Een tijdje geleden verraste Leslie Cottenjé de ondernemerswereld door haar definitieve afscheid bij Hello Customer, de snelgroeiende Gentse scale-up die ze in 2015 zelf mee oprichtte, aan te kondigen. Uiteraard ging de 38-jarige onderneemster daarbij niet over één nacht ijs, tijdens een drie maand durende sabbatical nam ze uitgebreid de tijd voor een grondige zelfreflectie en kwam Cottenjé tot het confronterende inzicht dat ze al die jaren zichzelf had verloren in het ondernemerschap en haar onstilbare drang naar succes. “Ondertussen ben ik bijna 20 jaar non-stop bezig, nog nooit had ik tijd voor mezelf genomen. Ik heb écht moeten leren om liever te zijn voor mezelf.”

Emmers naar de zee dragen

“Ik was vooral heel uitgeput”, steekt Leslie Cottenjé van wal als we haar vragen naar de aanleiding van haar drie maand durende sabbatical die aan haar beslissing voorafging. “Ik ben iemand die ongelofelijk graag onder de mensen is, maar op kantoor zat ik alleen maar te overleven in mijn bureau. Er spookten toen twee vragen door mijn hoofd: ‘when does perseverance become stupidity?’ en ‘Ben ik nu aan het volhouden of aan het doorzetten?’. Volhouden is voor mij net als zo lang mogelijk met gestrekte armen een emmer water boven je hoofd houden. Je kunt nog zo je best doen, je komt er geen stap mee verder”, klinkt het.

Die vermoeidheid hadden haar Belgische investeerders en haar team in de mot, nog voor Cottenjé het zelf goed en wel besefte. “Toen zij zeiden dat ze mij begrepen, brak er een dam en gutste het besef binnen”, vertelt de 38-jarige onderneemster. “Mijn co-founder Bram, die bij Hello Custimer intussen ook mijn functie van CEO heeft overgenomen, zei daarop dat hij het reilen en zeilen in mijn afwezigheid zou overnemen. Dat had ik nodig, anders had ik het waarschijnlijk niet aangedurfd.”

Volhouden is voor mij net als zo lang mogelijk met gestrekte armen een emmer water boven je hoofd houden. Je kunt nog zo je best doen, je komt er geen stap mee verder

Een week vakantie werd twee weken. En twee weken werden uiteindelijk drie maanden. “Ik ben ondertussen bijna 20 jaar non-stop bezig. Ik had nog nooit tijd voor mezelf genomen”, schudt Cottenjé het hoofd. “Die afstand heeft uiteindelijk tot heel andere beslissingen dan een terugkeer geleid.”

De tol van survivalmodus

Of ze er de vinger kan opleggen waarom die vermoeidheid precies nu toesloeg? “Sinds covid heeft onze samenleving tegen de ene crisis na de andere moeten opboksen. We kwamen in een constante survivalmodus terecht en er werden van mij als CEO alleen maar antwoorden verwacht. Ik denk dat ik mezelf toen ben kwijtgeraakt”, zoekt ze naar een mogelijke verklaring. “Ik bleef maar doorgaan en verwaarloosde mezelf compleet, want het bedrijf moest en zou dit te boven komen. De laatste keer dat ik vol vuur, passie en energie naar kantoor ben gekomen? Dat kon ik me op dat moment maar heel vaag herinneren. Dan weet je hoe laat het is”, windt Cottenjé er geen doekjes om.

“Eerlijk is eerlijk, ik was opgebrand. Terwijl mijn grootste drive net van onze missie kwam: die customer experience, met de klanten bezig zijn, me over de mensen ontfermen, strategisch werken aan het bedrijf.”

Dan is het hoogtijd om de hand in eigen boezem te steken, vindt Cottenjé. “Op dat moment ben je geen goede leider. Dat is één van de redenen waarom ik heb besloten om niet terug te keren. De rol van CEO blijft wat ze is en als ik daar niet vol energie terug in kan stappen, dan doe ik niemand er een plezier mee om dat toch weer op mij te nemen.”

