De wereld is in de ban van de robot. ‘Internet of Things’ maakt onze omgeving intelligenter en stuurt zelfs ons gedrag. Maar wat betekent dat nu voor de bedrijfswereld? We laten drie toppers uit de community van Start it @kbc aan het woord: Francis wyffels (professor doctor ingenieur bij UGent - imec), Shirley Elprama MSc (Onderzoekster bij imec - SMIT - VUB/Brubotics) en Steven Waelbers (mede-oprichter van start-up The Kobi Company).
Robots toegankelijk maken voor ondernemingen
Robots komen dichter bij de mens en de mens komt dichter bij de robot. Het ligt er maar aan hoe je het bekijkt. Professor Francis wyffels gelooft dat zowel kleine als (middel)grote ondernemingen technologie best omarmen en integreren. “Automatisatie is van alle tijden en hou je niet tegen als bedrijf”, stelt hij. “The internet of Things is daar een sterk voorbeeld van. Daarom moeten we dringend nagaan hoe we de robots toegankelijker kunnen maken naar bedrijven toe. Bij imec voeren we verscheidene onderzoeken uit om robots veiliger, goedkoper en adaptiever te maken. Zo moeten robots zich kunnen aanpassen aan concrete situaties en menselijke acties. De technologie is veelal nog te star; een robot kan moeilijk nieuwe dingen aan. Voor kmo’s is het heel belangrijk dat niet alleen mensen maar ook robots met verschillende taken kunnen omgaan.”
Francis wyffels, Prof. dr. ir. bij imec en UGent
“Bedrijven die de roboticatrend niet volgen, worden waarschijnlijk uit de markt geconcurreerd”
Hoewel de Boston Consulting Group in een eerdere studie België omschreef als ‘een land dat achterop hinkt op gebied van robotica’, zijn er op eigen bodem enkele start-ups gespecialiseerd in die multifunctionele robots. Zo lanceerde The Kobi Company de ‘Kobi’, ‘s werelds eerste multifunctionele tuinrobot.
“Afgelopen jaren legde de digitalisering een hele weg af en beschouwen we het vandaag als ‘normaal’”, zegt Steven Waelbers, founder The Kobi Company, “Robotica gaat dezelfde toer op. Het gros van de ondernemingen beschouwt robottechnologie als complex en geldverslindend, er komt immers flink wat maatwerk, tijd en geld bij kijken. Toch zullen ze uiteindelijk gedwongen worden om zich aan te passen. De keiharde realiteit is dat bedrijven die niet bijbenen met de roboticatrend in hun sector, waarschijnlijk uit de markt worden geconcurreerd.”
The Kobi Company - winnaars Pitchfire 2016
“Bedrijven moeten hun denkbeeld aanpassen”, gaat Francis wyffels verder. ”Robotica biedt veel opportuniteiten. Allereerst kan de technologie de kosten fors drukken: bedrijven die voorheen uit financiële overwegingen de productie uitbesteedden naar de rest van de wereld, kunnen die nu terughalen naar eigen land. Bovendien kunnen fabrieken, door mensen en robots te laten samenwerken, meer hoogwaardige producten vervaardigen met een hogere nauwkeurigheid. Dat resulteert dan weer in op maat gemaakte producten en extra jobs. Een mooie kans om je aanbod te verruimen, denk ik dan.”
Samenwerkingen tussen mens en robot
De reden dat de integratie van robotica zo moeizaam verloopt, reikt volgens het drietal verder dan het kostenplaatje voor bedrijven. Zo vrezen ook veel werknemers, terecht of onterecht, voor hun job door de nieuwe technologie. Imec - SMIT - VUB-wetenschapper Shirley Elprama gelooft niet dat het zo’n vaart zal lopen. Ook bij Start it @kbc zijn we ervan overtuigd dat nieuwe innovaties en nieuwe technologieën jobs creëren in plaats van alleen vernietigen. Zoals Steven Van Belleghem al eerder aankaartte, moeten we ons focussen op de sterkte van de mens waar de computer gelimiteerd wordt. De mens wint nog steeds op vlak van creativiteit, empathie en passie.
