In de VS raakte een bedrijf als Fitbit gelanceerd dankzij crowdfunding, in de UK lenen bedrijven meer geld bij de crowd dan bij de banken, in Nederland halen sommige platformen meer geld op dan alle Belgische crowdfundingplatformen bij elkaar opgeteld. Met zijn boek ‘Do not f*ck but fund the crowd’ wil Dirk Coeckelbergh alternatieve vorm van financiering ook hier in België een duw in de rug geven. “De complexe regelgeving is het grootste obstakel, maar ook veel banken stellen zich conservatief op. Met bijna 300 miljard euro op de Belgische spaarboekjes is het potentieel voor crowdfunding nochtans gigantisch groot. Zeker voor innovatieve bedrijven en projecten.”

Professionele duizendpoot Coeckelbergh, een man met meer dan 1.500 publicaties achter zijn naam, omschrijft zichzelf als een onafhankelijk researcher/publicist/bestuurder/consultant. “Het woordje ‘onafhankelijk’ is het belangrijkste in die omschrijving. Ik ben met 1.001 dingen tegelijk bezig maar ik ben nogal gehecht aan mijn onafhankelijkheid.”

“Ik schrijf geen boeken op bestelling. Laatst kreeg ik 10.000 euro aangeboden om een boek te schrijven. ‘Het is niet zo veel werk, want de drie conclusies liggen al vast’, kreeg ik te horen. Sorry, maar als ik niet zelf mijn eigen conclusies kan trekken uit mijn eigen onderzoek begin ik er niet aan. (lacht) Die houding heeft er ook voor gezorgd dat ik al een paar keer buitengevlogen ben bij bedrijven.”

Regels zetten rem op crowdfunding

Voor zijn nieuwste boek stortte Coeckelbergh zich op het fenomeen van crowdfunding. “Crowdfunding is populair, de platformen schieten als paddenstoelen uit de grond. Maar tot mijn eigen verbazing vond ik nergens een boek dat met een helikopterblik naar het crowdfundinglandschap kijkt en dat ook nog eens actueel is. Zelfs recente boeken daarover bleken al behoorlijk verouderd.”

“In België is crowdfunding relatief onderontwikkeld. In Nederland en in de UK staan ze al veel verder. Daar hebben ze platformen die op hun eentje vijf keer meer geld ophalen dan alle Belgische platformen samen. In de UK leent het publiek – de crowd – méér geld aan kmo’s dan de banken. Hier zijn die verhoudingen totaal omgekeerd. Hoe dat komt? Simpel: België is een conservatief land. De juridische en fiscale regels zijn stil blijven staan. Leningen aan particulieren kunnen hier bijvoorbeeld nog altijd niet. Zowel de platformen als de investeerders moeten met zoveel regeltjes rekening houden. De wetgeving zet een enorme rem op crowdfunding.”

Als je een markt maakt, dan is ze er! Zo is dat ook voor crowdfunding. Zorg voor het aanbod en de vraag zal volgen

“Een tweede verklaring moeten we zoeken bij de banken. In Nederland zit de wereld van de crowdfunding vol bankiers. Banken zetten zelf crowdfundingplatformen op of gaan samenwerkingen aan met platformen. Bij ons is van de weinige echt Belgische banken alleen KBC met een eigen platform op die trein gesprongen”, aldus Coeckelbergh.

“Ik ben ervan overtuigd dat er een grote markt is voor crowdfunding. De Belgen hebben samen bijna 300 miljard euro op hun spaarboekjes staan. Een immens bedrag. Het is niet vanzelfsprekend om die spaarders in beweging te krijgen, maar het kan wel. Twintig jaar geleden was ik actief in de wereld van het ethisch bankieren. De Belgen waren volgens de banken niet geïnteresseerd in ethisch beleggen, er was zogezegd geen markt voor. Tot de eerste fondsen er kwamen en meteen miljarden euro’s waard waren. Als je een markt maakt, dan is ze er! Zo is dat ook voor crowdfunding. Zorg voor het aanbod en de vraag zal volgen.”

Do not f*ck the crowd

De titel van het boek springt meteen in het oog. Vanwaar die ‘do not f*ck the crowd’? “Tijdens mijn research botste ik op heel wat campagnes die eigenlijk geen campagnes zijn”, legt de auteur uit. “Heel wat platformen, die vaak even snel verdwijnen als ze gekomen zijn, voegen kunstmatig campagnes toe en doen dan alsof die razend succesvol zijn. Een beetje zoals websites die roepen dat je snel de laatste beschikbare hotelkamer moet boeken, terwijl ze in werkelijkheid nog 19 kamers vrij hebben.”

