Parallelle universums die niet zo lang geleden nog scifi waren – The Matrix, iemand? – krijgen steeds sneller vorm. Techondernemer Pieter Van Leugenhagen schreef er het boek ‘Welkom in de metaverse’ over dat eind september verscheen. Een reisgids én een who’s who: het komt als geroepen. Want wordt het eigenlijk nog wat met die metaverse? En hoe sterk wordt deze space geclaimd door techreus Meta, het voormalige Facebook - of gaat dit veel, véél breder?

“Er zijn evenveel definities als interpretaties van wat - en van wie - de metaverse nu juist is”, knikt Pieter Van Leugenhagen, die nu mee op de groeiende lijst staat van auteurs met publicaties over de metaverse – ook de voormalige Amazon-topman Matthew Ball schreef pas met The Metaverse een opgemerkt boek.

‘Welkom in de metaverse’ is een onderdompeling in de materie. Geen toeval, want immersive experiences via VR is waar Van Leugenhagen zich met zijn bedrijf yondr al jaren op toelegt. “Het duwtje voor dit boek kwam er door twee vrienden-ondernemers die me deden inzien dat ik door acht jaar VR-ondernemerschap met yondr goed geplaatst ben om met de metaverse aan de slag te gaan. Ik ben dan gaan pitchen bij enkele uitgeverijen en ja, er was wel degelijk belangstelling.”

We staan op een kruispunt

Een ABC dus over de metaverse, of moeten we zeggen: het 3D-internet? “Goed dat je met de definities goochelt - en verwar 3D-internet ook niet met Web3. Want dat gaat over het eigenaarschap van data en content, de infrastructuur van de volgende iteratie van het internet op basis van blockchain”, legt de auteur uit. “Metaverse gaat over de driedimensionale beleving. Uiteraard gaan de twee vermoedelijk wel samen in de toekomst. Blockchaintechnologie is bijna onontkoombaar in een virtuele economie waarin je eigenaar wil zijn van digitale goederen en die van het ene naar het andere platform wil kunnen meenemen.”

Blockchaintechnologie is bijna onontkoombaar in een virtuele economie waarin je eigenaar wil zijn van digitale goederen en die van het ene naar het andere platform wil kunnen meenemen

Die noodzaak tot interoperabiliteit is iets waarop Van Leugenhagen tijdens ons gesprek zal blijven hameren. Hoe de metaverse eruit zal zien en welke techbedrijven dominant worden, staat net daarom nog niet vast. Enkele contouren tekenen zich wel af. Europa loopt achter op de metaversebedrijven in de Verenigde Staten en China, maar is een pionier in regelgeving. Bijna alle datacentra en cloudcomputingbedrijven in de wereld zijn Amerikaans. We staan dus op een belangrijk punt van waaruit het nog alle kanten uit kan gaan. “Vandaag hebben we sluitende definities voor social media en e-commerce”, zegt Van Leugenhagen. “Ik ben zeker dat we die ook krijgen voor metaverse en in die zin ben ik inderdaad een believer. Die driedimensionalisering van internet komt er zéker.”

Levensecht én superfuturistisch

Intrigerend is daarbij het beeld van de metaverse als een digital twin, een spiegel van onze wereld, maar dan met een extra laag. “Ja, al is een digital twin of virtuele 3D-tweeling te beperkend, want dan heb je het over simulatie van de werkelijkheid”, zegt Van Leugenhagen. “Anderzijds is ook niet alles in de metaverse een futuristische gamingwereld. Veel hangt af van de digital content creators die de metaverse vorm geven. Roblox leunt het meest aan bij wat de metaverse zou kunnen zijn. Multitoegankelijk - nog niet via VR, maar daar komen we wel - maar wel via mobile en PC. Je bouwt op Roblox zelf werelden, je creëert er je eigen brands, je kan assets kopen en via play-to-earn kan je geld verdienen. Alleen ben je nog geen eigenaar van je virtual goods: als Roblox morgen failliet gaat, ben je alles kwijt.”

“Maar een wapen kopen in de game Fortnite en het kunnen gebruiken in een andere game zoals Call of Duty is wel de definitie van interoperability”, gaat Wase ondernemer verder. “We zouden dus een wallet moeten hebben om die mee te kunnen nemen naar andere werelden. Maar er is ook weerstand van ontwikkelaars die niet willen dat er geraakt wordt aan de vormgeving van hun games. De ene game is pixelated, de andere heeft prachtige high-end graphics. Sandbox kan je niet vergelijken met GTA of Call of Duty. Maar bij andere toepassingen is interoperability wél mogelijk. Dat is een incentive om ze te gebruiken, er rond te bouwen en zo een virtuele economie te creëren op basis van gezonde concurrentie die de uitbouw van de metaverse versnelt.”

De allianties zijn zich aan het vormen

Apple blijft ook nu buitenbeentje met een eigen ecosysteem. Het moederbedrijf achter de iPhone maakt bijvoorbeeld geen deel uit van de Metaverse Standards Forum waarin Meta, Microsoft, Epic Games, Adobe, Nvidia, Sony en Unity zitten. Maar Apple en ook Roblox and Snapchat, die ontwikkelen voor de consumentenmarkt, zitten er niet in - en ook Google houdt zich afzijdig.

