Heb je er al eens bij stilgestaan hoe ziek we worden van ons werk? Bijna 8 dagen per jaar zit de Belgische werknemer gemiddeld thuis. En dat kost handenvol geld. Ondanks de burn-out epidemie blijven heel wat werkgevers hun ogen sluiten en schamper beweren dat geluk niet thuishoort op de werkvloer. Come again?!

Een werkgever die goed scoort

Als zaakvoerder zorg je goed voor je werknemers: wekelijks wordt er een fruitmand geleverd, je zet actief in op beweging op de werkvloer door regelmatig een yogasessie te organiseren tijdens de lunchpauze en je moedigt je medewerkers aan om zo gezond mogelijk in het leven te staan. In return krijg je vitale medewerkers die bovengemiddeld presteren op vlak van ziekteverzuim: laat ons dromen van een onvoorstelbare 1% van je medewerkers die zich bezondigen aan kort verzuim.

Ook qua lang ziekteverzuim scoort je bedrijf bijzonder goed: er zit slechts 1 medewerker thuis met burn-out. Je wrijft triomfantelijk in je handen want vergelijk dat cijfer maar eens met het Belgische gemiddelde!

De verzuimcalculator

Wedden dat die trotse glimlach als sneeuw voor de zon verdwijnt wanneer je de verzuimcalculator erbij neemt? Volgens die calculator zit je zelfs met deze magere percentages immers al snel aan een totale verzuimkost op jaarbasis van meer dan 200.000 euro! Je hebt het goed gelezen, ja: tweehonderdduizend euro. Over een pak geld gesproken.

Ongeloof is de gemiddelde reactie “want na een maand verdwijnt een zieke medewerker toch van de payroll?”. Klopt, maar heb je al eens stilgestaan bij de kosten die ontstaan wanneer iemand lange of minder lange tijd afwezig is? Denk aan de extra werkdruk bij de directe collega’s, prestaties die niet geleverd worden, kennis en ervaring die op dat moment niet aanwezig zijn,…

Bij langdurig afwezigen moet er vaak een vervanger gezocht worden. Een vacature opstellen, het rekruteringsproces opstarten en tot een goed einde brengen alsook de nieuwe kracht opleiden kosten handenvol geld. Kortom, als zaakvoerder van een kmo heb je een joekel van een probleem!

Negatieve cijfers

Nochtans scoort de zaakvoerder uit het voorbeeld bijzonder goed. De cijfers in België kunnen ondertussen als alarmerend bestempeld worden. Niet enkel steeg het absenteïsmepercentage in 2018 tot 7,97% (Vlaamse Overheid) , ook volgende cijfers doen de wenkbrauwen fronsen: 64% van de werknemers ervaart stress op het werk (Securex), 72% vindt zijn job niet zinvol (AMS), 73% van de Belgische werknemers voelt zich niet geëngageerd en 17% is zo gedemotiveerd dat ze zelfs de organisatie (stiekem) tegenwerken (Gallup), 51% heeft regelmatig een negatief gevoel op het werk (Agilitas), 21% voelt zich moedeloos en 29% is verdrietig, angstig, kwaad of verontwaardigd op het werk (HIP-Consult),…

Bovengenoemde cijfers leiden tot een uitdovend vuur. De geëngageerde, gemotiveerde werkkracht van weleer transformeer stilletjes in een uitgeblust individu dat weegt op het ganse team. We hoeven niet onmiddellijk aan burn-out te denken, maar in de ganse periode die aan deze energiestoornis voorafgaat, verlies je de medewerker meermaals in kort verzuim. En verzuim, of dat nu van lange dan wel van korte duur is, kost geld.

Uitgeputte roeiers in de boot

De kosten van een zieke werknemer voor een organisatie worden nog steeds onderschat. Internationale studies rapporteren een totaalkost van 15 à 20% van de payroll uitgaven aan zowel directe als indirecte afwezigheidskosten.

De kost van directe componenten zijn vrij zichtbaar en kunnen op zich al enorm oplopen. Denk maar aan de lonen van afwezige en vervangende medewerkers, overuren en administratiekosten, de tijd van HR en leidinggevenden, het doorlopen van terugkeertrajecten,…

Wanneer je echter ook rekening houdt met de indirecte kosten, wordt het kostenplaatje helemaal astronomisch. Verminderde productiviteit en motivatie van de achterblijvers door verhoogde werkdruk, gemiste businessopportuniteiten omwille van de tijd die het kost om een vervanger te zoeken, allerlei kosten en risico’s verbonden aan het opleiden en inwerken van vervangers,…

Naast de zichtbare en minder zichtbare kosten die we net aanhaalden, mogen we vooral ook niet de baanbrekende studie uit 2017 van Gallup uit het oog verliezen. Daarin staat te lezen dat op de Belgische arbeidsmarkt gemiddeld amper 1 medewerker op 10 echt gemotiveerd is en 1,7 zelfs actief tegenwerkt. De rest van de roeiers zitten er als dood gewicht bij in de boot. Het mag dus niet verbazen dat die ene enthousiaste roeier op een bepaald moment uitgeput raakt. De collega’s die niet meeroeien en zij die zelfs actief tegenwerken, zijn wel aanwezig maar verre van productief. Resultaat: het bedrijf lijdt aan presenteïsme.

