Futurist Richard Van Hooijdonck: “Nu al zien we een kentering waarbij robots stilaan deel uitmaken van ons leven. Maar wat me écht opvalt, is hoe ook de mens verandert”

“De wereld is sneller dan ooit aan het veranderen. Het is aan start-ups, ondernemers en overheid om die verandering tastbaar te maken bij het grote publiek.” De Nederlandse futurist, trendwatcher en bestsellerauteur Richard van Hooijdonk windt er geen doekjes om. Maar welke technologieën zullen nu écht ons leven veranderen? En hoe kan het ondernemerslandschap daarop inspelen? Wat moet er gebeuren opdat het grote publiek klaar is voor al die veranderingen? Ik zat samen met Van Hooijdonk voor een uiterst boeiend gesprek.

De mens verandert mee

Van Hooijdonk hoeft niet snel na te denken over welke technologieën onze levens collectief op de kop zullen zetten. “Straks wonen we in slimme woningen en steden, en gebruiken we zelfrijdende auto’s die we uit een 3D-printer hebben laten rollen”, stelt hij. “Nu al zien we een kentering waarbij robots stilaan deel uitmaken van ons leven. Maar wat me écht opvalt, is hoe ook de mens verandert. Ik geloof heel sterk in een toekomst waarin mens en technologie één worden.”

Die visie klinkt me bekend in de oren. Toen ik vorig jaar met human cyborg Neil Harbisson sprak, kreeg ik het volgende te horen: ‘Mijn doel bestaat erin om mensen de keuze bieden één te worden met technologie. Vandaag wordt technologie onderdeel van het lichaam omwille van medische redenen. Ik zeg: maak er een optie van, en zowel mensen als onze planeet worden duurzamer én gelukkiger.’

Dat het ook bij van Hooijdonk geen loze woorden zijn, is zo klaar als pompwater. Drie jaar geleden liet de Nederlander een RFID chip in zijn hand implementeren en inmiddels is de tweede RFID in het ander deel van zijn hand ingebracht. “Mijn bitcoins en wachtwoorden staan erop”, lacht hij. “Ik wil experimenteren met de wereld van morgen, en dat kan ik enkel door te voelen en begrijpen hoe alles werkt. Zo ben ik bezig met een hersenchip en zal ik als een van de eersten eindelijk deel uitmaken van het Human Internet of Things. Straks houden sensoren in en op ons lichaam onze gezondheid in de gaten. Is er wat mis? Dan wordt er een automatische melding naar onze arts verstuurd. Geloof me, weldra staat onze hele gezondheid in de cloud!”

Het nieuwe werken, het nieuwe leren?

Van artificiële intelligentie en het bijbehorende machine learning tot virtual reality, blockchain en augmented reality: stuk voor stuk zorgen deze opkomende technologieën ervoor dat jobs en de invulling ervan drastisch wijzigt. Geen onbekende wetenschap, maar wel eentje waar we volgens Van Hooijdonk ‘niet zo negatief over hoeven te doen’.

“Zelf zie ik weinig reden tot paniek”, stelt de Nederlandse futuroloog. “Heel wat jobs worden van de kaart geveegd, maar er komen zoveel nieuwe bij. Toch is het geen vanzelfsprekendheid om exact in kaart te brengen welke dat precies zijn. Maar het komt dichterbij dan je kan vermoeden, zeker nu artificiële intelligentie zo’n grote stap heeft gezet.”

“Een team van wetenschappers van het ‘Future of Humanity Institute’ heeft een enquête gevoerd bij verschillende experts. De meesten verwachten dat AI in 2024 de mens voorbijsteekt in vertalingen. Drie jaar later is deze technologie allicht in staat om vrachtwagens beter en veiliger te besturen dan menselijke chauffeurs. Maar begrijp me niet verkeerd: de menselijke meerwaarde zal nog steeds haar vruchten afwerpen.”

Waar van Hooijdonk wel problemen in ziet, is dat onze maatschappij vandaag de dag onvoldoende voorbereid is op deze nieuwe wereld. “Om mensen een te laten worden met technologie én ervoor te zorgen dat zij die morgen afstuderen effectief een kans maken op een job, is er nood aan een ommekeer in het onderwijs”, weet hij. “Dat sluit hoe langer hoe slechter aan bij de vaardigheden die onze samenleving vandaag zo hard nodig heeft.”

