Van Anderlecht over Ajax tot Japan: hoe deze Belgische ondernemer de datarevolutie in het voetbal aanvoert

Van Anderlecht, Ajax en de volledige Japanse J-League tot FC Schepdaal: honderden voetbalclubs – zowel profs als amateurs - maken gebruik van ProSoccerData. Het kostte oprichter Kevin Vermeulen de nodige moeite om het conservatieve wereldje te overtuigen, maar datatechnologie heeft ook het voetbal veroverd. Al moeten de fans zich geen zorgen maken dat ze binnenkort naar 11 robots kijken. “Buikgevoel en intuïtie blijven levensbelangrijk. Data zorgen voor een objectieve ondersteuning, maar ze zullen nooit de ogen vervangen.”

Als jeugdmedewerker bij voetbalclub RSC Anderlecht hielp Kevin Vermeulen jonge talenten als Romelu Lukaku, Dennis Praet en Youri Tielemans klaarstomen voor de eerste ploeg. “We beschikten over heel veel informatie over de jeugdspelers: aanwezigheden op trainingen, wedstrijdverslagen en -statistieken, medische rapporten, en ga zo maar door. Maar die informatie was heel versnipperd en zat verspreid over verschillende mensen. Als je bepaalde data zocht, moest je op zoek in tientallen Excel-tabellen of urenlang grasduinen in mails.”

“We zijn dan beginnen bouwen aan een eengemaakte database. Ik wilde in één klik alle beschikbare informatie over een speler kunnen bekijken. En die data kunnen combineren. Als speler X een mindere wedstrijd speelde, kwam dat misschien doordat hij door een blessure minder getraind had? Of omgekeerd: omdat hij overbelast was? En misschien maakte speler Y wel plots minder goals omdat zijn trainer hem op een andere positie had gezet? Of compenseerde hij die gemiste doelpunten met extra assists?”

Spin-off van Anderlecht

ProSoccerData is een spin-off van Anderlecht die sinds 2013 meer en meer clubs veroverde. Van de Rode Duivels tot de volledige J-League (eerste, tweede en derde klasse) in Japan. Ondertussen ging zelfs Ajax voor de bijl, een wereldberoemde voetbalfabriek die aan de lopende band toptalenten aflevert.

Toch moest Vermeulen eerst heel wat scepsis overwinnen. “Voetbal is een conservatieve wereld. Innovatie gaat er traag, maar de vernieuwing is er wel degelijk. Vroeger hadden profclubs één trainer, dan kreeg die een assistent, vervolgens kwam er een physical coach bij, ondertussen heeft elke club een eigen video-analist en meer en meer clubs doen nu ook een beroep op een sportpsycholoog. Net zoals er steeds nieuwe profielen bijkomen, doen ook technologische tools hun intrede in de sport.”

“Het is een groot voordeel dat ik zelf uit het voetbal kom. Ik ben samen met mijn co-founder Jan De Laet vertrokken van de situatie op het terrein - letterlijk - terwijl nog te veel tools ontstaan vanuit de technologie. Trainers willen geen uren bezig zijn met data inputten. ‘Waarom moet ik dat allemaal bijhouden? Ik heb de match toch gezien?’ Die reflex. Tot je niet alleen data van hen vraagt, maar hen ook data levert waar ze ook zélf iets aan hebben, waar ze hun spelers en hun ploeg beter mee kunnen maken. Als ProSoccerData vandaag succesvol is, denk ik dat het vooral komt omdat ik vertrokken ben van de liefde voor het voetbal. Pas in tweede instantie is het een bedrijf geworden. De commerciële invulling is pas onderweg gekomen, het was nooit een doel op zich.”

