(Photo by Nadia El Makhfi)
Ze is auteur van meerdere boeken, columniste bij De Standaard én theatermaakster. Dalilla Hermans verdiende haar journalistieke strepen bij Charlie Magazine en omschrijft zichzelf als creatief ondernemer. Deze zomer lanceerde ze haar eigen no-nonsensepodcast ‘KEIHARD’, samen met collega-schrijver en boezemvriendin Jozefien Daelemans. In 2017 maakte Hermans furore in het populaire spelprogramma De Slimste Mens ter Wereld en werd ze van de ene dag op de andere een publiek mediafiguur. In deze podcastaflevering van 50 Koffies heeft ze het onder meer over haar ‘Harry Potter-complex’ en over de vaak polariserende rol van de media.
Door je deelname aan De Slimste Mens ter Wereld werd je ineens een publiek mediafiguur. Welke rol zou je daarin graag opnemen?
“Graag zou ik zélf een van de gatekeepers zijn. Nu moet ik nog aankloppen bij die gatekeepers: voor elk project, elke publicatie van een tekst,… moet ik toestemming vragen. Dat is vaak frustrerend omdat er zoveel potentieel is voor meer diversiteit in de media. Maar mensen - ook ikzelf - blijven op een muur botsen.”
“Mijn droomscenario is dus om zelf die rol te mogen opnemen, zodat ik ook anderen kansen kan geven, zonder remmingen. Wat ik vandaag wel al actief doe, is de Vlaamse media accountable houden voor hun acties, hen erop wijzen dat er nog werk aan de winkel is. Ik zie mezelf dus eerder als iemand die het achterliggende systeem wil veranderen.”
Is er nog zoveel werk aan de winkel?
“Absoluut. Het medialandschap in Vlaanderen is nu eenmaal zo geconstrueerd dat je weinig kùnt doen. In vergelijking met Nederland – waar je bijvoorbeeld ‘Omroep Zwart’ hebt - zit Vlaanderen muurvast. We hebben de middelen niet, het achterliggende systeem is er niet op afgesteld, enzovoort.”
“Een positieve evolutie die ik wel voel, is dat ik gaandeweg meer vertrouwen heb gekregen van mijn opdrachtgevers. Ik krijg meer carte blanche en vrijheid om mijn ding te doen. Dat wil ik heel graag laten doorsijpelen naar andere mensen, jonge mensen met briljante ideeën. Al jaren probeer ik als brug te fungeren, actief mensen door te verwijzen, interessante content te delen op sociale media,... Kortom, ik voel me verantwoordelijk om mijn connecties met anderen te delen.”
Voelt die verantwoordelijkheid soms als een zware last op te dragen?
“Vroeger alleszins wel, maar vandaag is dat al minder. Ik heb heel lang het gevoel gehad dat ik dé stem van dé zwarte gemeenschap moest vertolken. Wat natuurlijk nergens op slaat en een vals gevoel van diversiteit creëert. Iemand uit mijn omgeving beschreef dit als het ‘Harry Potter-complex’, het gevoel dat je ‘the chosen one’ bent en alles alleen moet dragen. Net daardoor maak je fouten, want je kan niet alles dragen.”
“Vandaag probeer ik op mijn eigen manier met die verantwoordelijkheid om te gaan. Want wie zal het anders doen? Ik kan niet ontkennen dat ik over een platform beschik en graag een springplank wil zijn voor zoveel interessante mensen en ideeën. Dan kan ik er evengoed gebruik van maken.”
Er wordt vaak geopperd dat het gebrek aan diversiteit in de media te wijten is aan het gebrek aan diversiteit in de journalistieke opleidingen.
“Dat idee doorprik ik graag. Geloof me: mochten kranten of andere mediaspelers een doorsnede maken van hun redactie, dan zou blijken dat 80% van de mensen die er werken niet over een journalistiek diploma beschikken. Om te werken in de media heb je niet per se een diploma journalistiek nodig. Daar ben ik van overtuigd. Als je als mediabedrijf wil diversifiëren, dan is dat argument dat ‘journalistieke richtingen non-divers zijn’ echt een zeer flauwe reden om je achter te verschuilen.”
Als je als mediabedrijf wil diversifiëren, dan is dat argument dat ‘journalistieke richtingen non-divers zijn’ echt een zeer flauwe reden om je achter te verschuilen
“Wat ik wel merk, is dat er in de media zeer veel mensen van goede wil zijn. Wat echter ontbreekt, is ten eerste zelfreflectie en de ambitie om het probleem van binnenuit aan te pakken. Ze moeten aan de bedrijfscultuur en hun imago werken. Ten tweede moeten mensen zich de vraag stellen wie hun netwerk is. In hoeverre leven mensen zelf in die superdiverse maatschappij, wie zijn hun vrienden en met wie onderhouden ze contact?”
Waarom is die diversiteit in de media nu fundamenteel belangrijk?
