Alexander De Croo
Op 25 januari organiseerde Trendwolves de eerste 'The Futures Of Data', waarbij het trend agency een blik werpt op de impact van data op ons leven. Voor hun eerste editie legden ze de lat alvast hoog, want Alexander De Croo was een van de namen op de affiche. Hoewel de minister er zijn zegje kwam doen over open data, ving vooral zijn betoog over mens versus technologie, onderwijs en basisinkomen mijn aandacht. Want desondanks de alsmaar luider wordend vraag, gelooft De Croo niet in het basisinkomen.
Technologie brengt ons net betere jobs
“Ik merk dat we in Europa op een heel andere manier naar technologie kijken. Een angstige manier,” vertelt De Croo in het begin van zijn talk. “Spreken we over technologie, hebben we het bijvoorbeeld automatisch over jobverlies. Vernietigt technologie jobs? Eigenlijk niet, het is net het tegenovergestelde. De voorbije eeuw heeft technologie niets anders gedaan dan slechte jobs te laten verdwijnen en ze te vervangen door betere jobs.”
"Zeggen dat het vroeger beter was? Met jobs waarbij je jezelf letterlijk kapot werkte?"
“Nostalgisch terugkijken naar het verleden? Mensen hadden weinig jobzekerheid, werden enorm slecht betaald, fysiek zagen ze zwaar af,… Dankzij de vooruitgang is dat soort werk vervangen door nieuwe jobs, die fysiek veel minder zwaar zijn, die zorgen voor jobzekerheid, die veel interessanter zijn,” legt De Croo uit. “Er zijn natuurlijk tegenstanders die zeggen: ‘Ja maar, deze keer is het anders, deze keer gaan jobs verdwijnen.’ Dat is nergens tot nu toe gebleken. Integendeel, er zijn nog nooit zoveel mensen aan de slag geweest! Digitalisering en automatisering zijn net de belangrijkste bron van jobcreatie vandaag.“
Blue-collar versus white-collar
“Als we kijken naar de relatie tussen mens en technologie, dat lijkt het alsof mens aan de ene kant staat en technologie aan de andere, alsof ze in strijd zijn met elkaar. Maar dat is niet zo. In de geschiedenis werkten mens en technologie altijd samen. Als je trouwens kijkt naar blue-collar workers en white-collar workers, dan zie je dat vandaag de angst voor technologie veel kleiner is bij die eerste groep. Want zij hebben die golf van automatisering al twintig, dertig jaar geleden meegemaakt. Die werken vandaag dagelijks samen met robots, waarbij ze complementair zijn aan elkaar,” gaat De Croo verder.
“Mensen met een administratieve functie, die beginnen vandaag te ontdekken dat delen van hun job vervangen kunnen worden door robots en computers. Maar uiteindelijk zullen zij ook als een tandem met elkaar samenwerken. Ze zullen een gelijkaardige evolutie doormaken als de blue-collar workers.”
Onderwijsevolutie dringt zich op
Het lijkt haast een hoera-verhaal dat De Croo hier afsteekt. Waar maken we ons eigenlijk nog zorgen om? Toch zal zo'n omkanteling niet stilletjes voorbijsluipen. “Die evolutie zal uiteraard niet vanzelf gebeuren. Daar gaan inspanningen voor moeten geleverd worden. Maar waar ligt dan de prioriteit? Meestal zegt men op zo’n moment ‘onderwijs is de oplossing voor alles’. Dat klopt. Het onderwijs zal een zeer belangrijke rol daarin spelen. Elke industriële revolutie ging tot nu toe gepaard met een onderwijsrevolutie. Zo leidde de tweede industriële revolutie tot basisonderwijs voor iedereen. Waarom? Men had slimmere werkkrachten nodig. De derde industriële revolutie liet dan weer het belang van hoger onderwijs zien.”
"In deze tijden van machine learning moeten we aan onze kinderen leren wat machines nooit gaan leren."
“Wat deze revolutie dan zal brengen voor het onderwijs? Is het meer smartboards en tablets in de klas? Meer met technologie leren omgaan? Daar moet volgens mij het zwaartepunt niet liggen. Wel hebben we nood aan een grotere focus op wat machines niet kunnen. In mijn ogen zijn dat vooral empathie, emoties en creativiteit. Willen we de volgende generatie klaarstomen, dan moeten we deels op die nieuwe technologie focussen en hoe daar mee om te gaan, maar vooral ook creativiteit en empathie,” beweert De Croo vurig.
Nooit meer jobzekerheid
“Daarnaast moeten we onze kinderen nog een nieuwe mindset meegeven. Dat leren nooit stopt. Hoe zorg je ervoor dat je jezelf levenslang wil blijven bijscholen? Momenteel zie je dat enkel bij hoogopgeleiden, maar het zal voor iedereen noodzakelijk worden. Want we blijven niet meer heel ons leven in één job hangen, maar we zullen steeds nieuwe en andere jobs doen.” Dus nee, technologie zorgt er niet voor dat er plots minder jobs zijn, laat De Croo uitschijnen. Want uiteindelijk creëert technologie een pak nieuw werk. Maar dat er bepaalde jobs verdwijnen, staat buiten kijf. En het zal maar net jouw job zijn die verdwijnt."
“Onderschat niet wat we aan mensen verwachten: ‘Je zal waarschijnlijk je job verliezen over tien jaar. En dan zal je een compleet nieuwe job leren en die wéér verliezen. Maar je moet geen schrik hebben, want het komt allemaal wel goed.’ Want dat is heel anders dan dat we tot nu toe hebben gedaan. Een job betekende stabiliteit voor de rest van jouw leven. Die schrik gaan we moeten counteren.”
"Ga je dan plots veel creatiever worden omdat je een basisinkomen krijgt?"
Over hoe we die angst dan moeten wegnemen, is De Croo nog niet helemaal over uit. Hij geeft toe dat het een moeilijke en waarschijnlijk nog lange discussie is. “We gaan ons sociaal model daar deels op moeten aanpassen. Sommigen halen dan het basisinkomen aan, maar ik weet niet of dat de oplossing is. Er zijn een aantal experimenten vandaag aan de gang, maar ik ben nog niet overtuigd. Ik weet niet of je daar veel mee oplost. Ik geloof niet in het verhaal dat mensen plots veel creatiever en ondernemender worden als je ze een basisinkomen toestopt."
"Wat je volgens mij dan wél moet doen, is steun voorzien voor zij die hun job verliezen. Geen inkomstenverlies in de eerste maanden, zodat ze zich kunnen herbronnen. Zo haal je een deel van die schrik weg. Daarna moet je wel een stuk strenger beginnen optreden, zodat mensen ook effectief weer aan de slag gaan. Maar het blijft een moeilijke discussie. Het staat als een paal boven water dat we ervoor moeten zorgen dat mensen durven te springen.”