De kost van presenteïsme

Presenteïsme is een indicator van stress en onbehagen op het werk, maar wordt niet zelden over het hoofd gezien. Wanneer werknemers ondanks overmatige druk – en meestal met de beste bedoelingen en wegens een groot verantwoordelijkheidsgevoel – toch blijven doorwerken, heeft dat na verloop van tijd onvermijdelijk negatieve gevolgen voor de productiviteit en de kwaliteit van het werk.

De risico’s voor de gezondheid van het individu, zoals verhoogde kans op depressie, burn-out, hart- en vaatziekten, nemen zienderogen toe. Daarenboven worden er niet alleen meer fouten gemaakt, ook de relaties binnen de teams kunnen er onder lijden.

De gedemotiveerde, overwerkte en gestresseerde medewerker is immers onproductief, niet-geëngageerd en een heuse negativiteitsspons en mood killer, waardoor de ergernissen en demotivatie zich als een lopend vuurtje verder kunnen gaan verspreiden doorheen de organisatie. Volgens onderzoek van Fisher Investments (the cost of toxic workers) heeft een bedrijf dat lijdt aan presenteïsme 54% meer risico dat andere (wel geëngageerde) medewerkers de organisatie zullen verlaten.

De winst van werkgeluk

Maar voor elk probleem bestaat een oplossing. In dit geval heet die oplossing werkgeluk. Kiezen voor werkgeluk vertaalt zich in een geïntegreerde aanpak van de bedrijfscultuur zodat kort en lang zieketeverzuim tot het absolute minimum worden herleid. Dankzij de juiste interventies binnen een consistente werkgeluk strategie zet je je medewerkers (terug) in hun kracht en laat dat nu net het antwoord zijn op alle psychosociale vragen die durven leiden tot korte en lange afwezigheid van werknemers.

Werken aan werkgeluk gaat om een investering die een meetbare financiële return oplevert voor bedrijven die kiezen voor een duurzame aanpak

Werken aan werkgeluk gaat om een investering die een meetbare financiële return oplevert voor bedrijven die kiezen voor een duurzame aanpak. Een greep uit het scala aan positieve effecten: gelukkigere werknemers zorgen voor beter presterende teams met een betere verstandhouding, hechtere samenwerking, sterkere relaties met klanten en leveranciers. Werknemers die gelukkig zijn, zijn creatiever, productiever, efficiënter en meer geëngageerd. Gelukkige medewerkers zijn optimistischer, energieker, veerkrachtiger, maken minder fouten, hebben minder ongevallen en worden minder vaak ziek. Bedrijven die duurzaam werken aan werkgeluk rapporteren minder verloop van personeel en beduidend lagere (langdurige) absenteïsmecijfers.

Harde cijfers liegen nooit

Naast deze veelvuldig beschreven effecten zijn er ook harde cijfers die de return van werkgeluk aanduiden. Zo blijkt dat 70% van de chronische ziektes zou voorkomen kunnen worden door een gezondere levensstijl, niet alleen thuis maar ook op de werkvloer.

Gallup stelt vast dat werken aan engagement leidt tot 17% meer productiviteit, 20% meer verkopen, 21% meer winst, 41% minder afwezigheid, 70% minder ongevallen en 40% minder kwaliteitsissues.

Reeds in 2008 noteerden de onderzoekers Goetzel en Ozminkowsky dat elke dollar die een bedrijf investeert in het welzijn van zijn medewerkers ruwweg 3 tot 5 dollar return oplevert. Een artikel in Harvard Business Review in maart 2017 illustreerde reeds dat bedrijven die actief inzetten op werkgeluk en lange termijn positieve employee experience financieel heel wat meer kunnen realiseren. De gemiddelde aandelenwaarde van de groep bedrijven met een ‘great place to work’ (Glassdoor) rating in vergelijking met de S&P500 leverde een indrukwekkend verschil op in het voordeel van de happy workplaces.

Werkgeluk in de praktijk

België begint stilaan in te zien dat werkgeluk de hefboom van duurzaam werk is. In Nederland zijn ze daar al langer van overtuigd. Bij het cateringbedrijf Hutten in Veghel bijvoorbeeld staat werkgeluk centraal. Hun motto luidt: ‘We willen de beste, de leukste en gelukkigste zijn’. Want gelukkige medewerkers dragen met passie hun werk uit. En met passie als visitekaartje maak je vandaag het verschil.

Werkgeluk of ‘plezier in het werk’ is bij Hutten geen zweverig gedoe. Het wordt heel concreet omgezet in HRM-instrumenten. En dat begint al bij de start van de samenwerking. Wanneer mensen in dienst treden, krijgen ze geen arbeidsovereenkomst, maar een vitaliteitsovereenkomst. Eigenlijk is dit het vaak ongeschreven psychologische contract, maar dan op papier.

En dat deze aanpak loont, blijkt duidelijk uit de cijfers die Hutten rapporteert sinds ze werkgeluk centraal zetten:

  • 37% minder verloop,
  • 25% minder verzuim,
  • 31% meer productiviteit
  • 50% meer engagement dan de benchmark
  • Positieve impact op het employer brand en de aantrekkingskracht op klanten
  • Positieve effecten op de creativiteit

Kortom, werkgeluk werkt!