“Het belang van diversiteit is gestoeld op feiten. Enerzijds leven we in geglobaliseerde tijden. Anderzijds leven we in een superdiverse maatschappij. Dat is gewoonweg de demografische realiteit.”
“Een ander belangrijk feit is dat media meer macht heeft dan politiek. Zodra we niet meer naar school gaan, neemt media die rol grotendeels over. We halen er onze info over de wereld waarin we leven, kennis over onszelf als individu, maar het reflecteert ook hoe onze maatschappij in elkaar zit.”
De media hebben een enorm belangrijke rol te spelen maar nemen die niet voldoende op en zorgen helaas vaak voor polarisering en een groeiende kloof tussen verschillende generaties
“De media hebben een enorm belangrijke rol te spelen maar nemen die niet voldoende op en zorgen helaas vaak voor polarisering en een groeiende kloof tussen verschillende generaties. Jongeren kijken amper nog naar tv en zitten online. Artikels van krantenwebsites zitten voornamelijk achter een pay wall, maar de soms haatdragende comments eronder zijn wel zichtbaar. Je kan je inbeelden wat dat met jongeren en hun zelfbeeld doet. Die kloof dichten is cruciaal. Als je haat zaait, dan ben je daar verantwoordelijk voor. Zolang diversiteit zo hard ontbreekt, zal de media blijven tekortschieten.”
“Bovendien heerst er het idee dat diversiteit een soort ‘nice to have is’, terwijl het geen keuze is maar simpelweg de realiteit is. Bekijk de demografische cijfers - 75% van de -25-jarigen in Antwerpen heeft andere etnisch-culturele roots - en dan is die realiteit kraakhelder. Als je als medium wil blijven bestaan, dan moet je mee evolueren met een diversere doelgroep.”
Hoe hard leeft racisme nog in België?
“Black lives matter heeft in 2020 veel mensen wakkergeschud, want daar kregen we een glimps van hoeveel pijn en verdriet er nog heerst bij veel mensen van kleur. Je kunt niet onderschatten hoe groot het probleem hier nog is en hoe hard het mensen tekent. Ook al zijn we eindelijk op een soort kantelpunt beland waarop er over racisme gepraat kan worden, toch krijg ik nog steeds de pijnlijkste direct messages van jongeren die zich volledig gebroken voelen. We zitten met heel wat trauma’s, ook bij de jongere generaties.”
“Vaak wordt de racismeproblematiek ook onderbelicht. Het gaat ofwel om getuigenissen van een voorval, ofwel gaat het om heel abstracte cijfers zoals racisme op de arbeidsmarkt. Zo blijft het ergens triviaal en een ‘ver van mij bed’-show.”
Hoe ga jij daarmee om?
“Ik probeer het defensieve te weren en probeer empathisch te zijn in de mate van het mogelijke. Concreet: ik vind het n-woord racistisch, maar daarom vind ik de persoon die dat per ongeluk of uit onwetendheid zegt nog niet racistisch. Ik probeer op de bal te spelen, en niet op de man. Het wordt pas problematisch als je je met man en macht vastklampt aan iets waarvan duidelijk gemaakt is dat het kwetsend is, want dan ben je een keuze aan het maken.”
Wat ik wel merk - en daar wordt Vlaanderen veel te vaak in onderschat – is hoe snel we kunnen evolueren als we willen
“Wat ik wel merk - en daar wordt Vlaanderen veel te vaak in onderschat – is hoe snel we kunnen evolueren als we willen. Denk bijvoorbeeld aan het Zwarte Piet-debat. Gedurende een periode van vijf jaar tijd is er immens veel veranderd en vinden zoveel mensen het niet meer kunnen. Een tweede voorbeeld is het dekolonisatiediscours. Op enkele jaren tijd is bijna elke universiteit of hogeschool daar actief mee bezig. Net omdat we zo superdivers zijn in Vlaanderen, kunnen we in sneltempo evolueren. Het is gewoon een kwestie van goodwill om ermee te starten en de juiste mediamensen die aan de knoppen moeten staan.”
Snelle evoluties karakteriseren het medialandschap. Zit er een gevaar in dat iedereen zijn of haar eigen mediakanalen kan oprichten?
“Volgens mij is het gezond als dingen van binnenuit, from the ground up, ontstaan. Dat is altijd al zo geweest, denk maar aan piratenradio, zelfgemaakte zines, punkblaadjes,… Het wordt pas ongezond of gevaarlijk als er geen overkoepelende dingen meer zijn. Als iedereen die zich niet gerepresenteerd voelt in de media een eigen mediakanaal opricht, dan zitten we terug met een kloof die alsmaar groter wordt en een groeiende verdeeldheid.”
“Wanneer we echter het omgekeerde doen en de mainstreammedia diversifiëren, dan kunnen we die kloof dichten en vanuit kruisbestuiving van elkaar leren. Laten we daar maar voor kiezen!”
Benieuwd naar de volledige podcastaflevering met Dalilla Hermans? Beluister hieronder de aflevering:
