Door Lode Uytterschaut, Founder Start it @KBC

Israël is een bijzonder inspirerend start-up land. Maar dat een hoogtechnologische wereldspeler met zoveel creatief en innovatief talent muren moet bouwen om zijn allergrootste uitdaging op te lossen, dat wringt. Deze blogpost is dan ook een oproep aan start-ups om razend ambitieus te durven zijn in hun ideeën, en hun oplossingen relevant te maken voor zoveel mogelijk mensen.

Tegenwoordig noemt elke regio met drie bedrijven zichzelf een ‘Valley’, maar Silicon Wadi – het Arabische woord voor ‘valley’, dat ook in het Hebreeuws voorkomt – in Israël mag zich spiegelen aan Silicon Valley. Israël was er dan ook al erg vroeg bij, zagen we op de missie die de stad Antwerpen organiseerde. De technische universiteit Technion – waar Albert Einstein himself de eerste beroemde palmboom plantte – bestaat al meer dan honderd jaar. Ze is een echte start-up machine geworden. Intel, Apple, Google,… hebben allemaal grote vestigingen in Israël die gretig gebruik maken van de ideeën en het talent dat de universiteiten en de onderzoekscentra voortbrengen.

Een van de vele 'high tech parken', waar Windows en co resideren

Sinds Kennedy weten we dat de overheid een geweldige sterke driver kan zijn voor ideeën en innovatie. Door zijn ambitie om nog voor 1970 op de maan te staan, werkte op een bepaald moment 20.000 bedrijven en 400.000 Amerikanen mee aan die missie. Allemaal met dezelfde drive: zo snel mogelijk dé oplossing te vinden om de eerste mens niet alleen op de maan te krijgen, maar hem ook nog eens heelhuids terug te brengen. En ook mooi meegenomen: zonder de miljarden voor ruimtevaartprogramma’s geen zonnepanelen, geen Nike Airs en geen Tefal-pannen.

De overheid kan een enorm sterke motor zijn voor innovatie

Israël heeft goed naar Amerika gekeken. Dat het Israëlische start-up landschap zo boomt, heeft veel te maken met de wisselwerking tussen de overheid, het bedrijfsleven en het onderwijs. Vooral de rol van de overheid – en dan vooral de massale militaire investeringen – valt onmogelijk te overschatten. Dat Israël een voortrekkersrol speelt op vlak van onder andere aeronautics en cybersecurity heeft het voor een belangrijk deel te danken aan de massale overheidsinvesteringen in research en ontwikkeling.

Onderwijs kweekt ondernemers

Daarnaast krijgen jongeren in Israël al op de schoolbanken mee dat het ondernemerschap ook een optie is na hun studies, terwijl bij ons een job bij een grote corporate vaak nog altijd het hoogste goed lijkt. Elke professor of dokter zit in Israël in minstens een paar founder teams, en een paar succesvolle exits zijn voor hen eerder regel dan uitzondering.

Soms gaat het stimuleren van ondernemerschap er zelfs té ver: door elke start-up 100.000 dollar cadeau te doen, maakt Israël ondernemen misschien zelfs wat te gemakkelijk. Het mag/moet wat mij betreft nog altijd een beetje wroeten blijven. Hoe founders met tegenslagen en uitdagingen omgaan, vormt hen als ondernemer.

Het grootste verschil tussen Antwerpen en Tel Aviv? Die Belgische bescheidenheid

En toch, ondanks al die troeven, hoeven we ons als Belgen echt niet te schamen. Antwerpen bijvoorbeeld kan zonder blozen naast Tel Aviv gaan staan. Hét grote verschil is dat we hier te veel last hebben van bescheidenheid. Ik heb in Israël founders hun start-up succesvol zien pitchen zonder team, zonder deftig business plan, zonder MVP. Ik heb hier bij ons start-ups zien pitchen die al anderhalf miljoen euro omzet hebben en dat niet eens vermelden.

