Ken je het succesverhaal al van Blue Ribbon Sports? Het bedrijf dat in 1971 haar naam veranderde naar Nike? Het bedrijf is de verdienste van oprichters Phil Knight en Bill Bowerman. Nike is vandaag een gevestigde waarde op wereldniveau, maar laten we eens kijken naar haar groeitraject met de prestigieuze highs en de pijnlijkere lows.

Just do it is een motivatiequote waar anno 2016 heel wat ondernemers en start-ups bij zweren. Tevens is het de slagzin van Nike, het bekende schoenmerk dat ongetwijfeld ooit al een plaatsje had in jouw schoenenkast. Tijd om te duiken in de drijfveren van deze ondernemers en hoe ze Nike in de markt zetten.

foto: Nike founder Phil Knight en Bill Bowerman

Het begin van Nike? Een schoolopdracht

Nike, bij haar oprichting nog Blue Ribbon Sports (RBS), werd in 1964 opgericht door Phil Knight, een middenafstandsloper en zijn coach Bill Bowerman. Deze laatste sleutelde jaren eerder al aan Knight’s sportschoenen om de sportprestaties te verbeteren. En Knight? Die vond zijn studies journalistiek maar niets. Lopen en trainen, dat was meer zijn ding.

Zijn kijk op studeren veranderde toen hij mocht beginnen aan de Stanford University. En het was in die universiteit waar het idee van Nike initieel vorm kreeg. Een van Knight’s professoren, Frank Shallenberger gaf de studenten een opdracht die helemaal paste bij het vak ‘Kleine ondernemingen’: bedenk een business idee, beschrijf haar doel en maak een marketingplan.

Aanleg voor ondernemerschap

Knight schreef een paper, genaamd ‘Can Japanese Sports Shoes Do to German Sports Shoes What Japanese Cameras Did to German Cameras?’ en ontwikkelde een plan over exclusieve sportschoenen, op een goedkope manier geproduceerd in Japan. Zelf omschrijft Knight de opdracht als een Aha-erlebnis.

“Tijdens de lessen omschreef Shallenberg een persoonlijksheidtype dat aanleg had voor succesvol ondernemerschap – en ik merkte plots op hoe hij eigenlijk tegen mij aan het praten was,” vertelde hij tijdens een interview met Stanford. Ik herinner me nog hoe ik na het schrijven van die paper luidop zei: “Ja, dit is wat ik later écht wil doen.”

Toch liepen de dingen niet zoals gepland, en slaagde Knight er niet in om in Japan mensen aan het werk te zetten voor het produceren van schoenen. Dus besloot de oprichter zelf schoenen uit Japan te importeren, die hij verkocht aan mensen uit de buurt. Hij begon bij zijn voormalige coach Bowerman, die eigenlijk meer interesse had om samen met Knight een bedrijf uit de grond te stampen. Hoewel de zaken in het begin niet bepaald waren om over naar huis te schrijven, realiseerde het duo in 1965 een sales van 20.000 dollar.

Onder vuur en fouten in business model

Het verhaal van Nike is zeker geen sprookje, integendeel. Eerder al lag het bedrijf onder vuur omdat het zich schuldig maakte aan kinderarbeid. En omdat het gelinkt werd aan een reeks criminele feiten van jongeren die Nikes droegen. De in 1988 bedachte slogan ‘Just Do It’ werd door het slijk gehaald, en de vooruitzichten waren niet zo mooi.

Daarnaast hadden Knight en co zich aanvankelijk uitsluitend op mannen gericht, in tegenstelling tot de concurrentie. Reebok bijvoorbeeld, bracht de eerste modieuze vrouwenschoen op de markt, en Nike moest het onderspit delven. Een deuk in het ego, want Knight reageerde “dat zijn schoenen geen modieus hebbeding waren maar gewoon een echte sportschoen”. Later draaide hij bij en bracht hij een eerste lijn vrouwenschoenen op de markt. Sindsdien focust het sportmerk zich ook meer op het design van haar schoeisel.

Bekendheden en creativiteit als rots in de ‘branding’

Nike’s ‘Swoosh’ logo werd hoe langer hoe meer beschouwd als een normaliteit in elk huishouden. In 1985 maakte het bedrijf design signature shoes voor niemand minder dan basketbalspeler Michael Jordan. Die was net bezig met het veroveren van de wereld, waardoor Nike’s sales gigantisch hoge toppen scheerden.

Nike was een van de eerste bedrijven die goud had gevonden in het inzetten van bekendheden voor marketingdoeleinden. In 1996 volgde zo ook Tiger Woods voor een slordige 5 miljoen dollar per jaar. En de rest is geschiedenis, uiteraard!

Ook noemenswaardig is dat Nike altijd op de proppen kwam met de meest snappy en creatieve slagzinnen en reclamecaampagnes. Toch strijkt Knight daarvoor de eer niet op. Zo beweerde hij dat ‘een goed product zichzelf verkoopt’.

Mijlpalen der succes

Na de beruchte vrouwenkwestie heeft Nike er nooit voor teruggedeinsd om te innoveren. In 2000 bracht het merk Nike Shox uit, die wereldwijd als zoete broodjes verkochten. Kan je je inbeelden dat Nike vandaag de dag een imperium is dat de lading van verschillende sporten (tennis, voetbal, athletiek, … ) dekt?

Kortom: Bill Bowerman’s queeste naar een volwaardige oplossing en Phil Knight’s innovatieve uitlatingen hebben van Nike een van de meest winstgevende bedrijven op de planeet gemaakt. In 2012 klokte het bedrijf bijvoorbeeld af op een omzet van meer dan 24 dollar miljard. Knap!