Deze onderneemster wil de kloof tussen ‘atypisch talent’ en de bedrijfswereld dichten: “We hebben dringend onze eigen ‘American Dream’ nodig”

Zelfa Madhloum, oprichtster van Bloom Jobs

Vluchtelingen, high school drop-outs, mensen met een beperking, vrouwen met migratieroots,… Wat al deze mensen met elkaar gemeen hebben, is dat ze nog te moeilijk de weg naar werk vinden. ‘Atypisch talent’, noemt onderneemster Zelfa Madhloum hen. Met haar rekruterings- en selectiekantoor Bloom Jobs wil ze de meest kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt aan werk helpen. “Werk verandert je hele leven. We moeten een job niet een als een eindstation beschouwen, maar als een opstapje om op te klimmen op de maatschappelijke ladder en dromen waar te maken. We hebben hier onze eigen variant van de ‘American Dream’ nodig.”

Afscheid van de politiek

Zelfa Madhloum werkte in het hart van de Belgische politiek, als woordvoerster van Open VLD. Vorig jaar ruilde ze de Wetstraat voor het ondernemerschap. “Het ging me allemaal te traag. Ik wilde het zélf doen, het heft in eigen handen nemen”, motiveert ze haar beslissing.

De rechtstreekse aanleiding om Bloom Jobs op te richten, was haar eigen broer. “Hij is hoogbegaafd, maar behaalde omwille van omstandigheden geen hoger diploma. Probeer als high school drop out maar eens aan een job te geraken! Je moet iets in handen hebben om te tonen: ‘dit kan ik!’ Hij heeft dan in avondschool een opleiding gevolgd om data-analist te worden. Daar ligt echt zijn passie. Ik weet nog dat hij ooit een keer vakantiewerk deed en een gigantische berg gegevens in een computersysteem moest invoeren. Hij heeft een programma geschreven om dat automatisch te doen, en op een halve dag had hij zijn werk voor een hele maand gedaan.”

Gedreven door rechtvaardigheidsgevoel

Toen haar broer begon te solliciteren, botste hij op een muur. “Hij had een atypisch cv en niemand zag het zitten om hem een kans te geven. Nochtans is data-analist een knelpuntberoep. De enige sollicitatiegesprekken waar hij voor uitgenodigd werd, waren om pakjes te sorteren of als koerier aan de slag te gaan. Alle respect voor die jobs, maar zijn passie en zijn talent liggen ergens anders”, stelt Madhloum.

“Omdat ik mijn broer zag opgeven, heb ik hem gezegd: ‘Ik zal er persoonlijk voor zorgen dat jij je droomjob vindt.’ Zo is Bloom Jobs geboren. Uit rechtvaardigheidsgevoel. Mijn broer was mijn eerste case. Of experiment, het is maar hoe je het bekijkt”, lacht Madhloum. “En het is mij effectief ook gelukt, hij werkt nu als data-analist.”

“Zoals mijn broer lopen er duizenden mensen rond. Ik richt me op personen die verder van de arbeidsmarkt staan: mensen met een migratieachtergrond, maar evengoed high school drop-outs of mensen met een beperking. Kortom, iedereen die niet in het klassieke plaatje past. Atypisch talent, noem ik het. Ik ben er rotsvast van overtuigd dat iedereen hier de job van zijn of haar leven kan vinden. Maar kansengroepen en bedrijven vinden elkaar te moeilijk. Heel soms is dat slechte wil, meestal is het een geval van ‘onbekend maakt onbemind’. Ik wil die kloof tussen ondernemingen en atypisch talent dichten.”

Ondernemersbloed

Er stroomt ondernemersbloed door haar aderen, zo blijkt. “Mijn grootvader was een echte ondernemer”, vertelt Madhloum. “Hij was de allereerste die auto’s uit het Westen invoerde en verkocht in Irak. Ook mijn vader heeft altijd zijn eigen zaak gehad. Ik ben ondernemer geworden om impact te kunnen maken. In de politiek kan je potentieel een heel grote groep mensen helpen. Maar die groep is abstract, die ziet je niet voor jou. Met Bloom Jobs zie ik de return van mijn werk heel concreet en heel direct voor mij. Dat is enorm dankbaar.”

“Laatst kreeg ik van de moeder van een jongen die ik aan werk had geholpen een geschilderd portret van mezelf. Dat zijn de momenten waar je het voor doet als ondernemer. De successen zorgen ervoor dat ik de momenten waarop ik keihard tegen de muur knal - en die zijn er ook - veel beter kan relativeren.”

Bloom Jobs groeit traag maar gestaag, klinkt het. “Dat kan ook niet anders”, zegt Madhloum. “Het is echt stap voor stap mensen aan werk helpen, letterlijk één voor één. Maar als dat lukt, is de impact op het leven van die mensen ook meteen gigantisch. Een job is veel meer dan zomaar een job. Het is een inkomen, maar ook meteen een netwerk, iets om trots op te zijn, een reden om ’s ochtends je bed uit te komen. Een job verandert je leven. Het is de snelste weg naar integratie, het geeft mensen eigenwaarde en geeft hen het gevoel ergens bij te horen. Vaak waren de mensen die ik begeleid daar al hun hele leven lang naar op zoek.”

