In een opiniestuk op The New York Times betoogt de Amerikaanse psycholoog en TED-spreker Barry Schwartz dat het tijd is om de notie 'werk' te hertekenen. "Mensen verkiezen een betekenisvolle job boven een vette enveloppe."

Schwartz opent het stuk met onthutsende cijfers van het Amerikaanse researchcenter Gallup. Die heeft vorig jaar wereldwijd een survey laten uitvoeren over de algemene tevredenheid op de werkvloer. Wat blijkt? Negen op tien werknemers vergooien de helft van hun levens met dingen die ze niet echt willen doen op plaatsen waar ze niet echt willen zijn. Met werk.

Waarom houden we niet van ons werk?

De Amerikaanse psycholoog haalt de mogelijkheid aan dat het misschien in de menselijke natuur ligt om niet graag te werken. Dat was ook de visie van Adam Smith, de vader van het industriële kapitalisme. Die opperde dat mensen van nature lui zijn en enkel werken voor loon.


Barry Schwartz Barry Schwartz

Volgens Schwartz leeft die veronderstelling van Smith nog steeds door op werkvloeren wereldwijd: werk is gebaseerd op de assumptie dat het we enkel doen omdat het van moetens is. "Een cynische en pessimistische benadering. Het maakt ons ongelukkig met onze jobs en dat is ook nefast voor onze werkgevers. Tijd voor verandering", oordeelt de psycholoog.

Geen robot

Ons loon is een belangrijke factor, zonder zouden we niet werken. Maar we geven om meer dan enkel geld zegt Schwartz. We willen werk vinden dat uitdagend is en aanzet tot engageren, dat ons toelaat om een zekere controle te hebben over onze job. We zijn geen robots die automatisch geprogrammeerd worden bij aanwerven.

We willen werk dat ons toelaat om te leren en te groeien. We willen werken met collega's die we respecteren en met oversten die respect hebben voor ons. Maar bovenal, willen we volgens Schwartz werk dat betekenisvol is.

En dat geldt niet enkel voor mensen met een hoog inkomen, ook de kapster, de medewerker van het fastfoodrestaurant en de klusjesman in het ziekenhuis zijn op zoek naar meer dan loon meent de Amerikaan. Neem nu die laatste, de klusjesman in het ziekenhuis; volgens onderzoek van de Universiteit van Philadelphia wil die niet enkel en alleen lampen vervangen en deurklinken aan elkaar sleutelen.

Nee, de klusjesman wil familie van patiënten de weg wijzen, ondersteunen bij verlies. Volgens Schwartz wil hij zelf invulling geven aan zijn job, maar regeltjes en managementvisies laten dat meestal niet toe: de klusjesman wordt in de pas van vervelende routine geduwd en gaat met tegenzin werken.

Maar als werknemers zelf 'betekenis' mogen invullen, gaat dat niet ten koste aan efficiëntie? Dat is het gangbare denkpatroon, maar in het boek 'The Human Equation' van Stanford-arbeidspsycholoog Jeffrey Pfeffer wordt die stelling weerlegd. Bedrijven die hun werknemers meer vrijlaten en betekenis vooropstellen in hun jobs, zijn meer winstgevend zo luidt de conclusie van Pfeffer.

Mensen beter maken

Dit alles doet Schwartz besluiten dat het tijd voor verandering is. Als routine en een overmatige focus op loon hebben geleid tot ongelukkige werknemers, is het nu tijd dat werknemers meer zeggenschap krijgen in hun job. Dat werkgevers mogelijkheden verschaffen om te leren en te groeien in jobs. Dat werknemers aangemoedigd worden om verbeteringen voor te stellen en dat er naar hen geluisterd wordt.

Maar bovenal dat onze jobs mensen beter wil maken. Misschien werk je in een callcenter en wil je mensen echt helpen, maar word je verplicht om zo snel mogelijk hun telefoontjes af te handelen. Misschien ben je een bedrijfsadvocaat die professioneel wil zijn tegenover klanten, maar word je verplicht om zo traag mogelijk te werken om je ereloon de hoogte in te jagen. Dat moet gedaan zijn zegt Schwartz, we worden er ongelukkig van.
 

Bron: De Morgen