“Het is voor de twee partijen – zowel voor wie geld wil ophalen als voor wie geld wil beleggen – niet eenvoudig om die ballonnetjes te doorprikken en de juiste platformen eruit te pikken. Vandaar de titel van mijn boek.”

Maar laat je daar vooral niet door afschrikken, want volgens Coeckelbergh biedt crowdfunding heel wat mogelijkheden. “Als je bereid bent om risico te lopen, kan je aandelen kopen. Een obstakel daarbij is dat platformen geen faillissementsratio publiceren. Je hebt er geen idee van hoeveel bedrijven die via een platform aandelen verkopen succesvol worden of overkop gaan. Je moet wel realistische verwachtingen koesteren. Verwacht geen waanzinnig rendement!”

Platformen die zich focussen op één vorm van crowdfunding of op één specifieke sector zijn meestal de veiligste investering. Ze hebben een hogere survival rate

“Wil je minder risico lopen, dan kan je ook rechtstreeks geld lenen aan bedrijven. Dan ben je minder ver verwijderd van een bepaald rendement. Goede doelen gebruiken crowdfunding om schenkingen op te halen. De vierde en laatste vorm van crowdfunding is hier misschien wel de populairste: je gaat dan investeren in de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve producten. Je krijgt geen financieel rendement op je investering, maar een nieuw product.”

Hoe pik je er als investeerder dan het juiste crowdfundingplatform uit? “Platformen die zich focussen op één vorm van crowdfunding of op één specifieke sector zijn meestal de veiligste investering. Ze hebben een hogere survival rate”, weet Coeckelbergh. “Nog een tip: probeer te achterhalen of een platform bepaalde criteria hanteert om te beslissen welke bedrijven en projecten ze toelaat. Platformen die geen filter hebben en zo goed als alle campagnes toelaten, zijn veel minder succesvol dan platformen die wel streng selecteren.”

Het succesrecept

Over naar de andere kant, naar de ondernemers en organisaties die geld willen ophalen via crowdfunding. Soms lijkt het alsof crowdfunding vooral een sympathiek imago heeft en vooral om kleinere bedragen draait. Maar die perceptie klopt volgens Coeckelbergh niet. “Crowdfunding is ook bijzonder interessant voor ondernemers die snel willen groeien en schalen. In de VS is een succesverhaal als Fitbit gelanceerd via crowdfunding.”

Hét grote voordeel bij crowdfunding is dat je investeerders wel een recht op dividend kunnen krijgen in ruil voor hun investering, maar vaak geen stemrecht

“Hét grote voordeel bij crowdfunding is dat je investeerders wel een recht op dividend kunnen krijgen in ruil voor hun investering, maar vaak geen eigen of direct stemrecht. Als je met een VC of met een investeringsfonds in zee gaat, willen die altijd en veel stemrecht. En dus ook controle. Crowdfunding is een manier om te groeien en toch als ondernemer zelf de autonomie over je eigen onderneming te behouden.”

Als je een crowdfundingcampagne opzet, hoe maak je die dan succesvol? Coeckelbergh heeft uit zijn research voor het boek een paar tips gehaald. “Innovatieve bedrijven, projecten of ideeën kunnen gemiddeld op veel meer funding rekenen. Ben je een oud bedrijf, dan kan je veel beter een dochterbedrijf oprichten. Nieuwkomers hebben meer succes dan gevestigde waarden. Dat geldt ook voor projecten: lanceer nieuwe projecten, vraag zeker geen geld voor lopende projecten. Tenslotte halen teams meer geld op dan solo-ondernemers en halen vrouwen meer geld op dan mannen.”

“Vergeet ook niet dat belofte schuld maakt. Laatst had ik via crowdfunding een boek besteld dat ik graag als verjaardagscadeau wilde geven. Het boek arriveerde drie weken na de verjaardag, véél later dan beloofd. Zo zet je al meteen je geloofwaardigheid op het spel. Crowdfunding is geen one shot. Je gaat je investeerders later nodig hebben. Maak je bij je eerste campagne al meteen je belofte niet waar, dan ben je die enthousiaste eerste klanten al meteen kwijt. Zet daarom een maximum op de producten die je maakt en het geld dat je ophaalt. Limiteer de crowdfunding tot de producten die je ook echt gemaakt en geleverd krijgt binnen de beloofde termijnen”, aldus nog Coeckelbergh.

Bestel ‘Do not fuck but fund the crowd’ met 10% korting en gratis verzending. Ga naar de Lannoo Campus website, voeg het boek toe aan je winkelmandje en gebruik de kortingscode ‘bloovi’.