Shirley Elprama MSc Onderzoekster bij imec - SMIT - VUB
“Zeker arbeiders zijn bang dat hun job wordt vervangen door een stukje technologie”, zegt Shirley Elprama. “Maar tegelijk creëert robotica ook banen. Mensen zijn en blijven hoe dan ook nodig om de robots te bouwen, te programmeren en te onderhouden: ze kunnen heus nog niet zoveel zelfstandig werk uitvoeren. Kijk maar naar de Zora-robot van Zorabots (een pratende en dansende robot die wordt ingezet in de gezondheidszorg bij ergo- en kine-oefeningen, nvdr), die moet eerst geprogrammeerd worden opdat ze haar werk kan doen. Het inroepen van robots betekent dus niet dat de menselijke zorgverlener wordt vervangen. Zulke misverstanden tonen aan dat er duidelijk een discrepantie is tussen de verwachtingen van de capaciteiten van een robot en wat de technologie nu echt betekent voor onze maatschappij.”
“Ja, een aantal jobs verdwijnen, maar er komen ook nieuwe bij”
“Dat scepticisme is inderdaad onterecht”, knikt Francis wyffels. “Daarom is het aan de organisaties om de komst van robotica toe te juichen: daarmee kunnen ze menselijke taken verlichten en dus ondersteuning bieden.”
“Ook wij zien in diverse sectoren zeer veel aandacht voor collaboratieve robotica, waarbij robots en mensen zij aan zij werken”, vult Steven Waelbers aan. “Enerzijds om de gezamenlijke input te verhogen en anderzijds om het menselijke werk te vereenvoudigen. Ja, robots nemen een deel van die manuele taken over, maar daarnaast komen er nieuwe jobs bij. Bij ons bijvoorbeeld staan er verschillende vacatures open.”
België versus buitenland: welke kansen heeft een robotica-start-up?
Gezien de trage adoptie in ons land, rijst de vraag welke snelheid bovenvermelde ontwikkelingen zullen aannemen. Start-ups die zelf roboticatoepassingen ontwikkelen, lonken vooral naar het buitenland om snelle stappen te zetten. Ook Steven Waelbers lanceerde de technologie van The Kobi Company eerst in de Verenigde Staten, mede dankzij de hulp van Start it @kbc. “Schaalgrootte en meer opportuniteiten waren onze drijfveren om meteen de grote plas over te steken”, geeft hij aan. “Logisch ook: de Amerikaanse markt is voor ons even groot als de rest van de wereld tezamen. Het verbaast me vaak dat men in België zo’n weigerachtige houding aanneemt ten opzichte van internationalisering. We hebben hier in België goed opgeleide ingenieurs ter beschikking voor ontwikkelingen in robotica, en we mogen niet aarzelen dat te exporteren.”
Francis wyffels is het hier alvast mee eens. ”In een land als België is er flink wat kennis aanwezig”, vindt hij. “Als kleine onderneming hoef je overigens de grote jongens zoals Google niet na te bootsen. Wél kan je niches identificeren die eigen zijn aan ons kleine landje en daar op inspelen.”
“Vooraleer je een roboticastart-up opricht, moet je voldoende kennis verwerven over de uitdagingen van een hardwarebedrijf”
“Uiteraard blijft het wel een uitdaging van formaat”, vult Steven Waelbers aan. ”Je moet alle fases in het proces op elkaar afstemmen. Wanneer één schakel, bijvoorbeeld een leverancier, in de ketting vertraging heeft, schuift alles op.
“Als bedrijf in de roboticasector mag je deze valkuilen zeker niet onderschatten. Ik zou beginnende roboticastart-ups dan ook aanraden om rekening te houden met de specifieke aspecten van een hardwarebedrijf. Veel start-up incubatoren en adviseurs focussen expliciet op software, als hardwarebedrijf komt daar nog een complexe dimensie bovenop.”
