Ondernemen is topsport, hoor je wel vaker. Als er één iemand is die dat aan den lijve heeft ondervonden, dan is het wel ex-judoka Ann Simons. Twee decennia geleden pakte de Limburgse een bronzen medaille op de Olympische Spelen in Sydney, maar niet veel nadien verdween ze van het toneel. Simons werd motivatiecoach van high-potentials en jonge ondernemers, en pende onlangs haar inzichten neer in het boek ‘De Zachte Weg’. Tijd voor een gesprek met een voormalige topsportster die op haar eigen grenzen botste.

Van het hoogste niveau naar de kleuterklas

Zelf ken ik Ann Simons als mijn voormalige docent economie, die best wel een harde tante kon zijn. Eentje die veel verwachtte van anderen, maar vooral van zichzelf. “Toch heb ik mij de ‘zachte weg’ eigen gemaakt”, zegt ze. “Dat is niet louter de letterlijke vertaling van ‘judo’ uit het Japans, maar vooral mijn wens om bij te dragen aan een betere en inclusieve toekomst.”

Daarvoor baseert Simons zich op Jita-Kyoei en Seiryoku-Zenyo, twee filosofische begrippen die aan de basis van judo liggen. Die eerste duidt op de zin van samenwerken. “Enkel zo kan je de benodigde vaardigheden aanleren. Je hebt iemand nodig die valt voor jou en jij moet vallen voor iemand anders. Deze opvatting van samenwerkend leren komt ook terug in andere domeinen van het leven. Vooruitgang boek je door het vermogen om de andere te dienen.”

“Met de andere term onderstreep ik maximale effectiviteit met minimale inzet. Wil je in het leven je doelen bereiken - op welk vlak dan ook - dan moet je in staat zijn om je fysieke en mentale energie zo efficiënt mogelijk in te zetten. In het judo gaat het vooral over het ten val brengen van de tegenstander. Maar in het leven is het een mantra om de juiste handelingen op het juiste moment te kiezen.”

Vooral Jita-Kyoei is Simons’ reddingsboei gebleken. Toen ze in 2006 stopte met sporten, was ze het noorden kwijt. “Mijn afscheid kwam zogezegd door mijn kapotte knieën, maar er was veel meer aan de hand”, getuigt ze. “Voor elke wedstrijd moest ik toch een aantal kilo’s verliezen, waardoor ik uiteindelijk anorexia heb ontwikkeld. Wat moest ik doen nu judo geen optie meer was? Ik wist het niet, en viel van het hoogste niveau in de wereld naar de kleuterklas. Ik had met andere woorden de juiste mensen rondom mij nodig om mijn weg te vinden.”

Ondernemen en topsport: geen weerspiegeling van de maatschappij

Een nieuw doel vond Ann Simons bij Stad Antwerpen, waar ze als beleidsadviseur sport werkte in het kabinet van toenmalig Antwerps burgemeester Patrick Janssens. “Daar heb ik leren zwemmen met zwemvliezen aan”, lacht ze. “Ik genoot steun, maar moest het zelf wel klaarspelen. Aan de zijlijn blijven staan, was sowieso geen optie.”

Maar de verkiezingsnederlaag van SP.A betekende het vertrek van zowat alle kabinetsleden. Simons kwam in contact met Jef De Wit, bestuurder van Cronos dat het grootste onafhankelijke ICT-bedrijf van België is en tevens bekendstaat als een ‘uitgeverij van bedrijven’. “Daar voelde ik wat het zwaarst was van topsport: ermee stoppen”, blikt ze terug. “Ik weet dat ondernemers die bijvoorbeeld een faillissement achter de rug hebben datzelfde sentiment hebben. Ook zij moeten opnieuw op zoek gaan naar zichzelf.”

Ondernemers weerspiegelen onvoldoende onze samenleving, waar niemand aan zijn lot wordt overgelaten. Eigenlijk zouden we allemaal dezelfde steun en solidariteit moeten genieten

“Maar de belangrijkste gelijkenis tussen de twee, is toch wel het voortdurend aftasten van de grenzen. Met het niet te missen verschil dat ondernemers het langer moeten doen, natuurlijk. Komt er een ingrijpende tegenslag op hun pad, dan staan ze er in veel gevallen alleen voor. Maar wanneer een topatleet een opdoffer zoals een blessure krijgt, dan wordt die gepamperd. Tijdens mijn judocarrière heb ik meermaals ervaren hoe bevrijdend het was om mijn limieten te verkennen. Ging ik erover, dan was er mijn omgeving die voor me klaarstond.”