Echte problemen van echte mensen oplossen

Hoe inspirerend de missie naar Israël ook was, er zat een wrang kantje aan. Dat werd pijnlijk duidelijk toen we het hotel van Banksy op de West Bank bezochten. Het hotel met 'the worst view in the world', aldus de bezieler zelf, legt een groot contrast bloot.

Dat een natie die zo hoogtechnologisch is zich moet beroepen op de eeuwenoude techniek van muren bouwen om haar allergrootste uitdaging aan te pakken, is confronterend. Die muur – en bij uitbreiding het hele conflict dat twee bevolkingsgroepen letterlijk verdeelt – was de spreekwoordelijke elephant in the room bij veel ontmoetingen met start-ups en ondernemers. Want hoeveel creativiteit en zelfs genialiteit Israël ook in huis heeft, ze worden voor zover ik heb gezien niet aangewend om dat ene schijnbaar onoplosbare probleem toch te proberen op te lossen. Toch hangt de toekomst af van jonge mensen die met een nieuwe, innovatieve blik de nieuwe wereld bekijken. Misschien ligt de oplossing dus wel bij hen.

Het deed me denken aan wat de gewezen Amerikaanse vice-president Joe Biden zei op South by Southwest (SXSW) een paar maanden terug. Hij moedigde alle aanwezige start-ups en ondernemers aan om hun talent te gebruiken om de echte wereldproblemen te lijf te gaan. Om antwoorden te bieden op echte problemen van echte mensen. Niét om apps uit te vinden die mensen op Skype automatisch van een laagje schmink voorzien.

Dat is ook wat we start-ups bij Start it @KBC meegeven. Denk groot. Durf ambitieus zijn in je doelstelling. Niet alleen in je groeiplannen of je financiële vooruitzichten, maar ook in je idee zélf. Vraag je oprecht af hoeveel mensen je oplossing vooruithelpt.

De Moonshot Factory achterna

Dat is geen naïef pleidooi om de zakelijke kant van het verhaal uit het oog te verliezen, en dat business plan aan de kant te schuiven. Verre van. Silicon Valley is ook gegroeid vanuit de hippie community in San Francisco. Steve Jobs was een ongeschoren en ongewassen hippie, een echte wereldverbeteraar. Dat was zijn eerste en voornaamste drijfveer toen hij met Apple begon.

Een schoolvoorbeeld van het evenwicht tussen een razend ambitieus idee en een razend ambitieus business plan is Google X, de moonshot factory van Google. Die hanteert twee heel doodeenvoudige toetsstenen voor alle ontwikkelde ideeën. Eén: impacteren ze minstens één miljard mensen? Twee: kunnen ze minstens één miljard dollar aan omzet genereren? Daarbij durven ze razendsnel ideeën afvoeren. Tegenwoordig luidt het in managementjargon dat er niet zoiets bestaat als een slecht idee. Bij Google X krijg je een bonus als je erin slaagt om een idee te killen. Alleen de allersterkste ideeën overleven er.

We moeten groter denken. Moonshot denken.

Natuurlijk is het mooi meegenomen dat Google nog veel meer adverteerders zal genereren als het via heliumballonnen de hele planeet van internet kan voorzien. Maar ondertussen kan wel elke aardbewoner het wereldwijde web op.

Toen ik in Israël in een jury zat om pitches van start-ups te beoordelen, vond ik die spirit wel terug bij BestBrain. Die start-up ontwikkelt ‘neurofeedback headsets’ om specifieke hersenfuncties te kunnen trainen. De founders waren niet bezig met gigantische exits of met een verkoop aan Intel of een andere reus. Nee, ze dachten anders en op hun manier net groter. Ze waren bezig met oplossingen om mensen beter te leren omgaan met Alzheimer of dyslexie.

In oktober verwelkomen we hen bij Start It @KBC, en gaan we hen hier in de Boerentoren een maand lang helpen accelereren. Nog een extra geut moonshot factory voor Antwerpen.