Messi en Evenepoel

Als data steeds belangrijker worden, dreigen voetballers dan geen computergestuurde robots te worden? De voetballiefhebbers hoeven niks te vrezen, verzekert Vermeulen. “Buikgevoel gaat altijd een cruciale rol blijven spelen. Data vullen de ogen van scouts en trainers aan, maar gaan ze nooit vervangen. Neem nu Lionel Messi. Hij is objectief gezien veel te klein voor een topvoetballer, en in sommige wedstrijden loopt hij zelfs minder kilometers dan zijn keeper. Puur op basis van die objectieve data zou hij nooit de eerste ploeg halen, laat staan de beste voetballer ter wereld worden. Maar zijn balbehandeling, zijn afwerking, zijn passing,… zijn zo subliem dat andere statistieken er nauwelijks nog toe doen.”

“Voetbal is een complexe sport. Snelheid, uithoudingsvermogen, techniek, kracht, overzicht, anticiperen op wat je ploegmaats doen,… Heel veel parameters bepalen samen wat van iemand een goede voetballer maakt. Het beste voorbeeld is Remco Evenepoel. Voor hij wielrenner werd, was hij een heel goede voetballer. Ik heb hem bij Anderlecht nog onder mijn hoede gehad. Fantastische mentaliteit en een fenomenale weerstand en uithoudingsvermogen. Maar andere spelers hadden een betere balbehandeling, waardoor hij zelfs ondanks die fantastische statistieken net te kort kwam voor de top. In het wielrennen – waar weerstand en uithoudingsvermogen nog veel bepalender zijn dan in het voetbal – rijdt hij nu als eerstejaarsprof iedereen in de vernieling.”

Liefde voor het (amateur)voetbal

In zijn missie om jonge spelertjes beter te maken, is Vermeulen met ProSoccerData ook bijzonder actief in het amateurvoetbal. “Recent namen we met Socceronline een bedrijf over dat vooral actief is bij amateurclubs, we gaan onze oplossingen nu integreren. Amateurclubs hebben natuurlijk geen nood aan een database die medische data of scoutingrapporten bijhoudt, maar wel aan oplossingen die hun administratie faciliteren: lidgelden opvolgen, terreinen vastleggen voor trainingen, bijhouden welke spelers naar de wedstrijd komen,… Een voetbalclub runnen – zelfs een amateurclub – is véél werk.”

“De meeste van die clubs draaien honderd procent op vrijwilligers. Wij willen dat hele praktische, organisatorische luik uit hun handen nemen. Het digitaliseren en automatiseren. Zodat de clubs zich alleen maar moeten focussen op het voetbal. Je wordt geen jeugdtrainer om uren aan een stuk met administratie bezig te zijn, je wordt jeugdtrainer om de liefde voor het voetbal. Je wil op dat veld staan, tussen de voetballertjes.”

Eerlijke filtering van talent

Slaagt Vermeulen in zijn missie? Als Anderlecht nu onder speler-trainer Vincent Kompany voluit voor de eigen jeugd kiest, is dat dan dankzij ProSoccerData? “Dat is veel te veel eer. Maar ik denk wel dat we een kleine, bescheiden bijdrage leveren met onze holistische focus op data. We integreren bijvoorbeeld niet alleen fysieke parameters, maar evengoed psychologische testen en schoolresultaten. Iedereen weet dat het niet altijd de grootste talenten zijn die het later het verst schoppen als voetballer. De sobere, harde werkers geraken vaak verder.”

“Vijftienjarige toptalenten trainen vaker dan er dagen in een week zijn, onderschat niet wat dat met zo’n jonge gasten doet. Het mentale aspect en het vermogen om bij te leren spelen een minstens even grote rol dan het aangeboren talent. Wij brengen dat mee in kaart. We geven inzicht in werkpunten en laten toe om problemen sneller te detecteren.”

“ProSoccerData zorgt ook voor een eerlijke filtering van talent. Als twee scouts dezelfde speler bekijken en onafhankelijk van elkaar gelijkaardige scores geven, dan zijn die extra betrouwbaar. Voetbalbeleving is subjectief: de ene liefhebber is zot van dribbelende flankspelers, terwijl de andere kickt op beenharde verdedigers. Wij proberen die subjectieve beoordelingen te objectiveren. Door data te centraliseren en holistisch te benaderen, helpen we er hopelijk mee voor zorgen dat er geen talent meer door de mazen van het net glipt.”