“Weet je, ik vind dat ondernemers vandaag onze samenleving, waar niemand aan zijn lot wordt overgelaten, onvoldoende weerspiegelen. Eigenlijk zouden we allemaal dezelfde steun en solidariteit moeten genieten.”

Spectrum van leiderschap in een kapitalistische samenleving

Pleit Simons dan voor een progressieve hervorming? Niet zozeer, ze gelooft dat kapitalisme en socialisme hand in hand gaan. “Ik zie twee soorten leiders of ondernemers”, licht ze toe. “Je kunt ernaar streven je eigen droom waar te maken, en je daarin vooral te laten leiden door ego. In dat geval zet je jezelf en winnen centraal. Of je kunt je - los van jezelf - erop richten om andermans ambities te realiseren.”

“Beide zijn de uitersten van een spectrum, van ondernemend leiderschap tot extreem ondersteunend leiderschap. Ik ben er heilig van overtuigd dat de zachte weg je naar het juiste kruispunt brengt. Afhankelijk van de context en de wensen van de betrokken partijen. Om het met concrete woorden te zeggen: het gaat over de moed om vooral te blijven bewegen, jezelf voortdurend in vraag te stellen waar je bent én waarom dat is.”

Ik zie twee soorten leiders of ondernemers. Je kunt ernaar streven je eigen droom waar te maken, en je daarin vooral te laten leiden door ego. Of je kunt je - los van jezelf - erop richten om andermans ambities te realiseren

In de realiteit vertaalt zich dat volgens Simons naar de vragen ‘Wat is goed voor mij?’ maar ook ‘Wat is goed voor de ander en welke rol kan ik hierin betekenen?’. “De zachte weg is een permanent streven naar het juiste evenwicht”, verduidelijkt ze.

“Hannah Arendt (een Duits-Amerikaanse Joodse filosofe en politiek denker uit de twintigste eeuw; nvdr) stelde het als volgt: ‘Zonder liefde en de gedeelde verantwoordelijkheid voor de wereld – Amor Mundi – kan er onvoldoende tegenwicht geboden worden aan de Amor Sui, de zelfzucht, het ego dat als het primaat van het kapitalisme geldt.’ Een zachte, inclusieve ondernemer plaatst zijn bedrijf in het hart van de maatschappij. Als een egoloos ecosysteem, dat niet ten koste gaat van onze samenleving, maar net de duurzame vooruitgang ervan bevordert. En dat ook in stand houdt! Wat goed is voor de ene, moet ook goed zijn voor de andere.”

De prijs van overwinningsdrang

Volgens dat mantra runt Simons onder de Cronos-vlag Wingmen, een soort incubator voor ondernemers die vanuit hun passie iets willen creëren, in mentale en financiële geborgenheid. Die welzijn en zelfrealisatie boven financiële baten plaatsen. Welke impact oefent haar judocarrière en levenservaringen op haar manier van ondernemen? “Ik ben nog steeds ongeduldig, en wil alsmaar verder gaan”, bekent ze. “In plaats van te genieten van de steen waarop ik me in het heden bevind, wil ik al naar de volgende springen. Ik probeer dan ook om te leven in het moment en zoveel mogelijk dankbaarheid te tonen. Maar dat is en blijft een werkpunt.”

“Ook voel ik dat ik nog steeds tegen mijn eigen grenzen aanschurk. De ‘stille’ eetstoornis die ik voor de rest van mijn leven meedraag, zal in onrustige situaties blijven ontwaken. Stress geeft mij de drang om mezelf te straffen door niet te eten. Gelukkig staat mijn vriend me bij, en is hij degene die me op zulke momenten op het rechte pad houdt. Een zoveelste bewijs dat je mensen rondom jou nodig hebt. En dat je overwinningsdrang niet ten koste van jezelf hoeft te gaan.”