Hoe Lieven Vanlommel van Foodmaker de crisis een hak zette: “Dat ik mijn ideeën nu versneld heb kunnen uitvoeren, geeft een enorm ondernemersplezier”

De pandemie raakte de gezonde fastfoodketen Foodmaker recht in het hart. Tijdens de lockdown moesten de 14 restaurants van de gezonde smaakmaker onherroepelijk dicht en stuikte de omzet in elkaar. Voor CEO Lieven Vanlommel was het lastig om in alle ellende een lichtpunt te zien. Tot hij zijn businessmodel omgooide met een nieuw gezondevoedingsconcept. “Als ik nu terugkijk op wat we allemaal gedaan hebben tijdens de crisis, dan kan ik alleen maar zeggen: dankuwel, corona.”

Voorjaar 2020. Aan de vooravond van corona zag de toekomst er meer dan gezond uit voor Foodmaker. Het merk is er helemaal klaar voor om internationaal op te schalen. Er liggen langlopende contracten klaar met Nederlandse en Franse ketens, de concepten zijn netjes uitgetekend, de nieuwe productiehal van zusterbedrijf StarMeal in het Kempense Oevel – een plant van zo’n 20.000 m² – is volledig operationeel.

“In maart vloog ik nog de hele wereld af om grote deals te maken voor Foodmaker. Toen leek the sky the limit”, vertelt CEO Lieven Vanlommel (42). “En precies op dat ogenblik slaat de pandemie toe. We verliezen daarbij niet alleen onze grootste klant Brussels Airlines, ook onze saladbars (onder meer bij Delhaize en Albert Heijn; nvdr) en onze veertien restaurants moeten dicht.”

We bloeden dood, wat nu?

De lockdown pakt Vanlommel koud. Van de ene op de andere dag gaat zijn bedrijf van bijna 100.000 naar amper 10.000 verkochte maaltijden, ofwel naar 12% omzet. In de aanvangsweken maakt hij een verlies van een miljoen euro per week. “Met een groep van vijfhonderd mensen kom je dan wel in een heel acuut gevaar.”

“Tegen mijn goede vriend Jeroen Meus – we kennen elkaar al van in de koksschool – heb ik gezegd: ‘Waar zit hier de opportuniteit? Er móet hier iets positief te rapen zijn, maar ik zíe het gewoon niet.’ Nu goed, in zo’n situatie heb je dan als ondernemer twee keuzes: je kan kijken in de put en zuchten hoe diep die is. Of je recht je schouders en zegt tegen je team: jongens, hoe gaan we hierop reageren? Wat kunnen we allemaal doen?”

Vanlommel kiest voor het laatste. Het vraagstuk dat hij samen met zijn mensen moet oplossen, dient zich helder aan. “Ons model is altijd geweest: gezonde voeding voor de werkende mens tegen een betaalbare prijs. Maar plots kon die werkende mens niet meer naar ons toekomen, dus moesten wij wel naar hem toe. Ons ‘geluk’ is geweest dat we aan relevantie zeker niet hadden ingeboet.”

“Want wat zie je als zo’n pandemie uitbreekt? Mensen besteden extra zorg aan hun lichaam en willen gezond eten. Maar het eerste wat ze doen is naar de sixpack bier grijpen, een grote zak chips bovenhalen en Netflix kijken (lacht). Die averechtse reflex wilden wij op een plezante manier ombuigen.”

Vedge versus virus

Twee weken intensieve brainstorm leveren een gloednieuw concept op: de Vedge Bags. Gezonde dinner-at-home maaltijdboxen, kant-en-klaar bereid of met verse groenten uit eigen bioveld. “We hebben eenpersoonsmaaltijden, maar ook een dinner for two of een familiemaaltijd voor vier. Lekker restauranteten, online te bestellen en aan huis geleverd”, maakt Vanlommel enthousiast reclame. “En dat concept is gigantisch aangeslagen. Onze website is zelfs even platgegaan. Op een bepaald moment konden we wel dertig trucks uitsturen – van de vloot die pre-corona onze restaurants bevoorraadde – om overal in België onze Vedge Bags te gaan verdelen.”

“Dan weet je: we doen ertoe, onze filosofie van gezonde voeding staat nog altijd overeind en we kunnen die ten volle gaan uitdragen. De trots om voor anderen te kunnen zorgen, heeft de hele ploeg aangestoken, van arbeiders tot management. Het heeft een geweldig nieuw elan gegeven aan onze onderneming.”

