Nu we langzaam uit het diepe coronadal kruipen, is het tijd om een blik te werpen op het ondernemers- en investeerdersklimaat in België en Nederland na de pandemie. Krijgen we een ijstijd of net een aangenaam zonnig klimaat? Duco Sickinghe en Marcel van der Heijden, respectievelijk founder en partner van venture capitalist firm Fortino Capital, voorspellen vooral het laatste. “Er zijn nu ontzettend veel opportuniteiten voor ondernemers en investeerders”, zeggen beide experts.
Groeiende nood aan durfkapitaal
Voor ze ons verzoek hun pijlen richten op het post-coronatijdperk, kijken Duco Sickinghe en Marcel van der Heijden nog even terug op hoe het was vòòr we met z’n allen in lockdown gingen. Want hoe zag het ondernemers- en investeerdersklimaat er toen alweer uit in België en Nederland? Van der Heijden moet even denken, want “het is maar achttien maanden geleden, maar het voelt veel langer”, lacht hij. “Maar het ging eigenlijk heel goed met onze ondernemers. Het kapitaal in de markt was groeiende, we zagen meer Amerikaanse investeerders naar Europa komen en start-ups kregen veel kansen om geld op te halen.”
Voor investeerders werd het in diezelfde periode wel competitiever. “Terwijl enkele decennia geleden vooral grote groepen, zoals beursgenoteerde bedrijven, het geld hadden om te investeren in jonge bedrijven, zagen we de kansen voor deze investeerders de laatste jaren voor COVID afbrokkelen”, schetst Sickinghe het pre-coronaklimaat bij investeerders. “Door het groot aantal start-ups dat er de afgelopen jaren is bijgekomen, is de nood aan durfkapitaal ook gegroeid. Meer kansen dus voor venture capital firms om te investeren in beloftevolle starters dan voor de klassieke grote organisaties.”
Winnaars en verliezers
Dat was voor de crisis, maar hoe hebben Sickinghe en van der Heijden de ondernemers- en investeerderswereld in de Lage Landen evolueren tijdens COVID-19? “Er zijn heel wat bedrijven die hebben kunnen profiteren van de kansen die de crisis met zich heeft meegebracht”, zegt laatstegenoemde. “De digitalisering is immers enorm vooruitgegaan het afgelopen anderhalf jaar, waardoor start-ups en scale-ups die hierop inzetten dus ook enorm gegroeid zijn.”
Denk aan digitale tools die werken vanop afstand makkelijker maken of bijvoorbeeld delivery apps. De coronacrisis was een boost voor jonge bedrijven die hebben ingespeeld op onze noden terwijl we in onze bubbel zaten. “Op korte tijd zijn heel wat van deze bedrijven uitgegroeid tot grote organisaties en goed op weg om unicorns te worden”, vertelt Sickinghe. “Investeerders in deze bedrijven hebben dus ook hun voordeel gedaan tijdens de crisis.”
Maar er waren natuurlijk niet alleen winnaars tijdens deze crisisperiode. Hoewel digitalisering booming business was de afgelopen achttien maanden, is niet elk bedrijf met een digitale tool gespaard gebleven. Sickinghe: “Bij Fortino Capital focussen we op start-ups en scale-ups in de technologie- en softwaremarkt. Een mooi aantal bedrijven in onze portefeuille hebben het goed gedaan, maar we hebben ook softwarebedrijven die bijvoorbeeld te maken hebben met reizen. Die hebben het moeilijker gehad.”
Vertrouwen terug van nooit weggeweest
Snel ingrijpen en kosten besparen was de boodschap van Fortino Capital aan deze bedrijven in hun portefeuille. Of de VC z’n investeringsaanpak heeft veranderd tijdens de crisis? Misschien voorzichtiger te werk is gegaan? “Nee”, zegt Marcel van der Heijden. “Uiteindelijk hanteer je als investeerder altijd dezelfde criteria. Dezelfde dingen zijn belangrijk, corona of geen corona. Praktisch gezien hebben we investeringsgesprekken natuurlijk remote gedaan, maar het went snel om een bedrijf te evalueren op basis van een video call. Je moet niet face-to-face zitten om vertrouwen op te bouwen.”
Start-ups en scale-ups hebben het over het algemeen goed gedaan qua funding, ondanks de moeilijke periode. Het toont aan dat het vertrouwen tussen ondernemers en investeerders nooit echt is weggeweest
En dat lijkt de visie van heel wat investeerders te zijn. Belgische start-ups en scale-ups hebben vorig jaar met 1 miljoen euro een recordbedrag aan funding opgehaald. In Nederland en andere Europese landen hebben de experten hetzelfde zien gebeuren. “België is hierin geen uitzondering”, klinkt het bij van de Heijden. “Het is overal hetzelfde beeld: de start-ups en scale-ups hebben het over het algemeen goed gedaan qua funding, ondanks de moeilijke periode. Het toont aan dat het vertrouwen tussen ondernemers en investeerders nooit echt is weggeweest.”
