Deze leiderschaps- en verandercoach leert je elke vorm van toxische energie uit je bedrijf bannen

Frustraties onder collega’s, demotivatie, een vastgeroeste manier van werken of zelfs een angst- of klaagcultuur die in de lucht hangt. Allemaal voorbeelden van toxische energie die een organisatie serieus kan beïnvloeden, al wordt die invloed op zowel het bedrijf als de medewerkers nog te vaak onderschat. Met haar nieuwe boek ‘Detoxing Organisations’ sleurt Marjan Decat die giftige energie uit haar schuilplaats. Bloot op tafel, met tips en tricks voor elke CEO, teamleider of HR-professional om negatieve patronen te herkennen, ermee om te gaan en vooral: aan te pakken. Want ja: “Er is nog steeds nood aan zo’n boek.”

Als handelsingenieur deed Marjan Decat haar eerste werkervaringen op in de bankwereld. “Ik heb er mijn passie voor mensen en leiderschap ontdekt”, vertelt ze. “Toen ik de sector verliet, was dat waar ik me verder wilde op focussen.” Zes jaar geleden, na een coaching opleiding bij iPEC in Londen, begon ze als zelfstandig consultant voor bedrijven.

Via coachingprogramma’s, workshops en consultancy begeleidt Marjan Decat mensen, teams en bedrijven doorheen hun verandertraject. “Het doet me steeds veel plezier mensen te kunnen ondersteunen in hun groei en te zien hoe teams en organisaties die verandering kunnen realiseren. Een transitie heeft een enorme impact op mensen, daarom is het belangrijk dat die juist wordt aangepakt.”

Daarnaast is ze ook partner bij Fusion Executive, waar ze de lead neemt over de HR specialisatie en daarnaast een uniek mindset-assessment toepast om de juiste match te maken tussen kandidaat en bedrijf.

Blind voor de patronen

Ze ziet dus heel wat organisaties en leidinggevenden de revue passeren. En helaas ook heel wat frustraties en ongenoegen. “Er is in het bedrijfsleven de laatste jaren meer aandacht voor het algemeen welbevinden van mensen en engagement om burn-outs te vermijden. Er is ook meer aandacht voor toxisch leiderschap, wat steeds minder wordt geduld. Maar er wordt vaak aan de oppervlakte gewerkt en niet alle toxische patronen worden aangepakt.”

Marjan Decat stelt vast dat leiders of HR-professionals vaak blind zijn voor wat er werkelijk speelt binnen de organisatie. “Begrijpelijk, ze doen het al jaren zus of zo. Op den duur zien ze bepaalde patronen niet meer, wordt alles als vanzelfsprekend beschouwd. Mensen binnen de organisatie settelen zich in wat hen frustreert, klagen aan het koffiemachine of worden passief, ziek of verlaten zelfs de organisatie.”

Het gevaar zit hem dan ook vaak in meerdere hoeken. Daarom focust de auteur zich in ‘Detoxing Organisations’ niet uitsluitend op één specifieke schuilplaats van toxische energie. “Over burn-outs of toxisch leiderschap zijn al genoeg zelfhulpboeken geschreven”, merkt ze op. En dus trekt ze alle lades van de kast open. “Ik onthul in het boek meerdere schuilplaatsen van negatieve patronen. Enkel door een breed zicht te hebben op de zaken en verbanden te kunnen leggen, kan je écht naar de bodem van problemen gaan.” Geen oppervlakkig werk dus in haar nieuwste boek, maar diep graven zodat je, indien nodig, de juiste wortels eruit kan trekken.

Zelfreflectie en ‘Energy Leadership’

En dat graafwerk begint in de eerste plaats met awareness. “Pas als je inziet dat er een probleem is, kan je verder”, legt Marjan Decat uit. “En dan moet de bereidwilligheid komen om je organisatie, maar ook vooral jezelf, in vraag te stellen. Zelfreflectie dus.” Dat laatste is meteen ook een rode draad doorheen haar boek. Daarnaast is de toepassing van de principes van Energy Leadership ook een groot thema. “Ik pas het concept toe in mijn persoonlijke leven, mijn werk en dus ook in mijn boeken. Het was een belangrijk onderdeel van mijn eerste boek ‘Detox je leven’ en deze principes zijn ook de kern in ‘Detoxing Organisations’.”