“Het is tijd dat educatieve instellingen boven zichzelf uitstijgen en op lange termijn een hervorming doordrijven - idealiter gefaciliteerd door de overheid. Het vooralsnog gestandaardiseerde onderwijs dient te beantwoorden aan het feit dat iedereen altijd blijft leren, en zo ook wendbaar is. Ik vind het mooi om te zien hoe technologiebedrijven die bewegingen mee in gang zetten. Google neemt alsmaar vaker mensen aan zonder diploma, en leidt hen zelf op. Ze selecteren op soft skills, zoals passie, nieuwsgierigheid en de kracht om te veranderen. In andere landen wordt die werkwijze overigens gestimuleerd door de overheid.”

Als ik vraag welke eerste kleine stappen het onderwijs in onze lage landen kan zetten, dan merk ik op dat zijn antwoord verrassend gelijk loopt met dat van vicepremier en minister van Digitale Agenda Alexander De Croo. “Kinderen moeten al op jonge leeftijd leren coderen en programmeren”, zegt van Hooijdonk. “Meer nog, het is het nieuwe schrijven en rekenen.”

Inspirerend leiderschap

Toch is de klus nog lang niet geklaard met een hervormd onderwijs. Ook op organisatorisch niveau dient er een en ander te veranderen. “De grote bedrijven die we vandaag kennen, zijn veelal gebouwd op technologie uit de jaren tachtig of negentig”, zet van Hooijdonk zijn verhaal verder. “Hiërarchisch zijn er lange lijnen, moeizame besluitvorming, een bureaucratische bedrijfsvoering met ellenlange goedkeuringsprocessen voor budgetten, … Dat zijn niet het soort bedrijven die de toekomst overleven. En als ze dat zelf niet tijdig inzien, glijden ze af naar de wereld van gisteren. Ze baseren hun beslissingen op hoe de maatschappij er tien jaar geleden uitzag. Zelfs wanneer je besluiten neemt volgens je huidige gewoontes, loop je achterop.”

“Nee, bedrijven moeten inspirerend durven optreden en een ecosysteem creëren. Ze moeten voor elk probleem waarmee ze kampen, samenwerken met groepen. Netwerken die zich zowel binnen als buiten het bedrijf bevinden. Zo krijg je pakweg voor het eerste probleem een team van mensen uit je eigen bedrijf, voor probleem twee stel je een team samen van twee wetenschappers uit Indië. Voor het derde probleem werk je samen met twee start-ups uit België en zes mensen uit je eigen organisatie. Enkel zo krijg je nieuwe kennis binnen je bedrijf op het juiste moment. En dat is de enige manier om te overleven. Die expertise zal heus niet van binnenuit komen, anders wàs je bedrijf al veranderd.”

Zelfs de manier van leidinggeven moet, als het van van Hooijdonk afhangt, danig veranderen. “Organisaties moeten inspirerend leidinggeven en dus niet op macht gebaseerd”, vindt hij. “Ken je reverse mentoring? Wel, dat is een strategie waarbij een 25-jarige specialist wordt gekoppeld aan een ouder persoon in het bedrijf. En dat werkt. Ouder personeel zit dikwijls vast in het verleden. De enige manier om hen ‘fris van geest’ te houden, is ze koppelen aan jongere mensen.”

Ondernemers moeten meer experimenteren

Een niet te missen groep die deze tendens volgens van Hooijdonk mee in gang kan zetten, is het start-uplandschap. “Zij hebben een influential positie en kunnen bedrijven aantonen hoe belangrijk het is om te experimenteren”, klinkt het. “Grote organisaties kunnen daar dus echt heel veel van opsteken. Want als zij weigeren om te experimenteren, kunnen ze de nieuwe wereld niet eens ontdekken.”

Start-ups kunnen de grote jongens ook leren hoe belangrijk het is om oude businessmodellen te vervangen. Als voorbeeld geeft van Hooijdonk de gekende namen zoals Airbnb, Netflix en Uber. “Het zal lang duren voordat corporates de mentaliteit en snelle, wendbare manier van werken overneemt”, voorspelt de Nederlander.

“Net daarom ben ik ervan overtuigd dat het ontzettend belangrijk is dat ze de black ops strategie toepassen: creëer teams die bestaan uit jonge mensen en plaats hen aan de rand van je bedrijf. Laat hen je bedrijf aanvallen en kijk hoe makkelijk het is om te worden gedisrupt.”

Bloovi schenkt vijf exemplaren weg van ‘De wereld van morgen’, een boek dat Richard Van Hooijdonck schreef over de impact van technologie op ons leven, wonen en werken en een bestseller in Nederland? Je hoeft daarvoor enkel onderstaande velden in te vullen! Meedoen kan tot en met 7 oktober.

Zeker ook het bekijken waard zijn de gratis e-books met telkens de laatste trends uit elk van de 13 belichte sectoren.