Bron foto: Shutterstock
Zweden experimenteert al een tijdje met een zes uur durende werkdag waarbij werknemers minder uren per dag werken maar toch een volledig maandloon krijgen. Onlangs liep zo’n testperiode in een rusthuis in Gothenburg ten einde. Was het allemaal te mooi om waar te zijn?
Kosten gingen omhoog, maar dat was niet alles
Het experiment werd gelanceerd voor een handvol Zweedse bedrijven uit tal van sectoren van start-ups tot rusthuizen. Een van de meest besproken voorbeelden is die van het rusthuis Svartedalen in Gothenburg. Zo namen meer dan 70 verpleegsters deel aan het experiment en werd de werkdag voor achttien maanden met twee uur verkort.
Dat de daling van het aantal uren een impact had op de kosten (aangezien er zeventien extra mensen moesten worden aangenomen om de verlopen op te vangen) is evident. De kosten voor het project liepen echter hoog op. Zo moesten naast de extra zeventien werkkrachten ook de wetenschappers betaald worden, die in dezelfde periode het personeel van een soortgelijk rusthuis met traditioneel werkschema opvolgden.
De invloed op de werkvloer
“Tijdens het experiment had iedereen veel meer energie,” getuigt verpleegster Emilie Telander aan de BBC. “Bovendien leek iedereen ook een pak gelukkiger te zijn tijdens die periode,” zegt ze. Begin dit jaar werd het traditionele werkschema terug ingevoerd omdat het experiment op zijn einde liep. “De verandering om terug te gaan naar een 8 uren shift heeft een flinke impact gehad,” zegt Telander. “Zo heb ik minder tijd voor het huishouden en is de tijd om mijn dochter verhaaltjes voor te lezen voor het slapengaan ook beperkter geworden.”
Maar ook voor de inwoners van het rusthuis was de impact duidelijk merkbaar. Zo was het een pak aangenamer om met de verpleging om te gaan aangezien ze onder minder druk stonden. Ook het management en de vakband zagen positieve effecten sinds de ingang van de proefperiode. Dat critici blijven hameren op de verhoogde kosten is logisch. Maar toch is het ook belangrijk om niet te negeren wat de impact op de werkvloer is. Het finale rapport komt daarvan uit volgende maand. Maar de voorlopige resultaten lijken inderdaad te staven met wat Emilie Telander vertelt.
Bron foto: Shutterstock
Zo zijn de resultaten in het rusthuis Svartedalen zijn op zijn minst opmerkelijk te noemen. Het aantal ziektedagen ging tijdens het experiment met rasse schreden achteruit (meer dan 10 procent) en de productiviteit ging een pak omhoog. In het rusthuis organiseerde het personeel plots 85 procent meer activiteiten voor de patiënten dan de jaren voorheen. Opvallend is dat de helft van de kosten van de 6-uren werkdag al konden worden gerecupeerd. Door de daling van de werkloosheid (en de uitkeringen) en een daling van het aantal ziektedagen zou de helft van de kosten van het project al kunnen worden betaald.
Komt er een einde aan de 40-urenweek in Zweden?
In het stadsbestuur van Gothenburg waren de meningen over het experiment verdeeld. Zo had centrum-rechts vragen bij het experiment dat op de rug van de belastingbetaler werd betaald en waren ze van mening dat de kosten te hoog doorwogen in vergelijking met de voordelen. Het management van het rusthuis kon voorkomen dat het experiment vroegtijdig werd gestopt door ervoor te zorgen dat het binnen het voorziene budget bleef. De totale kosten worden geraamd op 1,22 miljoen euro.
“Of we dit systeem kunnen doorvoeren voor iedereen? Het antwoord is nee,” zegt de linkse politicus Daniel Bernmar die aan het hoofd staat van de rusthuizen in Gothenburg. "Maar toch is het experiment op vele vlakken ook een succes te noemen”. “Zo werden er 17 extra jobs gecreëerd, was er minder absenteïsme en hebben we een verkorte werkweer globaal op de agenda gezet,” zegt Bernmar.
“We hebben het verkorten van de werkweek op de agenda gezet binnen Zweden, maar ook in Europa. In de voorbije 10 à 15 jaar hoorden we vooral veel over meer werken en langere werkdagen. Nu debatteren we over het omgekeerde. Dat is toch al een stap in de goede richting”.
Toch lijkt het dat de 40-urenwerkweek in Zweden niet snel zal worden vervangen. Het voorstel van links om in Zweden de werkweek te verkorten werd maar door 6 procent van de Zweedse kiezers gedragen. Desondanks zijn er steeds meer steden bereid om te experimenteren. Zeker sectoren waar traditioneel absenteïsme, ziekte of burnouts welig tieren, tonen interesse. Ook bedrijven die actief zijn in de reclamesector, consultancy & technologie tonen interesse om de verkorte werkweek te testen.
Niet ideaal voor start-ups?
“Ik denk niet dat een 6 uur durende werkdag past in een ondernemersomgeving of de start-up wereld,” zegt Erik Gatenholm de CEO van een bio-inkt bedrijf. Daar hebben ze het getest, nadat zijn werknemers “er iets van gelezen hadden op Facebook”. Maar het project werd na een maand afgevoerd. “Ondanks dat het leuk was, voelde het ook stressvol aan,” zegt een werknemer. “Het is een proces dat tijd nodig heeft en aangezien je zoveel werk had dat je niet kon afwerken, voelde het alsof je je huiswerk niet aan het maken was.”
Volgens Dr. Aram Seddigh, een specialist van het Stress Research Instituut van de Universiteit van Stockholm, zegt dat een verkorting van de werkweek niet overal past. “Ik denk dat een werkdag van 6 uur het meest effectief is in organisaties waar je 6 uur hoeft te werken en daarna naar huis gaat. In bedrijven waar de grenzen tussen werk en privé minder duidelijk zijn is het minder aan te raden,” voegt Seddigh eraan toe.
“Bij start-ups zou het stressniveau omhoog gaan omdat het werk niet gedaan geraakt op 6 uur tijd. Het zou werknemers verplichten om het werk mee naar huis te nemen”
Desondanks dat het experiment te duur is, lijkt het dus toch een flinke impact te hebben op de werkvloer voor sommige sectoren. Het dus helemaal begraven zou dom zijn. Bovendien zal werk ook steeds verder automatiseren, dus klinkt het logisch dat de kosten op termijn moeten zakken. Waardoor een 6 uur durende werkweek realistisch wordt. Al lijkt het nog niet voor meteen Helaas... 🙂
