In ons land is hij een onbekende naam, maar bij onze oosterburen staat Christoph Raethke bekend als een van de start-up goeroes van Duitsland. Hij is het brein achter Berlin Startup Academy, de eerste accelerator die is opgericht en wordt gerund door een ondernemer pur sang. Wat is zijn ondernemersverhaal? En hoe kunnen Belgische start-ups een voorbeeld nemen aan het Duitse ecosysteem? Ik voerde een openhartig gesprek.

Geen geboren ondernemer

Raethke zou zichzelf nooit omschrijven als geboren ondernemer. “Ik heb geschiedenis gestudeerd, met een focus op de klassieke oudheid, politieke wetenschappen en talen”, klinkt het. “Mijn droom: diplomaat worden in Duitsland. Dus besloot ik me daar aan te melden toen ik was afgestudeerd. Maar ik werd afgewezen. Hoewel dat hard aankwam, wist ik dat het weinig zin had om te zitten kniezen. Ik was daar heel rationeel in: plan A zou me niet lukken, en ik had nood aan een plan B.”

"Als ondernemer heb je een plan B nodig. Vaak speelt dat in je voordeel wanneer je dat nog het minst verwacht"

Maar in het leven hebben weinig mensen een plan B klaar, en Raethe was daar geen uitzondering in. “Ik heb dan maar beslist op zoek te gaan naar een nieuwe hobby”, zegt hij schouderophalend. “Op een dag begon ik gewoon een eigen website in elkaar te boksen. Dat moet begin de jaren ‘90 zijn geweest, dus dat was iets speciaals. In die tijd hadden enkel online uitgevers een website met alles erop en eraan. Op het moment dat ik HTML leerde, besefte ik niet dat dat uiteindelijk de basis voor mijn carrière zou zijn. Want in diezelfde periode had ik een belangrijke vaardigheid verder kunnen ontwikkelen: creativiteit.”

Later, in 1996, zocht een van de bekende Duitse webmagazines een schrijver die ‘web savvy’ was. Want in dat tijdvak kenden schrijvers niets van het internet, en konden tech geeks dan weer niet goed schrijven.

Raethke voelde dat hij een gat in de markt kon dichten. “Mijn eerste echte job zorgde eindelijk voor stabiele inkomsten”, herinnert hij zich. “En plots was de internetzeepbel daar. Internetbedrijfjes en de eerste start-ups schoten als paddestoelen uit de grond. Iedereen wilde zijn business online gooien, en ik bleek een van de weinige professionals op de markt te zijn. Zo zie je maar: een plan B kan verdomd goed in je voordeel spelen - en vaak wanneer je dat nog het minst verwacht.”

“Ondernemerschap zit in niemands bloed”

Als freelancer zette Christoph Raethke zichzelf op de kaart bij verschillende bedrijven. Van productmanager bij T-Mobile tot creatief directeur bij verschillende agentschappen: misschien was de Duitser wel een van de eerste ‘intrapreneurs’. “Eigenlijk begon ik mezelf op dat moment te beschouwen als ondernemend”, nuanceert hij. “Zoals ik al zei: ondernemen zat niet bepaald in mijn bloed. En volgens mij zit ondernemerschap eigenlijk in niemands bloed. Want in het onderwijs wordt het nooit als optie meegegeven. In België is dat toch ook zo?”

"Als je start-ups goed wil helpen, dan moet je zelf ondernemer zijn"

En gelijk heeft hij. Zijn ‘officiële ondernemerstitel’ kreeg Raethke pas toen hij begin de jaren 2000 een eigen start-up oprichtte. Met Emilio bouwde hij ‘brand communities’, waarmee hij bedrijven hielp bij uitstippelen van hun product roadmap. Toch vond hij de echte passie pas toen in Duitsland het acceleratorsconcept werd geboren. In 2012 zag vervolgens Berlin Startup Academy, zijn eigen accelerator, het levenslicht. Die werkt naar eigen zeggen met early stage ideeën die interessant zijn voor andere bedrijven. Uniek in Berlijn en een uitzondering in Europa: bij de accelerator was nooit geen euro corporate investment gemoeid.

“Eerlijk gezegd frustreert het mij een beetje dat zoveel acceleratoren bestaan door corporate funding”, geeft hij toe. “En ons programma heeft zonder corporate funding echt al grote successen gekend - dus het kan! Als ondernemer sta ik echt 100% achter de start-ups die in het acceleratorprogramma zitten. Ik vind het ontzettend belangrijk om zelf nauw betrokken te zijn bij alles wat ze doen. Want hun succes bepaalt ook dat van mij.”

“Om start-ups echt in de diepte te kunnen helpen, geloof ik ook gewoon dat je zélf ondernemer moet zijn. In de Verenigde Staten is die visie trouwens al helemaal ingeburgerd. Kijk maar naar Y Combinator (Amerikaanse seed accelerator die investeerde in onder andere Dropbox en Airbnb, nvdr.).”

Waarom Duitse start-ups een voorbeeld zijn

Raethke is ervan overtuigd dat Duitse, en vooral Berlijnse start-ups een voorbeeld zijn voor groeibedrijfjes uit andere landen. In de hoofdstad zagen veel succesvolle Europese bedrijven - denk aan Zalando - het levenslicht. Alleen zien onze eigen Belgische start-ups niet altijd het potentieel in van Berlijn. Willen ze uitbreiden naar andere landen, dan valt het oog eerst en vooral op steden zoals Londen. En dat is volgens Raethke een gemiste kans.

“Berlijn kent zo’n groot netwerk van ondernemers dat het bij ons nog sneller kan gaan dan in België”, stelt hij. “Hier is echt sprake van een kritische massa. De ondernemers beseffen dat het een proces is van trial en error en hebben daarom een enorme veerkracht. Tegenover andere Europese start-ups worden Duitse ondernemers dan ook echt aangeleerd om vanaf dag een extreem nuttig te zijn. Heel lean en mean.”

"Duitse start-ups worden aangeleerd om vanaf dag een extreem nuttig te zijn"

“Dat de beperkte beschikbaarheid van kapitaal daarvan de oorzaak is, geloof ik niet. Per slot van rekening ben je niet verplicht om al in het begin winstgevend te zijn. En al zeker niet voor durfkapitalisten. Bedrijven als Amazon en Uber bewijzen dat er zoveel investeerders zijn die in de langetermijnvisie geloven. Ook zij zijn aanwezig in Berlijn.”

Ben jij ook gebeten door ondernemerschap en innovatie? Schrijf je dan zeker in voor de eerstvolgende Innovation Bootcamp van nexxworks (van 10 tot en met 14 september 2018 in Gent)!