Het wordt stilaan duidelijk dat internet voor een sneller evoluerende wereld zorgt en dat politieke instellingen en overheden nog niet voldoende mee ontwikkeld zijn om het tempo bij te houden. Onrust en online/offline protesten komen in alle uithoeken van de wereld voor. Mensen zien wat er mogelijk is dankzij technologie, maar voelen weerstand van politici. Kan internet de huidige vorm van democratie bijsturen? Clay Shirky is er alvast van overtuigd. Spoiler alert: hij beschrijft hoe de Open Source Community een voorbeeld is en hoe zij de technologie ervoor al beschikbaar gemaakt hebben.

De tekst hieronder is een samenvatting van de content in de clip met onze eigen visie hierop.

Internet is nog altijd een vrij nieuw medium

Shirky steekt van wal door kort de geschiedenis van media toe te lichten. Je hoort bij internet vaak de kritiek dat er vooral zinloze discussies gevoerd worden en dat vooral "Funny Cat video's" de aandacht trekken van de grote massa. Als je echter het ontstaan van elk medium bekijkt (print, TV, telefoon, ...), is er altijd een fase geweest waarbij de initiële bedoeling van het medium niet meer duidelijk zichtbaar was. En zelfs wanneer dat medium een zekere maturiteit bereikt heeft, blijven er op het eerste zicht "zinloze" elementen aan verbonden. Maar waar trek je de grens, en vooral wie trekt die, tussen zinvol en zinloos?

Toen print volop in ontwikkeling was, kon men enkel op het gesproken of het gedrukte woord kritiek geven. En dan moest men die kritiek nog zelf laten drukken of openbaar kunnen verkondigen om gehoord te worden. Wanneer TV opkwam, kregen mensen een nieuw kanaal waarover ze konden discussiëren en waar ze kritisch konden naar kijken. Nieuwe media zorgen altijd voor méér discussie, méér debat. Internet is nu toevallig een medium dat zich er goed toe leent. Sites als HLN.be zijn gekend om hun - soms - hilarische comment secties. De uitdaging is dus om de juiste mensen op de juiste plaats over de juiste onderwerpen te laten discussiëren.

Het medium internet zit in zijn puberteit. Argumenteren dat internet buiten beleidsvoering en politiek moet gehouden worden, is dus achterhaald. Men dénkt er nu niet eens meer aan om in vraag te stellen of de telefoon nuttig is in politiek.

Globale (regionale) synchronisatie

De uitdaging bij het stimuleren van zinvolle discussies, bijvoorbeeld over politiek, is om de feiten eerst bij de mensen te krijgen, voor ze hun mening vormen en die delen. Toen er nog enkel het gedrukte boek was, merkten naturalisten (men sprak toen nog niet van wetenschappers) dat dit te traag ging. Globaal met meerdere vooraanstaande naturalisten discussiëren lukte niet, omdat het collectief al verder stond tegen dat iemand een theorie kon op papier zetten. Daarom werden "scientific journals" uitgevonden. Korte verhandelingen over een specifiek onderwerp.

Deze uitdaging wordt net gemakkelijker aan te gaan dankzij internet. Dit om voor de hand liggende redenen. Het globaal stimuleren van discussies lukt dus perfect, enkel nog de content kanaliseren zodat het kwalitatief en constructief blijft.

Het belang van de Open Source Community

Open Source Software - Open Source Government?

De uitdaging van open source software development: Als meerdere developers aan dezelfde file werken, kan elke developer elk stukje code herschrijven of zelfs bad code toevoegen zodat er niets meer werkt. Deze chaos moe(s)t gestructureerd worden, zodat elke beweging een verbetering is en er toch enige controle is. Ze werken met andere woorden samen aan het "beleid" dat een bepaald systeem moet uitvoeren.

De uitdaging van "open source government": Als iedereen via internet inspraak krijgt in beleidsvoering, moet die stroom van informatie gestructureerd worden. Niet elke mening over een wet is een verbetering van die wet. We kunnen echter wel meeschrijven aan het beleid dat ons systeem moet uitvoeren, als de politiek dit ooit toelaat.

Version Control System

Bij open source software werd heel lang gewerkt (nu vaak nog) met een version control system. Dit houdt in dat er een centraal beheer is van de software die de uiteindelijke wijzigingen ook werkelijk gaan implementeren. Hier krijg je echter dezelfde klassieke structuur als intern bij bedrijven. Eén centraal punt, een netwerk onderaan die meewerkt.