“Ik denk ook niet dat Apple een eigen virtuele wereld zal bouwen”, zegt Van Leugenhagen. “Ik zie hen daar eerder via de app store inkomsten uit puren. Apple heeft ook geen echt social mediaplatform. Maar in januari lanceren ze in Cupertino vermoedelijk een mixed-reality headset - VR/AR - en die kan best iets groots worden. Het TikTok moederbedrijf ByteDance kocht vorige jaar Pyco VR voor 772 miljoen dollar en in september werd met de Pyco 4 al de vierde generatie uitgebracht. Meta lanceerde tijdens zijn jaarlijkse hoogmis Meta Connect een nieuwe headset. Bytedance en Meta - Instagram en Facebook - zijn dé social mediaplatformen die echt de kar trekken in hardware. Een zeer interessante marktontwikkeling, want het zijn elkaars directe concurrenten.”

In Welkom in de metaverse stelt Pieter Van Leugenhagen dat we wel een ‘iPhone-moment’ nodig hebben om de metaverse mainstream te maken. Maar dat hoeft niet per se van Apple te komen. “MetaQuest 2 verkoopt als zoete broodjes in de VS, zeker 20 miljoen stuks”, schetst hij. “Maar als je dat afmeet aan wat Apple teweeg bracht, moet het iPhone moment nog komen. Alleen staat de metaverse voor meer dan enkel VR, dus dat iPhone-moment hoeft niet per se van een headset te komen. Het basisprincipe van multi-toegankelijkheid zou wel eens dé doorbraak kunnen betekenen.”

The future of work... en van entertainment

Het economische belang van de metaversie is gigantisch en Van Leugenhagen is fan van de nieuwe mogelijkheden die we krijgen om werk te organiseren. “Toepassingen voor werk, daarin betekent de metaverse een heel nieuwe dimensie op het vlak van socializen. We deden dat al voor Ikea en Coca Cola. Via Zoom of Teams kan je één op één perfect vergaderen, maar een echt groepsgesprek is eigenlijk onmogelijk. In een driedimensionele omgeving kan je je met je avatar letterlijk afzonderen met iemand anders, terwijl je het geluid van het groepsgesprek op de achtergrond hoort faden naarmate je je verwijdert.”

“Je maakt als avatar oogcontact. Dankzij eye tracking zie je gezichtsuitdrukkingen en emoties. Je kan wijzen, iemands aandacht trekken… je neemt de hele non-verbale communicatie van je gesprekspartner mee. Voor een remote werkomgeving zijn dat geweldige voordelen. Accenture is al aan de slag met onboarding van nieuwe medewerkers en social gatherings van consultants over de hele wereld. Ze organiseren virtuele academy nights. Je kan de serendipiteit van koffiepauze aan de automaat recreëren met collega’s uit de hele wereld. Ik geef zelf presentaties bij bedrijven of op events en ik krijg héél veel vragen vanuit HR.”

“Entertainment in de metaverse biedt natuurlijk net zo’n gigantische kansen. Zangeres Camille en kledingketen JBC hebben een deal om samen een collectie uit te brengen voor kinderen tussen 5 en 12 jaar. Aangezien hun doelpubliek in Roblox zit, werd beslist om die collectie in de Metaverse te lanceren en zijn ze daarvoor bij ons komen aankloppen. Camille geeft er een concert waarop de kledinglijn wordt gelanceerd. Kinderen kunnen er spelletjes spelen met hun vrienden en JBC Coins verdienen om Camille fashion te kopen voor hun avatar. Een mooi staaltje van inclusieve play-to-earn, want je kan je geld ter plekke verdienen en dus starten met nul euro.”

Dit keer gaat het van consument naar bedrijven

PC en de mobiele telefoon en uitvindingen als de Blackberry sijpelden via kantoor binnen naar thuisgebruik - de home computer, de gsm. De groei van de metaverse volgt de omgekeerde beweging. “De bouwstenen van de metaverse groeien door het gebruik door consumenten en komen zo bij het bedrijfsleven terecht”, zegt Van Leugenhagen. “Dat resulteerde dan ook in de acquisitie van Microsoft van Activision Blizzard, één van de grootste game developers ter wereld, waar de techreus in januari 2022 bijna 70 miljard veil voor had. De kritieke massa gaat zich telkens weer vertalen richting bedrijfswereld.”

Sinds corona is er een duidelijke switch naar multi accessibility. Een verademing en een geweldige opportuniteit voor yondr, want iedereen heeft wel een smartphone, een laptop of een tablet

Voor yondr is wat er nu aan het gebeuren is razend interessant. “Sinds 2014 bedenken we use cases om VR brillen te helpen doorbreken. We bouwen learning en development applicaties in VR, want vooral daar ligt vandaag de dag de markt. Maar sinds corona is er een duidelijke switch naar multi accessibility. Een verademing en een geweldige opportuniteit voor yondr, want iedereen heeft wel een smartphone, een laptop of een tablet.”

“Daarom mik ik met ‘Welkom in de metaverse’ voorbij de digitale marketeers. Als ik een breder publiek kan bereiken, is mijn missie geslaagd. Mijn boodschap is: wees alert voor nieuwe ontwikkelingen. Er komt een metaversegolf aan, net zoals we internet en e-commerce plots zagen exploderen - en die beweging wil je niet missen. Misschien is Gen Z vandaag je doelgroep niet, maar het wordt wel een actieve groep met ooit de grootste koopkracht. Dus: go where your audience goes.”