Waarom bedrijven een echte leercultuur moeten creëren om wendbaar te blijven: “De grens tussen leren en werken vervaagt volledig”

De werknemersloopbanen zullen er in de toekomst helemaal anders uitzien. Het trendrapport van opleidingsorganisatie Cevora zet wendbaarheid centraal, en ziet een verschuiving van jobtrouw naar werkgeverstrouw. Die evolutie dwingt bedrijven volgens experts Stéphane Verbrugge en Charlotte Olijslagers om nieuwsgierigheid los te weken bij hun werknemers. “Ze moeten een leercultuur creëren die de leerbereidheid en het leervermogen aanwakkert. Opleidingen zijn maar één stukje van die puzzel. Zoals je op sociale media de hele dag likes en comments ontvangt, krijg je ook op de werkvloer voortdurend feedback. De grens tussen leren en werken vervaagt volledig.”

2020 was het jaar van de wendbaarheid, zegt Stéphane Verbrugge, Head of Marketing & Communications bij Cevora. “Veel bedrijven hebben pas het afgelopen jaar ontdekt wat wendbaarheid echt betekent. Ze spreken al lang over de impact van digitalisering, maar het bleef vaak bij woorden. Nu hebben ze aan den lijve ondervonden hoe dringend en hoe belangrijk die digitalisering wel is. Bedrijven moesten snel en wendbaar zijn om niet uit de boot te vallen.”

Die wendbaarheid geldt volgens Charlotte Olijslagers, medewerker Insight & Forecast bij Cevora, ook voor werknemers. “Voor veel mensen waren de coronacrisis en de opeenvolgende lockdowns een career shock. Door thuis te werken, namen ze automatisch wat afstand van hun job en begonnen ze na te denken over hun loopbaan. Dat wil niet zeggen dat we nu massaal van job gaan veranderen. Belgen zijn al redelijk honkvast, vandaag staat de verloopintentie op het laagste peil ooit. Maar we zien binnen bedrijven wel een enorme evolutie: jobtrouw wordt werkgeverstrouw. Ze blijven het bedrijf trouw, maar ze willen binnen dat bedrijf wel andere dingen kunnen doen.”

“Eén van de opvallendste trends uit ons rapport is dat loopbanen meer dan ooit alle richtingen uitgaan”, bevestigt Verbrugge. “Niet alleen maar verticaal, en niet meer alleen omhoog, maar evengoed horizontaal en diagonaal. Klimmen op de ladder is niet meer het hoogste doel. Werknemers willen ook eens van ladder veranderen. Of zelfs een stapje naar beneden zetten als ze even meer tijd willen maken voor andere dingen dan alleen maar werken. Het lineaire loopbaanmodel is verleden tijd. Hoe meer ruimte bedrijven maken voor interne mobiliteit, hoe beter ze gewapend zijn voor de toekomst.”

Uitdaging één: nieuwsgierigheid losweken

Leren staat centraal in die evolutie. Het trendrapport hamert op het belang van een echte leercultuur. “Zo’n cultuur begint met leerbereidheid en leervermogen”, verduidelijkt Verbrugge. “De technologische ontwikkeling gaat vandaag waanzinnig snel. Naar schatting de helft van de jobs van 2030 bestaat vandaag nog niet eens. Je kan mensen geen job leren die nog niet bestaat, maar je kan ze wel een nieuwsgierige mindset bijbrengen. Als werkgever moet je een voedingsbodem creëren om die nieuwsgierigheid los te weken bij jouw mensen.”

Volgens Olijslagers vraagt dat van organisaties ook een andere kijk op ‘leren’. “Vaak zit leren vast in vaste schema’s. Dat hoeft geen probleem te zijn, het is logisch dat bij een bepaalde functie ook bepaalde skills horen die je moet aanleren. Maar er moet ook ruimte zijn om verborgen talenten te ontdekken en te ontplooien. Talenten die misschien niet rechtstreeks functiegerelateerd zijn, maar die wel bijdragen aan de persoonlijke groei van werknemers. En dus ook aan de groei van het bedrijf.”