“Je merkt dat bijvoorbeeld zeer goed in onze flagshipstore op de Antwerpse Meir. Daar zijn we momenteel op microniveau aan het uittesten hoe we binnen het uur aan huis kunnen leveren. Mijn salesmanager is aan het rondfietsen met koelboxen, de diëtist is menu’s aan het uitproberen, mijn operational manager zoekt uit hoe we maaltijden het best kunnen voorverpakken en vervoeren. Echt verbazend hoeveel vreugde het schept om samen intensief aan iets te werken.”

Anticiperen op 20% verlies

Op twee weken tijd maakte Foodmaker de omschakeling van brainstorm tot executie. Een sterk staaltje wendbaarheid waartoe Vanlommel zijn bedrijf nooit in staat had geacht. “We waren zo groot geworden, net een tanker. Daar heb ik wel eens van wakker gelegen. Maar uiteindelijk hebben we ons businessmodel pijlsnel kunnen omgooien. Met resultaat. Waar we voordien nul euro online verkochten, hebben we nu een significant platform dat tot 20% haalt van de normale omzet.”

Geen luxe, met het oog op de toekomst, waarschuwt de ondernemer, die er vast van overtuigd is dat de restaurantsector na corona met minstens 20% zal inkrimpen. “Mensen die vijf dagen op vijf komen werken in de stad? Ik zie dat niet meer gebeuren. In plaats daarvan zullen ze nog drie of vier dagen op kantoor zijn.”

“Om het concreet te maken: als je een restaurant hebt waar 1.000 mensen per dag passeren, dan blijven er daar na COVID-19 nog maar 800 van over. Daar hadden we ons met Foodmaker bij kunnen neerleggen. Ik had kunnen zeggen: voor de crisis waren we nog maar net rendabel, dus zullen we nadien altijd verlieslatend zijn. Maar als je zoiets met zekerheid weet, waarom zou je dan niet per direct aan de slag gaan?”

Nieuwe werkcultuur

Bedrijven zullen rekening moeten houden met een heel nieuw soort normaal, stelt Vanlommel. Want ook in de eigen werkomgeving zette de crisis belangrijke dingen in gang. “Corona heeft wel wat dekseltjes geopend rond flexibel werken. Zelf speelde ik al een paar jaar met de idee om de werkroosters in ons bedrijf eens grondig te herbekijken. Tot voor kort draaide onze productie op een ploegenstelsel, met nacht- en zaterdagwerk. Dat viel veel mensen zwaar. Ik ben met al mijn medewerkers op de vloer gaan praten – iets waar ik voordien nauwelijks kans toe zag – en heb uiteindelijk beslist om in het weekend de productie te sluiten. De mannen zijn naar de nachtploeg gegaan, de dames hebben nu een nine to five kantoorjob. En het effect is er. Ik zie tegenwoordig veel meer mensen met een smile binnenkomen.”

“De fijne nevenwerking is: ik heb nu zelf ook mijn weekends. De afgelopen periode heb ik een glijbaan gebouwd, veel lol gemaakt met mijn gezin en ben ik veel met de paarden bezig geweest. Een heel andere manier van leven. En ik hou ervan. Niks mis mee ook, als je vier kinderen hebt.”

Living on the vedge

De gestolen tijd van de voorbije maanden bood de kans om een aantal hangende issues eindelijk aan te pakken, laat Lieven Vanlommel nog weten. “We hebben ons online verhaal in sneltempo kunnen uitschrijven, binnenkort lanceren we een eigen kledinglijn in samenwerking met Olivia Borlée en Elodie Ouédraogo; Philippe Geubels en Jeroom zijn dan weer de vlaggendragers van onze Back-on-track-fitheidskuur. Heel wat ideeën die al lang in de schuif lagen, hebben we nu versneld kunnen uitvoeren. Dat geeft een enorm ondernemersplezier.”

“Financieel blijft dit natuurlijk een harde dobber. We hebben restaurants in Antwerpen waar nog maar 200 euro per dag binnenkomt. Ik ben dan ook volop aan de bak gemoeten om de boel te financieren. Maar eens dit allemaal achter de rug is, hebben we een bedrijf dat gezonder is dan ooit tevoren. Dat geloof ik echt.”

“En als ik kijk naar wat we tijdens corona gerealiseerd hebben, ben ik zo fier op mijn mensen, dat ik zeg: dankuwel, corona. Want ik heb ze weer leren kennen, ik heb geleerd dat je met de juiste mensen naar de oorlog kunt. Dit lukt niet of dat kan niet? Nee, niet zeuren, we gaan dat gewoon doen en gas geven. Dat is nu de spirit. Vóór corona living on the edge, na corona living on the vedge.”