“Het is belangrijk dat start-ups niet alleen focussen op groei en grote mijlpalen, maar ook op tijd gas terugnemen”

Ondernemers durven hun welzijn wel eens uit het oog te verliezen. Dat blijkt uit een onderzoek naar het welbevinden van start-up founders door Start it @KBC en Mensura. Waarom de accelerator daar precies zoveel belang aan hecht en zelfs samenwerkt met een gezondheidsspecialist? Bloovi vroeg het aan Lode Uytterschaut, founder en CEO van Start it @KBC, en Koen Van Hulst, Verantwoordelijke Psychosociale Aspecten bij Mensura. “Spanning hoeft niet per definitie ongezond te zijn. Als je periodes van inspanning genoeg afwisselt met ontspanning, kan stress je juist helpen om productief te werken.”

Permanente onzekerheid

Een kwart van de start-up founders in België heeft aan het einde van de werkdag geen energie meer over. Eén op de vijf heeft zelfs meerdere keren per maand last van hartkloppingen of pijn op de borst. De bevindingen van het onderzoek van Start it @KBC en Mensura klinken alarmerend. “Heel verrassend is dat op zich niet”, reageert Lode Uytterschaut. “Als start-up leef je in permanente onzekerheid of je nieuw product of dienst zal aanslaan in de markt. Je moet voortdurend knokken om tot een verkoopbare oplossing te komen. In die periode hebben veel founders ook geen inkomen, wat voor financiële stress zorgt.”

“We zien bij de founders van start-ups een enorme motivatie, drive en veerkracht”, pikt Koen Van Hulst in. “Maar daar schuilt meteen ook het gevaar: die gedrevenheid kan er, in combinatie met veel stress en onzekerheid, voor zorgen dat zij over hun grenzen gaan.”

Mentaal en fysiek welzijn onder druk

Start it @KBC draagt welzijn al langer dan vandaag hoog in het vaandel. Vorig jaar zag de Wellbeing Academy het leven, specifiek gericht op het welzijn van startende en groeiende ondernemers. Onlangs ging de accelerator dus nog een stap verder, en organiseerde het met gezondheidsexpert Mensura een onderzoek naar welbevinden op het werk.

“Als accelerator willen we start-ups en scale-ups helpen groeien, maar dat kan enkel als de mensen erachter zich goed voelen”, weet Uytterschaut. “Zowel het mentaal als fysiek welzijn staat bij velen onder druk. Dankzij onze Academy krijgen ondernemers gratis slaapcursussen en sport- en meditatiesessies. Wij willen een omgeving creëren waar start-ups niet alleen focussen op groei en grote mijlpalen, maar ook op tijd gas terugnemen.”

“In workshops en persoonlijke gesprekken delen ze ook ervaringen en oplossingen om de gelijkaardige uitdagingen waar ze op botsen te overwinnen. Mensura bezorgt hen nu ook een persoonlijk rapport met praktische tips op maat om hun mentaal en fysiek welzijn te versterken.”

Een (on)gezonde dosis stress

Volgens Uytterschaut is mentaal en fysiek welbevinden - die vaak hand in hand gaan - een blijvend aandachtspunt. Zeker omdat stress in veel startende bedrijven schering en inslag is. “Spanning hoeft niet per definitie ongezond te zijn”, verduidelijkt Uytterschaut. “Als je periodes van inspanning genoeg afwisselt met ontspanning, kan stress je juist helpen om productief te werken.”

“Stress is op de eerste plaats een nuttige biologische en psychologische reactie op een uitdaging of gevaar. De spanning verhoogt, je lichaam maakt meer cortisol en adrenaline aan, je hartslag en bloeddruk verhogen en je zweet meer. Dat kan je helpen om bepaalde opdrachten tot een goed einde te brengen. Maar een goede balans is essentieel: als je té lang té veel stress hebt, ondermijnt het je lichaam.”

Uytterschaut raadt ondernemers en hun medewerkers dan ook aan om een goed evenwicht te zoeken tussen inspanning en ontspanning. Daarbovenop zijn gezonde gewoonten zoals vitaminerijke voeding, voldoende slaap en beweging onmisbaar. “Dat lijkt misschien vanzelfsprekend”, voegt hij eraan toe. “Maar als je er niet genoeg aandacht aan besteedt, kan dit leiden tot mentale problemen en burn-outs. We zien dat de werkdruk bij start-ups vaak zo hoog ligt dat de founders vergeten om ook die ontspanningsmomenten heel bewust in te bouwen.”

“Het is vooral belangrijk dat start-up founders na een stresspiek ook heel bewust ontspanning inlassen”, benadrukt Van Hulst. “Met de juiste afwisseling zorg je ervoor dat stress niet problematisch wordt, maar juist helpt om productief te werken. Uit de bevraging en de workshop blijkt dat start-up founders zich bewust zijn van de stresserende omstandigheden en de effecten hiervan. Dat is al een cruciale eerste stap.”

Opvallend en ook wel te verwachten: een kwart van de founders geeft aan dat hun fysieke of mentale klachten zijn toegenomen als gevolg van de coronacrisis. “Ze verkopen minder van hun product of service, zien meetings met potentiële klanten of partners worden uitgesteld en ondervinden moeilijkheden met R&D of productie. Als ondernemer beland je al snel in een vicieuze cirkel”, meent Uytterschaut.

Hoge jobtevredenheid

Toch komen uit het onderzoek ook een aantal positieve punten naar boven. Zo ondervindt 75% van de bevraagden geen negatieve gevolgen van de coronacrisis op hun fysieke en mentale klachten. “Veel start-ups zien de vraag in hun bedrijf zelfs toenemen”, vervolgt Uytterschaut. “Dat komt ongetwijfeld doordat de grote bedrijven zijn wakker geschoten, en door de crisis digitale innovaties sneller hebben omarmd.”

Bovendien scoren start-up ondernemers opvallend hoog op vlak van jobtevredenheid. Met 86% vindt de grote meerderheid het runnen van een eigen bedrijf leuk en boeiend. Meer zelfs, de betrokkenheid en motivatie zijn groter dan bij de rest van de werkende bevolking.

Psychische gezondheid voorop

Maar ondanks die meer positieve kijk op hun werk, worden er dus wel meer emotionele klachten gerapporteerd. De workload, de tijdsdruk, de complexiteit en de onzekerheid die bij een start-up komen kijken, wegen op veel founders.

●  Meer dan de helft heeft minstens enkele keren per maand moeilijkheden om te slapen
●  25% heeft na een werkdag geen energie meer over om nog iets anders te doen
●  17% begint vermoeid aan de werkdag
●  7% heeft geregeld last van hartkloppingen of pijn op de borst
●  30% van maag- of darmproblemen
●  30% worstelt met concentratieproblemen

Uytterschaut hoopt dat de komende maanden ook de cijfers rond welzijn positiever zijn. “Vroeger onderzochten we vooral de slaapkwaliteit of het aantal werkuren, maar vanaf nu willen we écht rekening houden met psychische gezondheid”, benadrukt hij. “Aangezien we echt de vinger aan de pols willen houden, zullen we dit onderzoek elk half jaar herhalen.”