Likes en comments op de werkvloer

Verbrugge benadrukt dat leren geen synoniem is voor opleidingen. “Opleidingen zijn maar één stuk van de puzzel. Een leercultuur gaat veel verder. Het gaat evengoed over dingen die we de hele dag door tijdens het werk oppikken of opsteken van informele gesprekken met collega’s aan het koffieapparaat. Nu iedereen thuiswerkt en die gesprekken wegvallen, moeten werkgevers erover waken dat ook dat deel van leren niet wegvalt. Ze moeten alternatieven verzinnen voor dat informele leren.”

“Dat de grenzen tussen werken en leren vervagen, komt ook door de nieuwe generatie op de werkvloer. Die is het gewoon om de hele dag door feedback te krijgen. Ze posten iets op Instagram en Facebook, en ze zien real time de likes en de comments binnenkomen. Dat nemen ze mee naar hun job. Een formele evaluatie één of twee keer per jaar, dat is niet meer van deze tijd. Permanente, informele feedback maakt integraal deel uit van een leercultuur. Onderzoeken tonen aan dat leren een belangrijke rol speelt in de war for talent. Het is voor de nieuwe generatie werknemers een belangrijke motivator om voor een werkgever te kiezen.”

“Een trend die inspeelt op die evolutie is microlearning: blogs, infographics, filmpjes van één minuut,… Vaak is dat één concrete, makkelijk verteerbare tip. Het is geen concurrentie voor diepgaand leren, eerder een aanvulling. Ze gaan hand in hand. We hebben bij Cevora het voorbije jaar sterk ingezet op blended learning. Alles wordt digitaal, maar we merken dat werknemers ook snakken naar de klassieke opleidingen. Eén van onze populairste opleidingen is nog altijd die rond Excel. Je kan daar duizenden tutorials en filmpjes over terugvinden op het internet, maar toch vinden mensen moeilijk de weg in dat overaanbod. Eigenlijk begint het leren al voor de opleiding, wanneer werkgever en werknemer samenzitten om de leerdoelstellingen te bespreken. Om de impact van onze opleidingen te vergroten, willen we ook zo vroeg mogelijk in dat proces aanwezig zijn.”

Happywashing

Het trendrapport van Cevora besteedt ook aandacht aan werkgeluk. Daar is ‘happywashing’ een trend, legt Olijslagers uit. “Naar analogie met greenwashing gaat een bedrijf zich dan gelukkiger voordoen dan het eigenlijk is. Maar werkgeluk gaat niet over een pooltafel, een fruitschaal of een fitnesszaal. Zo simpel is het niet. De sleutel zit ergens anders, bij empathie en mededogen, bij ook vanop afstand verbinding maken. Voor leidinggevenden is daar een belangrijke rol weggelegd. Hoe kan je mensen verbinden nu de gesprekjes aan het koffieapparaat weggevallen zijn? Dat is vandaag misschien wel de grootste uitdaging voor werkgevers.”

“Ook feedback en informele leermomenten dragen bij tot werkgeluk. Autonomie, betrokkenheid en competentie vormen samen het ABC van het werkgeluk. Mensen moeten op het werk vrijheid krijgen, maar ze willen ook bijdragen aan een groter geheel én ze willen leren om hun competenties verder te ontwikkelen. Dat ABC speelt in op drie oerdrijfveren die élke mens heeft.”

“Maar hoe we dat ABC invullen en welk gewicht we aan de drie letters geven, dat verschilt van werknemers tot werknemers. One size fits all, dat bestaat niet. Bedrijven gaan vandaag heel ver om hun doelgroepen te segmenteren en om klanten zo persoonlijk mogelijk te benaderen. Wel, die personalisatie moeten ze ook intern doortrekken als ze hun werknemers gelukkig willen maken en gelukkig willen houden.”

Benieuwd wat de toekomst brengt? Laat je inspireren in het trendrapport van Cevora.