Persoonlijke begeleiding

Wandel door de stad en je vindt op elke straathoek een interim-, selectie- of rekruteringskantoor. Waar ziet Madhloum voor Bloom Jobs nog een gat in die markt? “Al die kantoren leveren uitstekend werk. Ik zie hen niet als concurrenten, Bloom Jobs is complementair aan wat zij doen”, zegt ze. “Maar de klassieke rekruteringskantoren hebben geen tijd voor een doorgedreven persoonlijke begeleiding. En dat is nu eenmaal wat sommige mensen nodig hebben: nieuwkomers, mensen zonder een sociaal netwerk, mensen zonder digitale toegang. Voor hen is de drempel naar de arbeidsmarkt vaak nog te hoog.”

“Onlangs kwam een Afghaanse vluchteling bij me langs. Ik vroeg hem zijn cv op te sturen en hij vertelde me dat hij dat niet had. Ik vroeg hem om er dan één te maken, maar hij had geen computer. We gaan er te gemakkelijk vanuit dat iedereen die digitale toegang heeft. Voor sommige mensen is een laptop luxe. Maar begin maar eens te solliciteren als je geen geld voor een computer hebt. Ik fix voor die mensen een professioneel cv, leg contacten en ga zelfs mee op sollicitatiegesprek. Die persoonlijke begeleiding geeft mensen vertrouwen in een context die ver buiten hun comfortzone ligt.”

Klassieke manier van rekruteren doorbreken

“Omgekeerd wil ik bedrijven overtuigen dat ze voorbij oppervlakkige dingen als een scheef en wazig cv moeten kijken. Ik wil de klassieke manier van rekruteren doorbreken. Moet een nieuwkomer die in zijn land een uitstekende industrieel ingenieur was vlekkeloos Nederlands spreken? Of geef je die mens een kans omdat hij steengoed in zijn jobs is, en ga je ervan uit dat hij op de werkvloer tien keer sneller Nederlands leert dan in een saai klaslokaal? Ondernemingen als Atlas Copco kiezen voor het tweede en zien dat die mensen keihard willen werken en boven zichzelf uitstijgen”, aldus Madhloum.

“Gelukkig zie ik steeds meer ondernemingen die hun traditionele manier van werken omgooien. Geen tien sollicitatierondes meer, geen strikte diplomavereisten meer, geen zoveel jaar verplichte ervaring meer. De war for talent heeft die evolutie een duwtje in de rug gegeven. De arbeidsmarkt smeekt om flexibiliteit, dan kunnen je procedures om mensen aan te werven niet meer zo rigide als vroeger meer zijn. Het hoeft niet moeilijk te zijn: met een jobdag kan je bijvoorbeeld perfect de digitale kloof overbruggen, dat werkt heel goed.”

De American Dream achterna

Madhloum hoopt met Bloom Jobs impact op individueel niveau te verzoenen met maatschappelijke impact. “Met elke match, met elke persoon die ik aan werk kan helpen, wil ik ook een klein steentje bijdragen aan een samenleving waarin we anders naar werk kijken. We hebben hier bij ons ook iets als de American Dream nodig. Die is niet allemaal rozengeur en maneschijn: voor elke mens die zijn American Dream waarmaakt, zijn er minstens tien die het niet halen. Maar er is wel een soort van geloof, een aspiratie om het minstens te proberen. Om het te maken. Dat idee van sociale mobiliteit, van klimmen op de ladder, dat missen wij hier.”

“Ik werk regelmatig samen met vluchtelingen, razend intelligente mensen die in hun thuisland arts of professor waren. Het is een grote mentale stap voor die mensen om hier in een winkel of een fabriek te gaan werken. Maar die eerste werkervaring is ontzettend belangrijk. We zien een job nog veel te veel als iets waar je voor altijd aan vasthangt. Ik wil dat hokjesdenken doorbreken. Je moet ze zien als een eerste stap op de ladder, als een springplank om vooruit te gaan in het leven. We moeten een job niet beschouwen als een eindstation, maar als een halte op weg naar een droom of een ultieme ambitie. We moeten onze eigen versie van de American Dream creëren.”

Belonen, niet straffen

Madhloum kijkt daarvoor ook naar de overheid. “In ons land wordt werk eerder ontmoedigd dan aangemoedigd. Neem nu het sociaal tarief voor energie. Als werkzoekenden gaan werken, riskeren ze dat te verliezen en moeten ze plots honderden euro’s extra betalen. Dan levert werken minder op dan niét werken. Dat systeem moet dringend anders: beloon werken, in plaats van het af te straffen.”

“Ons systeem houdt op die manier ook stigma’s en vooroordelen in stand. Vrouwen met migratieroots willen niet werken, hoor ik vaak. Bullshit! Geloof me, die vrouwen willen gerust werken. Maar probeer maar eens om 6 uur ’s ochtends in een fabriek of in een winkel te gaan werken als je partner ook in shiften werkt en je thuis kleine kinderen hebt. Je kan een kleuter moeilijk alleen laten tot de school om 8 uur open gaat. Ik merk elke dag dat bedrijven die stigma’s en vooroordelen achter zich laten: ze willen gewoon de beste mensen voor de job. Maar ons systeem moet dringend een tandje bijsteken.”