Terwijl op de achtergrond Netflix in België gelanceerd werd en Telenet naarstig verder werkt aan eigen content in concurrentie met de televisiezenders en zo onvermijdelijk ook in België het televisielandschap aan een (r)evolutie bezig is die de manier waarop wij tv kijken en de manier waarop productiehuizen, televisiezenders en distributeurs geld verdienen definitief zal veranderen, ging de afgelopen weken de strijd tussen de Vlaamse zenders VTM, VRT en SBS enerzijds en het bedrijf achter de online opnamedienst Bhaalu een volgende fase in. 

De Rechtbank van Koophandel in Antwerpen oordeelde immers dat Bhaalu in strijd is met de wet en verbiedt de nv Right Brain Interface haar diensten nog langer aan te bieden in België op straffe van een dwangsom van 1.000 per week en per gebruiker. Wij konden het 28 pagina’s tellende vonnis al even inkijken en proberen deze complexe materie hieronder samen te vatten.

Wat is Bhaalu ook alweer?

Bhaalu is de online opnamedienst, die haar abonnees toelaat om tv-signalen van (Vlaamse en andere) zenders via een decoder of een softwaretoepassing vertraagd te bekijken. Bhaalu is zo eigenlijk een grote harde schijf in de cloud die alle programma’s op uw tv opneemt en u toestaat om deze met enkele minuten vertraging te bekijken.

Een en ander is al van bij aanvang een doorn in het oog van de tv-zenders, die in de eerste plaats vrezen voor hun reclame-inkomsten (uitgesteld kijken is immers in de meeste gevallen gelijk aan reclame doorspoelen) en bovendien niet al te gelukkig zijn met deze ongevraagde concurrent voor hun eigen uitgestelde aanbod via Stievie.

Wat verwijten de zenders Bhaalu eigenlijk?

Het viel dus te verwachten dat de Vlaamse zenders niet bij de pakken zouden blijven zitten en dat zij Bhaalu zouden aanvallen. 

Het belangrijkste argument hierbij was dat artikel 44 van de auteurswet aan de omroepen het recht geeft om zélf te bepalen wie hun signaal doorgeeft en heruitzendt en om derden toe te staan of te verbieden om opnames van hun uitzendingen “beschikbaar te stellen voor het publiek op zodanige wijze dat deze voor leden van het publiek op een door hen individueel gekozen plaats en tijd toegankelijk zijn”.  Met andere woorden, een collectieve opnamedienst kan enkel als de zenders daarvoor vooraf hun toestemming geven.

En wat zegt Bhaalu?

Bhaalu maakt in haar verdediging een onderscheid tussen zichzelf als dienstverlener enerzijds en haar community van leden anderzijds. Zij ziet zichzelf los van haar community. Haar community maakt in haar logica opnames en deelde deze onderling, terwijl Bhaalu enkel technische middelen ter beschiking stelt van de individuele leden van die community, die zelfstandig die middelen gebruiken zonder inmenging van Bhaalu. Bhaalu kan dan ook in se niet verantwoordelijk zijn voor inbreuken op de auteurswet begaan met de apparatuur die zij verkoopt.

Bhaalu heeft daarbij steeds beweerd dat zij geen signaal heruitzendt in de zin van artikel 44 van de auteurswet. 

Bhaalu heeft daarnaast ook steeds beweerd dat zij geen collectieve opnamedienst is, maar enkel een product (cloud space en toegang daartoe) verkoopt dat individuele leden van haar community toestaat om individuele opnames te maken en daarnaar te kijken. Het mogelijke zwakke punt in dat verhaal was ons inziens steeds dat Bhaalu slechts één gemeenschappelijke opslag lijkt te hebben (althans als buitenstaander bekeken), waartoe haar abonnees toegang krijgen. De abonnee maakt dus niet zelf opnames, maar Bhaalu maakt opnames en geeft daar dan toegang toe.

De zenders hadden daarnaast nog enkele extra argumenten. Zo hielden zij steeds vol dat en opname in de cloud niet voldoet aan de definitie van thuiskopie, zodat de kijker niet in de cloud mag opslaan (althans niet op de systematische wijze die Bhaalu aanbiedt) en Bhaalu bewust bijdraagt aan inbreuken op het auteursrecht door haar abonnees omdat zij hen de technische middelen ter beschikking stelt om de wet te overtreden.