Bij ‘Energy Leadership’ vertrek je vanuit jezelf: vanuit welk perspectief je kijkt, met welke mentaliteit je tegenover je omgeving staat of hoe je reageert op een bepaalde situatie, bijvoorbeeld. “Door jezelf die vragen te stellen, krijg je inzicht in je eigen dynamieken”, legt ze uit. “Het is een simpel voorbeeld, maar je staat bijvoorbeeld aan te schuiven aan de kassa in de supermarkt en iemand steekt voor. Wat doet dat met jou, welk gevoel roept dat op? Hoe reageer je daarop? Op die manier kan je eventuele toxische patronen bij jezelf herkennen, aanpakken en omzetten naar voedende patronen.”

Een tweede onderdeel van ‘Energy Leadership’ is de interrelationele dynamiek. “Mensen worden vaak meegezogen in een negatief patroon van een ander. Politieke spelletjes, gebruik van macht of geklaag. Als je er in slaagt deze patronen te herkennen en in te zien wat het met jou doet, kun je leren om daar boven te blijven.”

Ze haalt een bekende slogan van Michelle Obama boven om het te staven: “In 2016, tijdens de presidentiële strijd tussen Donald Trump en Hillary Clinton, zei ze: ‘When they go low, we go high’. Dat is het eigenlijk exact: je niet laten meesleuren door de toxische patronen van je omgeving maar bewust kiezen om in een voedende, positieve mindset te blijven. Da’s wat we meer nodig hebben op de werkvloer.”

Aha-momenten voor iedereen in de bedrijfswereld

Zelfinzicht, je bewust worden van patronen in je organisatie, jezelf en in je omgeving en dat erkennen als het niet goed zit: het is niet eenvoudig, zoiets vraagt durf om zich kwetsbaar op te stellen. “In mijn boek vraag ik de lezer dan ook expliciet om in de spiegel te kijken. Ik haal veel cases aan die recht uit het bedrijfsleven komen en ongetwijfeld voor velen zeer herkenbaar zijn”, zegt Marjan Decat.

De auteur verwacht dan ook dat heel wat CEO’s, teamleiders of HR-hoofden bij het lezen van haar boek enkele ‘aha-momenten’ zullen ervaren. “‘Aha als in: ‘oei, wij doen dat ook zo en dat kan beter’. Ik haal hier en daar zaken aan waarvan ik weet dat ze voor velen confronterend zijn. En maar goed ook, want dat is het effect dat nodig is om die awareness los te weken.”

Marjan Decat confronteert, maar geeft ook tips mee om toxische energie om te zetten in een positieve transformatie. “Eén van de belangrijkste tips is eigenlijk heel simpel: luisteren”, zegt ze. “Luister naar de emoties van je werknemers, want emoties zijn heel rijke boodschappers. Ze vertellen je enorm veel. Wees ook niet bang voor negatieve klanken, want dat zijn eigenlijk positieve signalen. Ik ben altijd zo blij als mensen hun woede of verdriet uiten, want dan kan je er ook iets mee gaan doen. Dat betekent dat ze nog hoop hebben om gehoord te worden en dus het geloof dat het nog anders kan.”

Het is belangrijk om de problemen dan ook effectief aan te pakken, klinkt het. “Mensen die in een klaagcultuur zitten, moet je niet aanmoedigen om te blijven klagen. Je moet naar hen luisteren, de échte angel in kaart brengen en vervolgens gepaste actie nemen. Niet wegwuiven dus, maar transformeren tot een positieve collectieve mindset.”

In haar boek onderstreept ze ook het belang van de nieuwkomer. “Die kunnen zoveel inzicht geven aan een leider. Ze komen toe en zeggen ‘tiens, jullie doen dat hier zo?’. Leiders, luister dus ook naar hen, want de verwondering of bedenking van die nieuweling kan blinde vlekken blootleggen.”

Het doel: het gif aanpakken in de kern

Alle tips terzijde wil ze met ‘Detoxing Organisations’ vooral iedereen tot stilstand brengen die een invloed heeft binnen een organisatie. “Natuurlijk is het de bedoeling dat lezers met mijn tips aan de slag gaan. Maar in de eerste plaats moeten bedrijfsleiders in de spiegel durven kijken en zichzelf en de werking in hun organisatie in vraag stellen. Dat is het begin van alles”, aldus Marjan Decat.

Ze is ervan overtuigd dat het boek een eyeopener kan zijn voor veel mensen in het bedrijfsleven. “Diegenen die meegaan in mijn boek en écht durven tot stilstand komen, zullen nooit meer op dezelfde manier kijken naar wat er rondom hen gebeurt. Ze zullen inzien welke toxische patronen er in hun organisatie spelen, waar het zich schuilhoudt, weten hoe ze het gif uit haar schuilplaats kunnen lokken en het aanpakken in de kern.” Want ja, zelfs de meest diepgewortelde slechte patronen kunnen wel degelijk veranderd worden.