De 20ste eeuw was het tijdperk van massaproductie en -consumptie. En hoewel dit tijdperk de mensen veel rijkdom heeft gebracht, heeft het ook tot enorme problemen geleid, waaronder klimaatverandering en de vernietiging van natuurlijke ecosystemen. Vandaag zien we een mentaliteitsverandering. We hebben een unieke kans om duurzaamheid in nieuwe processen te verankeren en de juiste keuzes te maken voor bedrijf, planeet en consument. Transparantie wordt de nieuwe vereiste.
Eén groot ecosysteem
De consument van vandaag vraagt om duurzame producten en oplossingen. Daarom moeten bedrijven die duurzaamheid als een sterke USP opnemen in hun strategie. Dat gaat hand in hand met het investeren in lokale sociale verantwoordelijkheid. We moeten de relatie van het bedrijfsleven met de planeet en de samenleving heroverwegen en het bewustzijn omarmen dat we samen één ecosysteem vormen. Bedrijven die hun verantwoordelijkheid niet nemen, zullen onder druk komen te staan: talent, klanten, publieke opinie, wetgeving en activistische aandeelhouders zullen zich van hen afkeren.
Generatie Z en de millennials, de belangrijkste kopers van de toekomst, zijn er zich van bewust dat zij de rekening moeten betalen voor de periode van het kapitalisme. Het wereldparadigma zal drastisch verschuiven, weg van massaproductie en -consumptie, naar het elimineren van de algemene verspilling en inefficiëntie in de samenleving. Het is tijd voor een reset.
Duurzaam van veld tot vork
Dat geldt zeker ook voor de voedingssector. In hun streven naar klimaatneutraliteit binnen tien, twintig of dertig jaar zullen foodretailers en producenten een prioriteit moeten maken van de strijd tegen voedselverspilling. Als we niet ingrijpen, zou alleen al in Europa tegen 2050 zo’n tweehonderd miljoen ton voedsel verloren gaan: voedsel dat wel geproduceerd, maar niet gegeten wordt. En dat een enorme ecologische voetafdruk achterlaat.
Een duurzaam voedselsysteem veronderstelt ook duurzame handelsrelaties tussen alle actoren, van veld tot vork. Transparantie lijkt de sleutel die de deur naar een eerlijker en duurzamer voedselsysteem kan openen. Prijstransparantie, zodat duidelijk wordt voor iedereen wat de kosten en de baten zijn voor elke schakel in de lange en complexe bevoorradingsketen. Op basis van heldere data moet het mogelijk zijn om de keten te optimaliseren en de prijsnegotiaties te objectiveren.
Hoge verwachtingen
Transparantie is ook nodig over de herkomst, de ingrediënten, de arbeidsomstandigheden en de technologie waarmee producten worden geoogst, geproduceerd, verpakt en vervoerd. Transparantie laat toe om risico’s beter in kaart te brengen, besmettingen, fraude of kwaliteitsverlies te vermijden, en het consumentenvertrouwen te verhogen.
De verwachtingen over de rol die technologie hierin kan spelen, zijn hooggespannen. Blockchain, internet of things (IoT) en artificiële intelligentie zouden de voedingsindustrie volgens verschillende rapporten niet alleen een beter voedselsysteem, maar ook tientallen miljarden euro aan besparingen kunnen opleveren. Het zijn pistes die we verkennen in ons nieuwe boek ‘The Future of Food’.
Paradigmashift
Blockchain maakt zogenaamde ‘slimme contracten’ mogelijk. Die zorgen er bijvoorbeeld voor dat prijzen en condities automatisch aangepast worden wanneer de afspraken wijzigen – of wanneer een partij zich niet aan de afspraken houdt. Zo betalen contractanten enkel voor de diensten of producten die ze werkelijk gebruiken, en dat wordt automatisch geverifieerd. Geen kleine lettertjes meer, geen berg facturen en creditnota’s, geen menselijke fouten en geen gesjoemel meer. De kostenbesparing is enorm.
In de complexe voedselketen helpt blockchain om grote stappen te zetten op het vlak van de traceerbaarheid van producten, en dus op het vlak van transparantie, voedselveiligheid en faire handel. De technologie kan handelsrelaties op termijn grondig veranderen.
Stel je maar eens voor wat de impact van slimme contracten zou kunnen betekenen voor de relatie tussen landbouwers en supermarkten, tussen koffieboeren en koffiebranders, of tussen A-merkfabrikanten en inkoopcentrales. Meer nog: het systeem zou zelfs directe handel mogelijk maken tussen producent en consument. Het is met andere woorden een echte paradigmashift.
