foto: shutterstock.com

Peter Hinssen trok in het Valentijnsweekend in een interview met De Standaard nog eens aan de alarmbel. De notoire Silicon Valleykenner wees erop dat bij onze bedrijven en politici nog niet genoeg angst is doorgedrongen voor alles wat de komende tijd als gevolg van de digitale transformatie op ons af zal komen. “We gaan werken helemaal anders moeten inrichten”, zei hij, “en we zijn dat onvoldoende aan het voorbereiden.”

Enorme invloed

Hij is nochtans niet de enige die daarvoor waarschuwt. Ook VUB-professor Jonathan Holslag trok al aan de alarmbel. In september 2015 stelde hij onverbloemd dat “de wereld doodgaat” als hij georganiseerd blijft als nu. De digitale transformatie zal alleszins op veel meer factoren een onrechtstreekse invloed hebben dan velen nu nog voor mogelijk houden. Onder meer ook op stadsinrichting en op ons hele maatschappijmodel.

Consumeren

Als inderdaad, zoals Hinssen waarschuwt, miljoenen jobs zullen verdwijnen, moeten we ons ook de logische vraag durven stellen hoe mensen dan geld zullen verdienen om nog te kunnen consumeren en zo de economie draaiende te houden. Vandaar dat het basisinkomen een thema is dat de komende tijd heel veel aandacht zal krijgen. Een kwarteeuw geleden liet Roland Duchâtelet hier al balonnetjes over op.

Daarna leek het idee een stille dood gestorven, maar nu is het volop aan het terugkeren, met onder meer al een aantal experimenten in Finland en in Nederland. In Zwitserland is overigens een referendum gepland rond de vraag of mensen een basisinkomen kunnen krijgen.

In Knack van 10 februari heeft Tine Hens er een uitstekend overzichtsartikel over gebracht, waarin ze voor- en tegenstanders aan het woord laat, maar waaruit over het algemeen toch blijkt dat er meer voordelen aan het systeem zouden zitten dan nadelen.

Voorstanders

En ook in Silicon Valley hebben topmensen als Marc Andreessen en Peter Diamandis zich al “geout” als voorstanders van het idee om mensen gewoon een basisinkomen toe te kennen, of ze nu werken of niet.

Enkele weken geleden kondigde de startup incubator Y Combinator, die onder meer bedrijven als Dropbox en Airbnb mee hielp laten uitgroeien tot wat ze vandaag zijn, aan dat hij geld vrijmaakt voor een experiment om te zien of een basisinkomen ook in de Verenigde Staten zou werken.

“We willen uitzoeken of het mensen kan helpen om ondernemingen op te richten, of rijkdom of kunst te creëren”, verklaarde topman Sam Altman in een interview met Co.Exist. En hij voegde eraan toe “dat het eigenlijk logisch zou zijn om een basisinkomen toe te kennen aangezien artificiële intelligentie en robots de komende tien tot twintig jaar miljoenen jobs zullen doen verdwijnen.”

Hoeveel?

Y Combinator zal daarom een experiment realiseren waarbij 300 mensen een basisinkomen krijgen, al weet Altman nog niet welk bedrag hij daarvoor wil uittrekken en geeft hij aan dat het wel interessant zou zijn om de effecten te vergelijken die het basisinkomen heeft als het om verschillende bedragen gaat.

“De resultaten van het experiment moeten ons leren welke impact het basisinkomen heeft op het leven van mensen, op hun geluksgevoel, op de balans in hun persoonlijk leven en op de manier waarop ze dan in staat zijn meerwaarde te creëren”, stelt Altman ook nog.

Criticasters beweren natuurlijk dat mensen dan gewoon op hun luie krent blijven zitten en helemaal niets meer bijdragen tot de maatschappij, maar anderen zeggen dat het basisinkomen een uitstekend idee is omdat het mensen een vangnet biedt en dat ze daarom dan juist ondernemende risico’s willen nemen die ze anders niet zouden durven nemen. En ook Altman gelooft daarin.

“Ik zie echt veel mensen met talent die nooit een bedrijf oprichten omdat ze te bang zijn”, zegt hij. “Daardoor gaan veel kansen verloren. Ook om onze eigen jobs te creëren.”