Meer kansen, grotere bedragen
Wat Duco Sickinghe meteen brengt naar het nu, want: “Het vertrouwen in België en Nederland ligt dezer dagen nog steeds vrij hoog. We staan eigenlijk aan de vooravond van een enorme groeiperiode.” Er liggen enorm veel kansen voor ondernemers en investeerders, pikt van der Heijden in. “Méér kansen dan voor corona. Er gaan ook grotere bedragen de ronde nu, omdat de mogelijke resultaten ook groter zijn.”
Binnen het jaar een unicorn worden? Dat is niet meer ongehoord. Er zijn heel wat bedrijven die spectaculair gegroeid zijn op korte tijd. Voor investeerders is het dus niet meer abstract, want ze zien de voorbeelden van deze bedrijven en beseffen dat hun investering nu groter kan worden dan men twee jaar geleden zou gedacht hebben. Dat betekent ook dat investeerders “agressiever en met een optimistischere blik” gaan investeren, zegt van der Heijden nog.
“En voor ondernemers betekent dat dat ze hun ambities en doelstellingen een stuk hoger moeten zetten. We zullen zien hoe zich dat op lange termijn ontwikkelt, maar er is eigenlijk nooit een betere tijd geweest voor ondernemers en investeerders om samen te werken dan nu. We leven in unieke tijden op dat vlak.”
Trend van remote bedrijven
Een warm klimaat dus voor ondernemers en investeerders, volgens van der Heijden. Ook Sickinghe heeft dezelfde positieve blik op de toekomst. Maar hij ziet ook wel uitdagingen in deze post-coronawereld. “We gaan naar een tijd waarin er in verschillende markten tekorten ontstaan. Op vlak van grondstoffen, bijvoorbeeld, waardoor de prijzen almaar meer stijgen. Maar ook op vlak van mensen: werknemers vinden met de juiste competenties en kennis wordt uitdagender.”
Voor dat laatste moet volgens Sickinghe het onderwijs een serieuze steen bijdragen. “Ik las onlangs een artikel in de krant dat er in België een tekort is aan wiskundeleerkrachten. Leraars met een andere achtergrond moeten in sommige scholen deze lessen overnemen. Ik wil niet gezegd hebben dat een leerkracht biologie niet in staat is om goede wiskunde te geven, maar het is verre van de ideale oplossing. Dat is niet hoe we wiskundeknobbels van een hoog niveau gaan afleveren, nochtans hebben we net hen nodig om, bijvoorbeeld, nieuwe digitale technologieën te ontwikkelen.”
Het tekort aan voldoende arbeidskrachten met specifieke kennis wordt nu al gevoeld bij veel groeibedrijven. “Ze moeten snel mensen kunnen aannemen, maar vinden niet even snel voldoende goede profielen”, zegt ook van der Heijden. “We zien daardoor een trend ontstaan van bedrijven die veel meer medewerkers in het buitenland hebben en remote voor hen laten werken. Groeien in één stad met enkel personeel op die locatie is bijna onmogelijk geworden.”
Een wereld in verandering
Sickinghe en van der Heijden zijn het erover eens dat deze trend zich naar de toekomst toe alleen maar verder zal zetten. “De nature van een onderneming zal veranderen naar een remote-werkend bedrijf”, klinkt het bij beide heren.
“En dan komt de uitdaging, zowel voor ondernemers als investeerders: hoe hou je een team van pakweg twintig, dertig mensen bij elkaar in een online omgeving? Hoe zorg je ervoor dat je bedrijfscultuur ook gevoeld en gerespecteerd wordt door mensen die vanuit, bijvoorbeeld, Roemenië, Frankrijk en Portugal voor jou werken?”
Wat vandaag belangrijk is voor een bedrijf, kan dat morgen al niet meer zijn. Corona heeft ons die les wel genoeg geleerd, denk ik
Flexibiliteit is het sleutelwoord, volgens Duco Sickinghe. “Normen en waarden zijn cruciaal voor een bedrijfscultuur, maar je moet ook beseffen dat er niets zo veranderlijk is als die normen en waarden. Wat vandaag belangrijk is voor een bedrijf, kan dat morgen al niet meer zijn. Corona heeft ons die les wel genoeg geleerd, denk ik.”
“Je moet in een post-coronawereld als bedrijf flexibel en wendbaar genoeg zijn om te kunnen omgaan met de snelle veranderingen in de wereld. Maar een wereld in verandering, is een wereld waar voor ondernemers en investeerders veel te doen is. Dat vinden we net plezant. Laat dus maar komen!”, glimlacht Sickinghe.