Wat vond de rechter van dit alles?

Na lezing van bovenstaande kan het enigszins verrassend lijken, maar de rechter oordeelde dat het wel degelijk niet Bhaalu is, maar wel elke individuele abonnee die opnames maakt, ook al bestaat er fysiek slechts één “kopie” van de opname op de servers van Bhaalu. De zenders kunnen Bhaalu dus niet verwijten dat deze artikel 44 van de auteurswet (verbod om collectieve opnames te maken en deze aan te bieden) overtreedt. Dat is alvast goed nieuws voor Bhaalu.

Maar mag die individuele abonnee zomaar een “thuiskopie” maken met de apparatuur van Bhaalu en via de Bhaalu cloud?  Daar wordt het verhaal complex… 

In principe heeft iedereen het recht om één kopie te maken voor eigen gebruik van content die hij heeft verkregen “uit geoorloofde bron”.  De kopie moet gemaakt zijn “in de familiekring”, voor gebruik “binnen de familiekring” zonder economisch oogmerk en aan de rechtenhouder (auteur, zender, etc…) moet een billijke vergoeding betaald worden.

De eerste voorwaarde (de bron waaruit wordt opgenomen moet geoorloofd zijn), stelt in het Bhaalu verhaal blijkbaar al onmiddellijk een probleem. Bhaalu haalt zijn opnames immers uit het signaal van Telenet en TV-Vlaanderen, maar heeft daarvoor zelf geen toestemming van Telenet of TV-Vlaanderen. Ze gebruikt blijkbaar enkele privé smartcards van TV-Vlaanderen abonnees die ook bij haar klant zijn om het signaal te decoderen.

De algemene voorwaarden van Telenet en TV-Vlaanderen verbieden hun abonnees echter om hun apparatuur en/of hun abonnement ter beschikking te stellen van derden en Bhaalu helpt de Telenet- en TV-Vlaanderen abonnees dus de facto om hun overeenkomst met Telenet en TV-Vlaanderen te schenden.

Wat betreft de heruitzending of de nieuwe mededeling aan het publiek, stelt de rechter in een voor juristen erg interessante passage vast, met verwijzing naar Europese rechtspraak en naar de “Gids bij de Berner Conventie” dat er wel degelijk een heruitzending is, ondanks het feit dat geen nieuw publiek bereikt wordt. Voor die heruitzending heeft Bhaalu geen toestemming bekomen en dus overtreedt ze ook hier de auteurswet. 

Wat betreft het argument van Bhaalu dat zij slechts producten verkoopt, stelt de rechter vast dat deze producten onlosmakelijk verbonden zijn met het gebruik dat ervan gemaakt wordt en dus ook van de inbreuken op het auteursrecht die ermee begaan worden. Als een derde een inbreuk op het auteursrecht mee mogelijk maakt, kan hem bevolen worden om die activiteit onmiddellijk stop te zetten op basis van artikel 87 van de auteurswet.

Het gevolg hiervan voor Bhaalu?

Het gevolg van dit alles is dat vastgesteld moet worden dat Bhaalu zelf de naburige rechten van de zenders overtreedt door hun signaal heruit te zenden en bovendien inbreuken op de auteurswet door haar abonnees mee mogelijk maakt omdat deze zich met hun Bhaalu opnames niet houden aan de beperkingen die gelden voor het maken van een thuiskopie. 

Op grond daarvan beslist de rechtbank om aan Bhaalu een stakingsbevel op te leggen: zij moet onmiddellijk stoppen met de vastgestelde inbreuken onder verbeurte van een dwangsom van 1.000 euro per week per abonnee. Bhaalu kan natuurlijk in beroep gaan, maar in afwachting moet Bhaalu haar uitzendingen staken of haar techniek ingrijpend aanpassen.

Het enige alternatief is het afvoeren van de dienst, maar de vraag is wat Bhaalu dan zal doen met de vele te verwachten schadeclaims van haar ontevreden klanten die in de kou blijven staan…