De rol van CEO blijft wat ze is en als ik daar niet vol energie terug in kan stappen, dan doe ik niemand er een plezier mee om dat toch weer op mij te nemen

Daarvoor moet je kritisch naar jezelf durven kijken, vult de onderneemster aan. “Niet alleen ‘Am I the right person for the job?’ maar ook ‘Is the job right for me?’ Ik was uitgeblust als persoon. Daardoor begon ik me vragen te stellen: wat is er dan wel goed voor mij? Hoe kan ik dat vuur weer doen branden? Want zo wil ik mij écht nooit meer voelen”, geeft ze eerlijk toe.

Slopende verantwoordelijkheidszin

Voor een buitenstaander lijkt het misschien alsof de voormalige CEO al snel haar eendjes op het droge had, haar verhaal doet er geen twijfel over bestaan dat ze eerst heel wat innerlijk troebel water heeft moeten doorzwemmen. “Mijn torenhoge verantwoordelijkheidsgevoel speelde me enorm parten”, vertelt ze daarover. “Ik voelde me schuldig, alsof ik mensen in de steek liet. Heel eerlijk? Ik vermoed dat dat me al een paar jaar in die rol hield”, biecht ze op.

Wat haar heeft geholpen om toch de verantwoordelijkheid voor zichzelf te nemen? “Er zijn maar twee mensen op deze wereld waarvoor ik een gezond en energiek rolmodel voor moet zijn, en dat zijn mijn twee zonen”, antwoordt Cottenjé. “Daardoor heb ik ingezien dat je verantwoordelijkheid nemen niet betekent dat je alles en iedereen op jouw schouders moet hijsen. Het betekent nagaan hoe je de best mogelijke persoon kunt zijn om er te zijn voor wie ertoe doet en je bedrijf.”

Andere ondernemers durfden zich kwetsbaar op te stellen toen ze me vertelden dat ook zij het moeilijk hadden gehad tijdens de COVID-periode. Dat was een verademing, want tot dan had ik het akelige gevoel gehad dat wij de enigen waren die precies geworsteld hadden

Die shift wist Cottenjé te maken door diep in zichzelf te graven. “Mijn coach-psycholoog hanteert een heel holistische aanpak. Mind, body én soul. We zijn echt gaan spitten naar wat ik voelde en waar. Waarom voelde ik mij zo verantwoordelijk? Hoe ben ik hier nu eigenlijk tegen die muur gebotst?”, vertelt ze openhartig.

Daarnaast boden de gesprekken met andere CEO’s en ondernemers een welgekomen houvast. “Zij durfden zich kwetsbaar op te stellen toen ze me vertelden dat ook zij het moeilijk hadden gehad tijdens de COVID-periode. Dat was een verademing, want tot dan had ik het akelige gevoel gehad dat wij de enigen waren die precies geworsteld hadden. Dat deed me beseffen dat wij niet hadden gefaald. Niemand kende het antwoord. Ik heb moeten leren om minder op mijn eigen hoofd te slaan en liever te zijn voor mezelf.”

Uit het hoofd, in het moment

Eén van de grootste inzichten die de onderneemster uit deze periode leerde? “Volledig aanwezig zijn waar je op dat moment bent”, klinkt het beslist. “Ik heb me afgevraagd welke moeder ik wilde zijn voor mijn kinderen en hoe ik hen kon klaarstomen voor de wereld. En als ik terugblikte op de voorbije jaren, besefte ik dat ik vaak niet in het moment was. Toen ze klein waren, hadden ze een nanny. Dan was ik er bijna niet”, gaat de voormalige CEO van Hello Customer verder.

“Na mijn scheiding, vlak voor covid, ben ik ook gewoon blijven gaan. Tijdens de week waren de kinderen bij hun papa en in het weekend bij mij. Ik kon dan tijdens de week doorwerken. Maar eerlijk gezegd deed ik dat in het weekend ook nog”, vertelt Cottenjé. “Dan raakte ik gefrustreerd op hen als ze iets tegen me zeiden. Of zat ik tijdens uitjes samen alsnog met mijn hoofd bij het bedrijf.”

