“Het internet is niet van iedereen” stelt Bart Van der Leenen, zaakvoerder van twee communicatiebureaus, in een opiniestuk op deredactie.be. De gemakzucht van de consument leidde er volgens hem toe dat het internet intussen gemonopoliseerd wordt door slechts een handvol spelers, die net zoals in de “echte” economie de ongeschreven regels bepalen. Jan Ockerman, communicatiemanager van Kauri, het Belgische netwerk en meeting point voor sustainability vroeg Bloovi-auteur Mischa Verheijden, als freelance content strateeg en web copywriter bij digitaal communicatiebureau Marbles zijn mening te geven.

Wel, die mening is: het internet is wél van iedereen. Het biedt volop kansen, als je nieuwe randvoorwaarden begrijpt en toepast.

Net zoals we in het ‘echte’ leven in een winkelstraat steevast de grote ketens binnenstappen of onze dagelijkse aankopen doen in een grote supermarkt, stelt Van der Leenen dat we van bij de start van het internet massaal voor gemakzucht kozen en dat zijn blijven doen.

Die stellingname is onjuist, vind ik. Sinds studenten in 1979 Usenet ontwikkelden, de voorloper van het internet draaide het om inzichten en meningen delen over onderwerpen die hen interesseren. Facebook is er bij uitstek een voorbeeld van: het populairste sociaal netwerk was aanvankelijk alleen beschikbaar voor Harvard. Met commercie had het niets van doen. Er is dus niet van bij het begin sprake van gemakzuchtig consumentisme. En we zijn dat volgens mij ook niet blijven doen.

“Internet heeft van de door informatieongelijkheid gemakzuchtige consument een kritische klant gemaakt, die (mee) het heft in handen neemt.”

Nieuwe randvoorwaarden begrijpen en toepassen

Natuurlijk hebben bedrijven hun weg naar het web gevonden (ondernemersbloed kruipt waar het niet gaan kan), maar ze moeten zich aanpassen aan de nieuwe randvoorwaarden. Het gaat online niet om klanten vinden, maar om door klanten gevonden worden.

Het gaat online niet om aandacht krijgen, maar om aandacht geven. Omdat het internet van de door informatieongelijkheid gemakzuchtige consument een kritisch klant heeft gemaakt, die heft (mee) in handen neemt.

Volgens de Franse filosoof Michel Serres leven we dan ook in een revolutionaire periode, die zich in de geschiedenis hoogst zelden voordoet. Vergelijkbaar met de periode waarin de Grieken leerden schrijven en argumenteren en met de renaissance, toen de drukkunst werd uitgevonden. Serres stelt dat zo'n periode van ingrijpende veranderingen een brede en vrijwel onoverzienbare kloof creëert.

Het is de taak van een (digitaal) communicatiebureau om aan de toekomstgerichte kant van die kloof ondernemingen en non-profitorganisaties te helpen om die nieuwe randvoorwaarden -online gevonden worden en aandacht geven- te begrijpen en toe te passen voor hun situatie en doelen. Door in de overweldigende hoeveelheid aan informatie en tools relevante keuzes te maken en te verhelderen wat er kan gebeuren na het maken van een keuze.

“De wereld is groter dan Facebook alleen. Wie zegt er dat je Facebook echt als meerwaarde nodig hebt in je hele marketingstrategie?”

Eén voor allen, allen voor één

Volgens Van der Leenen is voor steeds meer bedrijven en sectoren succesvvol online zakendoen quasi onmogelijk zonder de grote monopolisten nog rijker te maken. Als klein hotelletje heb je de keuze tussen zwaar betalen om op één van de grote bookingsites te staan of je klanten verliezen aan de concurrentie, stelt hij.

Kijk naar je eigen doelen, niet naar die van de grote bookingsites of de concurrentie. Je bent een klein hotel met een reden. Wil je dat je klein hotel leuk volk naar je toebrengt? Of wil je koopjeszoekers met misschien een hoop lawaai over de vloer? Zo vind je met een gerichte zoekterm in Google een klein hotel in Parijs. Je boekt er een kamer om de grote bookingsites heen. En als er iemand je zegt dat ‘ie naar Parijs gaat, tip je hem het kleine hotel.

Daarnaast zijn de bookingsites niet slecht: ze helpen de kritische consument een keuze maken met eerlijke informatie over hotels, de service en het personeel keuzes maken. Als hoteleigenaar zelf kun je iets doen met de feedback. En bij de meeste grote bookingsites hoef je niet te betalen om erop te verschijnen. Je betaalt alleen een commissie als iemand via de bookingsite een kamer bij je boekt

Volgens Van der Leenen kun je als online marketeer eenvoudigweg niet meer zonder de data-schatkamer van Facebook.

Ook hier ligt de nadruk op je doelen: waar je naartoe wilt, is het richtpunt. De wereld is groter dan Facebook alleen. Wie zegt er dat je Facebook echt als meerwaarde nodig hebt in je hele marketingstrategie?

Om dezelfde redenen als bij het klein hotelletje loopt Van der Leenens stelling mank dat het “quasi onmogelijk wordt als klein internetwinkeltje nog bovenaan in de zoekmotoren terecht te komen, en er daarom niets anders opzit dan een deel van je winst af te staan aan de eBay’s van deze wereld”. Mensen kopen bovendien liever in je internetwinkel, dan op eBay dat toch vooral als een site voor tweedehands spullen wordt gezien.

“Wees kritisch en beslis zelf of de mogelijkheden van de grote jongens een meerwaarde betekenen om jouw doelen of idealen te realiseren.”

Iets proberen en fouten maken, is beter dan niets doen

De virtueel ongekende mogelijkheden die het internet beloofde, zijn er effectief. Het is essentieel er de juiste keuzes in te maken. Dat zoals Van der Leenen stelt: “de kans dat je als klein bedrijfje in de komende jaren kunt winnen van de grote jongens met de dag slinkt”, mag niet de drijfveer zijn.

Het gaat erom als onderneming of non-profitorganisatie, klein, middelgroot of groot, je doelen en dromen te realiseren. Doe daarvoor je voordeel met de mogelijkheden die de grote jongens bieden. Wees kritisch en beslis zelf of hun mogelijkheden een meerwaarde betekenen om jouw doelen of idealen te realiseren. Het gaat niet om de bookingsites, Facebook of bovenaan Google staan op zich. Het gaat om effectief communiceren met je doelgroep: bepaal waar je je stem laat horen en hoe je er voor zorgt dat die ook gehoord wordt.

Daarbij geldt dat iets proberen en fouten maken beter is, dan nietsdoen. Vraag dat maar aan de Virgin Megastores en Polares (voorheen De Slegte) van deze wereld. Niets doen, het zal wel overwaaien, is de reden van hun verdwijning uit het straatbeeld. Hoe duurzaam is dat?

Het gaat er niet om op de snelheid van vernieuwing knappe dingen te doen met technologie. Zie technologie als een hulpmiddel, niet als doel op zich. Duurzaamheid zit niet alleen in wat je doet, maar ook in hoe je dat doet. En daarmee ligt het ideaalbeeld van het internet niet aan diggelen. Integendeel het internet biedt juist volop kansen.