De oplossing komt van Linus Torvalds (Linux)

De essentie van open source is net dat elke member van de community op elk moment aan elk stukje code zou moeten kunnen. Maar dan krijg je weer die moeilijk te beheersen chaos.

Torvald wilde echter niet toegeven en was ervan overtuigd dat er een betere oplossing mogelijk is. Linux is open source en als je de structuur bekijkt van die community (zie video, 8:40), merk je een gigantisch complex geheel. Toch slagen ze er al 15 jaar in om een kwalitatief product af te leveren.

GIT, daar begint het

Na die 15 jaar ervaring snapte Torvald hoe open source communities in elkaar zitten en ontwikkelde hij git, een distributed version control system. Git maakt het mogelijk om alle members toegang te geven tot alle files en codes.

Bij elke wijziging, bij het kleinste detail, wordt een nieuw nummer, een nieuwe 'versie' aangemaakt in het git-systeem. Een soort handtekening, gelinkt aan elke wijziging. Het voordeel hiervan is, dat iemand in Brussel en iemand in New York aan dezelfde code, dezelfde file kunnen werken en achteraf het geheel vlot kunnen mergen met de bestaande code. Dit zonder vooraf, tijdens, of achteraf afspraken te maken.

Hiermee creëer je "cooperation without coordination".

De link naar politiek en beleid

De beschrijving van de open source community is een lange uitleg om tot een theorie te komen die kan werken in maatschappijen en in politieke context.

Het systeem van git zorgt er namelijk voor dat heel grote en complexe communities toch constructief en georganiseerd kunnen samenwerken aan iets. Bekijk hieronder even de "structuur" van de Ruby community wereldwijd (de lijnen stellen onderlinge relaties voor, de clusters bepaalde specifieke projecten of sub-communities). Structuur lijkt er op het eerste zicht niet in terug te vinden. Toch groeit Ruby enorm snel en is er in het eindresultaat net wél veel structuur en organisatie terug te vinden.

Wanneer je rondkijkt op github (centraal platform voor git, met alle projecten) zie je dat vrijwel alle projecten over source code gaan. Maar stilaan komen er experimentele projecten op.

Voorbeeld: Een github member wilde aantonen hoe een door burgers ontwikkelde wet er zou kunnen uitzien. Dankzij de technologie van git kan je duidelijk zien wie wat wanneer heeft gewijzigd. (vergelijkbaar met de "track changes" in Word)

De technologie is dus nu al volledig klaar voor dergelijke projecten. Overheden hebben de kans om samen met de bevolking beleid te voeren dankzij coöperatie zonder coördinatie. Niet ALLE wetten en alle beslissingen kunnen genomen worden in samenspraak met de bevolking en uiteindelijk nemen politici nog altijd de eindbeslissing. Ze kunnen echter niet meer om de eis tot inspraak van de bevolking heen, vooral aangezien het grootste deel al aanvoelt dat de technologische sector er klaar voor is.

Macht is het probleem

Politici zouden op termijn voor een deel overbodig kunnen worden en "transparantie" wordt moeilijker te doseren door hen, wanneer men via internet mee beleid kan voeren. Transparantie komt overigens enkel van de kant van politici, zij het in beperkte mate. Clay Shirky stelt dat een dashboard zonder stuur nooit de belofte geweest is van een degelijke democratie. We horen en zien voor een deel wat er beslist wordt en wat er gebeurt, maar kunnen er zelf weinig aan doen.

Massale online reacties op bepaalde schandalen of foute beslissingen, hebben al bewezen dat de bevolking dankzij internet een luide stem heeft.

Maar is er plaats om de bevolking dankzij goed uitgewerkte technologie nog meer inspraak te geven bij het uittekenen van een beleid of zelfs ontwerpen van wetten?

Later deze week publiceren we een uitgebreide verhandeling over het maatschappelijk nut van en de technologie achter "De Vragende Partij", het coöperatieve platform van de VRT tijdens de aanloop naar de verkiezingen op 14 oktober.

Vond je dit artikel waardevol? Deel het dan hieronder via Twitter, Facebook of Linkedin.

Volg je @bloovi al op Twitter? #bloovi