, ik bleef er een jaar lang, om Meg te helpen met de transitie. Maar sinds dag 1 heb ik gezworen bij het feit dat ik Meg zou helpen achter de schermen. Zij staat in voor de show."
Een jaar nadat Omidyar eBay had verlaten, leek het even mis te lopen. "De website lag 22 uur lang plat, het was een ramp," vertelt de eBay topman. "Hoe Meg toen heeft gehandeld, was een sleutelmoment in haar typerende manier van leiding geven. Ze wilde elk van onze 10.000 top verkopers opbellen en zich persoonlijk verontschuldigen. Ze wilde dat het hele bedrijf besefte dat eBay bestaat om echte mensen van vlees en bloed te helpen. En dat, wanneer we fouten maken, we daar de gevolgen van moeten dragen."
Hoe eBay het fundament legde voor filantropie
In 1998 trok het bedrijf naar de beurs. Omidyar had nooit verwacht dat de introductie zo succesvol zou zijn. "We hadden de prijs per aandeel gezet op 18 dollar, maar na dag 1 was de beurswaarde van 1 aandeel al 47 dollar waard. Het was meer geld dan ik ooit zou kunnen gebruiken, en ik voelde dat het nuttig moest worden besteed. Het enige wat ik kon denken, was: 'Oké, ik heb een klein fortuin verzameld. Maar hoe zorg ik ervoor dat het goed wordt benut'?"
"Als een soort 'nieuw filantroop' lees ik vaker dat je je doorheen de non-profit sector moet werken," beweert Omidyar. "Dat hebben we in 2002 en 2003 gedaan, maar ik raakte gefrustreerd. Ik wist niet precies hoe of waarom, maar het voelde aan alsof we ons potentieel niet voldoende benutten. Dat leidde tot de oprichting van het Omidyar Network. Die was gestoeld op een belangrijke visie: als je op grote schaal positieve verandering wilt scheppen, mag je jezelf niet beperken tot de non-profit sector."
Omidyar geeft aan dat zijn hele filantropische benadering het resultaat is van zijn ervaringen bij eBay. En dan vooral de manier waarop miljoenen mensen het online platform gebruikten om hun eigen business op touw te zetten. "Als filantroop help ik mensen om iets naar zich toe te trekken. Alles wat ik tot op heden heb verwezenlijkt, draait om de visie dat elke mens gelijke waardevolle capaciteiten heeft. Waarin onze maatschappij nog tekortschiet, is gelijkheid in de opportuniteiten die mensen nodig hebben die te benutten. Ik wil die gelijkheid verspreiden, zodat ieder van ons zijn of haar potentieel maximaal kan benutten. Die aanpak is de drijfveer én het succes achter eBay. Je kan moeilijk slechte beslissingen maken met zo'n visie in het achterhoofd, nietwaar?"