Dat is nu wel anders. “Als ik nu thuis ben met de jongens, dan ben ik er voor de volle honderd procent voor hen. Ik zal nooit een nine-to-five-persoon zijn. Dus wil ik op zaterdag of zondag toch wat werken? Dan spreek ik dat met hen af. Ik overleg veel meer.” Dat besef dringt heel diep door, vernemen we. “Het is de eerste keer in mijn carrière dat ik balans zoek. Ik wil professioneel mijn vuur voeden, ik wil paardrijlessen blijven nemen, ik wil er voor mijn kinderen zijn. En ik start elke dag op mijn yogamat. Daar krijgen ze mij niet af”, lacht Cottenjé die intussen een nieuwe professionele uitdaging heeft gevonden als general manager van Codit Belgium.

Eerst jezelf, dan de ander

Of ze bang was voor de reacties van anderen, vragen we Cottenjé nog. “Ja, absoluut”, volgt het antwoord snel. “Ik heb van nature een grote faalangst. Blijven doorzetten was mijn antwoord daarop, bang dat mensen zouden denken dat ik mijn verantwoordelijkheden ontliep. Maar dankzij gesprekken met anderen, waaronder ook de investeerders, heb ik gemerkt dat die overtuiging vooral in mijn eigen hoofd leefde.”

“Door anders naar verantwoordelijkheid te kijken en naar hoe ik mezelf verwaarloosde, besefte ik dat de persoon die hier nu zit het allerbelangrijkste is voor eender welke performance. Ik zet die zelfzorg nu bewust op de agenda, al voelt dat nog vaak egoïstisch”, maakt Cottenjé er geen geheim van. “Al besef ik nu dat dat zo is, omdat ik het nooit eerder heb gedaan. Ik deed bijvoorbeeld nooit wat voor mezelf als de kinderen thuis waren. Maar nu volg ik dressuurlessen en die wil ik niet stopzetten. Na veel getwijfel heb ik beslist om de jongens mee te nemen. Die eerste keer voelde ik me zó schuldig, ook al had ik hen goed uitgelegd dat we alle drie recht hadden op een hobby van onszelf.”

Ik heb van nature een grote faalangst. Blijven doorzetten was mijn antwoord daarop, bang dat mensen zouden denken dat ik mijn verantwoordelijkheden ontliep

“Dat is een continu work in progress voor mij”, vervolgt de onderneemster haar moedige getuigenis. “Het allergemakkelijkste zou zijn om toe te geven aan dat schuldgevoel. Om gewoon naar huis te gaan en iets met hen te doen. Dan heb je dat oncomfortabele gevoel niet. Maar dan zet je je passie en sport wéér op een laag pitje. Ik hoop dat dat lastige gevoel ooit wegebt, maar tot dan ga ik er doorheen.”

Boek in de maak

Naast heel wat andere plannen, schrijft Leslie Cottenjé ondertussen ook volop aan een boek dat begin 2024 bij Uitgeverij Pelckmans zal worden uitgegeven. “Ik ben beginnen schrijven vanuit mijn lessen over leiderschap en hoe diep je in jezelf moet gaan. Dat kan ik eigenlijk alleen maar aantonen door gewoon zelf bijna alles op tafel te gooien en die kwetsbaarheid te laten zien”, verduidelijkt de auteur.

“Ik ontleed het er allemaal: waar ik tegenaan liep in al die data, mijn oeverloze verantwoordelijkheid, het stuk verlatingsangst, mijn switch en het afscheid van mijn bedrijf,… Ik hoop op die manier een inspiratie te zijn voor anderen die uitgeblust zijn of het gevoel hebben dat ze niet zijn waar ze moeten zijn”, sluit Cottenjé haar verhaal af.