Kan je niet telewerken? Nudging kan helpen in tijden van Corona

Het coronavirus is in België nog steeds aan een opmars bezig. Langs alle kanten zien en horen we breaking news en allerhande instructies over welke zaken we niet meer mogen en wat wel nog toegelaten is. Er wordt massaal thuis gewerkt, maar veel werknemers hebben die keuze niet. Voor deze groep van mensen kan nudging een extra middel zijn in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus. Kleine zaken kunnen een grote impact hebben, en met enkele principes van neuromarketing en nudging in het achterhoofd kan veel onheil vermeden worden.

Nudging en gedrag beïnvloeden

Met behulp van nudging worden mensen onbewust gestuurd om betere en gezondere keuzes te maken. De term nudging betekent eigenlijk een duwtje geven, een duwtje in de juiste richting. Belangrijk bij nudging is dat het gaat om positieve keuzes naar voren schuiven en tegelijk ook nog steeds andere keuzes mogelijk maken. Keuzevrijheid blijft dus behouden, maar door de subtiele beïnvloeding worden we geleid naar gewenst gedrag. Nudging lijkt heel ingewikkeld, maar het principe wordt op allerlei manieren in ons dagelijks leven toegepast. Maar hoe kan het helpen in de strijd tegen het Covid19?

Iets dat afwijkt van het normale trekt onze aandacht

Een klassiek voorbeeld van nudging is de vlieg in het mannenurinoir. In het urinoir is een vliegje zichtbaar, waardoor mannen mikken op de afbeelding en de sanitaire voorzieningen netter zijn. Een simpele oplossing voor een vervelend probleem, enkel en alleen omdat een vliegje de aandacht trekt.

Een ander voorbeeld zijn enkele stickers van voetstapjes die bijvoorbeeld richting een vuilnisbak of trap gaan. In het eerste geval zullen mensen vaker hun afval in de vuilnisbak werpen, in het tweede nemen we sneller de trap in plaats van de lift.

Wil je dat mensen vaker hun handen wassen of ontsmetten ter bescherming van COVID-19? Enkele voetstapjes op de vloer richting de pomp met handalcohol kan het aantal gebruikers aanzienlijk verhogen! Misschien kunnen scholen zeep met regenboogkleuren in hun toiletten leggen, het zal kinderen onbewust overtuigen hun handen vaker te wassen. Of kleef enkele stickers op de vloer zodat iedereen weet hoeveel afstand je moet bewaren.

Monkey see, monkey do

Wat de groep doet, zullen wij sneller ook doen. Een gekende leuze die duidt op de biologische drang om te handelen zoals je sociale omgeving. Een goed voorbeeld is een gevulde fooienpot aan de kassa. Klanten zien dat anderen reeds fooi gaven en zijn sneller geneigd hetzelfde te doen. Ook commerciële bedrijven spelen hier op in. Op de website van elke online store vind je wel een sectie met 'de meest verkochte producten'. Hieronder zie je hoe de Volkskrant jou als potentiële klant subtiel een duwtje in de juiste richting geeft, door het tweejarig abonnement als 'meest gekozen' aan te duiden.

Mensen zullen bijvoorbeeld hun handen vaker wassen na een sanitaire stop wanneer in het toilet een een poster hangt met de slogan: ‘Doe net zoals de meeste van je collega’s en was je handen’. Een simpele boodschap in het kleinste kamertje van bijvoorbeeld een politiebureau of postkantoor kan wonderen doen. En zo zijn we een flinke stap dichter in de strijd tegen het coronavirus.

Sociaal bewijs bestaat trouwens ook in negatieve zin. Als we lezen dat mensen massaal aan het hamsteren slaan, beginnen we zelf te twijfelen of we niet beter een extra pak spaghetti kopen en nog wat toiletpapier. Monkey see, monkey do.

Processing fluency

Door processen en handelingen eenvoudig te maken, kan je enorme winsten boeken. Iedereen weet dat artikels met eenvoudige taal, ondersteund met heldere beelden, meer worden gelezen dan een lange en academisch geschreven tekst. Om dezelfde reden liggen de belangrijkste producten in de supermarkt op ooghoogte, terwijl je vaak moet bukken voor goedkope alternatieven.

Door handelingen duidelijk en simpel te maken, zullen mensen er makkelijker voor kiezen. Daarom is het vandaag zo belangrijk dat (openbare) toiletten makkelijk te vinden zijn. Een pomp met alcoholgel aan elk tankstation kan wachtende mensen overtuigen om hun handen ontsmetten, want er is vaak geen toilet in de nabije omgeving. In woonzorgcentra kan zo’n pomp bijvoorbeeld aan het koffieapparaat staan. Terwijl verse koffie in de kop stroomt, kan de zorgverstrekker snel de handen reinigen. Omdat mensen niet speciaal ergens naar toe moeten en het toegankelijk is, zal het sneller gebeuren.

Gamificatie

Gamificatie is het toepassen van speltechnieken in situaties die normaal geen spelvorm zijn. Een experiment in Stockholm zorgde ervoor dat mensen vaker de trap namen doordat de traptreden ingekleed waren als pianotoetsen en bij het betreden ook geluid produceerden. Andere voorbeelden zijn een hinkelbaan naar een vuilbak of een speelse quizvraag zodat peuken niet op de grond belanden. Met gamificatie stimuleert men de intrinsieke motivatie om het gedrag bij te sturen. Dat is dikwijls efficiënter dan de schrik voor een boete in het geval van peuken.

Waarom geen kleine competitie tussen de verschillende afdelingen van een bankkantoor? Elke afdeling start de dag met een volle zeepdispenser op toilet en wie het meest zijn handen wast, wint een hygiëne-award. In openbare toiletten zou je kunnen kiezen tussen een Messi- en Ronaldodispenser, ik ben nu al benieuwd welke zeep de populairste zal blijken.

Laat het vertellen of voortonen door influencers

Het succes van influencers op sociale media is enorm. Wanneer bekende mensen een boodschap vertellen, zijn we geneigd daar meer aandacht aan te besteden. Daarom is de video van de drie grote Vlaamse mediahuizen - VRT, DPG Media en SBS – die vorige week gelanceerd werd een voorbeeld van slimme neuromarketing. Mensen zullen sneller luisteren naar het advies van Danira Boukhriss Terkessidis en Koen Wauters dan naar het advies van een onbekende acteur die hetzelfde vertelt in een reclameboodschap. Puik werk van de FOD Volksgezondheid die de spot maakte op vraag van minister Maggie De Block.

Ook bedrijven en organisaties kunnen dit voor elkaar krijgen. Een foto of video van de CEO of enkele invloedrijke medewerkers intern communiceren kan zeer effectief zijn.

Het is logisch dat de overheid kiest voor dwingende adviezen om de verspreiding van het coronavirus in te perken. Nudging kan echter een effectieve aanvulling zijn voor mensen die niet kunnen telewerken, om hun gedrag te beïnvloeden. Organisaties en bedrijven kunnen ons eveneens aanzetten tot het juiste gedrag. Dit is niet alleen interessant voor het individu, maar ook voor de organisaties zelf.