“Wie het meeste individueel talent verzamelt, heeft daarom nog niet het sterkste team. Anders waren de Rode Duivels en niet Italië Europees kampioen voetbal”

Gert Van den Abbeele, teamvormer & implementatiecoach bij Atlas Grow How

Ondernemingen investeren vandaag massaal in de zoektocht naar talent. Als ze die mensen hebben gevonden, begint het werk eigenlijk pas: dan moeten ze van dat verzamelde talent ook nog eens een echt team zien te vormen. Gert Van den Abbeele helpt met Atlas Grow How bedrijven om hechte, productieve topteams te bouwen. Binnenkort neemt hij een groep leidinggevenden mee naar het Marokkaanse Atlasgebergte, weg van de waan van de dag. “Bedrijven redeneren vaak wel zo: we zetten mensen met talent en ervaring bij elkaar, die zullen dan samen wel een fantastisch team vormen. Maar dat gaat niet vanzelf. Je moet op zoek naar de waarden die een team verbinden, dat zijn de ankers voor teamvorming.”

Gert Van den Abbeele runde bijna 30 jaar twee eigen bankkantoren en een eigen vastgoedkantoor, hij heeft nog altijd een riad in Marrakesh dat hij vanop afstand leidt. “Ik heb heel veel ervaring opgedaan met het smeden en leiden van teams. De laatste tien jaar als ondernemer was mijn eigen rol veel meer gefocust op mijn team dan op mijn klanten. Die twee gaan natuurlijk hand in hand: als je een hecht en gemotiveerd team hebt dat goed samenwerkt, straalt dat ook af op je klanten.”

“Zo is bij mij de passie en de goesting ontstaan om mijn praktijkervaring te delen met andere ondernemers en ondernemingen. Ik heb me zelf 20 jaar lang laten coachen door Atlas Grow How, dus voor mij was het logisch dat ik daar aanklopte. We zijn een collectief van 14 consultants en coaches die bedrijven helpen met allerlei aspecten van het ondernemerschap: van sales en communicatie tot leiderschap en teamvorming.”

Van bullet point meetings naar kampvuurmeetings

Teamvorming is bij te veel bedrijven nog altijd een blinde vlek, zegt Van den Abbeele. “Bedrijven investeren heel veel geld in hun rekrutering. Zeker vandaag, nu de war for talent volop woedt, doen ze ontzettend veel moeite om talent aan te trekken. Maar eenmaal die mensen hun contract getekend hebben, denken bedrijven dat hun werk erop zit. Maar wie het meeste individuele talent verzamelt, heeft daarom nog niet het sterkste team. Anders waren de Rode Duivels vorig jaar Europees voetbalkampioen geworden, en niet Italië. Bedrijven redeneren vaak wel zo: we brengen een groep van ervaren en bekwame mensen samen, die zullen dan wel een fantastisch team vormen. Zo eenvoudig is het niet.”

“Een aanwerving is eigenlijk een startpunt, geen eindpunt. Ik vraag leidinggevenden wel eens hoelang ze denken dat nieuwe teamleden nog ongefilterd naar hun nieuwe team kunnen kijken. Een half jaar ofzo, gokken ze dan. Fout: onderzoek heeft aangetoond dat nieuwe teamleden al na 3 weken het gedrag van hun teamgenoten overnemen. Daarom mag de onboarding niet stoppen na de eerste werkdag. Ik raad leidinggevenden zelfs aan om drie weken lang elke drie dagen samen te zitten met nieuwe teamleden. Wat valt hen op aan het team? Wat vinden ze sterk? Wat vinden ze vreemd en zouden ze anders aanpakken?”

“Die gesprekken kunnen de basis vormen voor een discussie met het hele team. De meeste vergaderingen zijn wat ik ‘bullet point meetings’ noem: het team vinkt één voor één een lijst van issues en to do’s af. Ik ben een groot pleitbezorger van meer ‘kampvuurmeetings’, waarbij teams vergaderen over hun team. Ze moeten meer aan zelfreflectie durven doen. Als je die momenten aangrijpt, komt er in mijn ervaring altijd heel veel wijsheid op tafel.”

Olifant in de kamer

Een van de belangrijkste obstakels waar Van den Abbeele op botst, is onze typisch Vlaamse conflictvermijdende inborst. “Je moet conflicten bespreekbaar maken. Je moet in de spanning gaan staan. Niets gevaarlijker voor een team dan binnenvetters die frustraties veel te lang laten oplopen en problemen veel te lang laten etteren. Als de uitbarsting dan eindelijk volgt, is de schade veel groter en veel moeilijker te herstellen. Je mag ergernissen en conflicten, hoe klein ook, niet laten opstapelen. Durf de olifant in de kamer benoemen.”

“Daarom probeer ik altijd om een forum voor communicatie te creëren. In elk team heb je bijvoorbeeld een aantal introverte mensen. Mensen met goeie ideeën, maar soms hebben ze even nodig om die te formuleren. Als je die teamleden te weinig forum geeft, loop je veel ideeën en veel wijsheid mis. Je moet er dus voor zorgen dat de extraverten de introverten niet overbluffen, of dat de stem van de meerderheid die van de minderheid niet smoort. Daar moet je afspraken over maken en geduld voor hebben. Je installeert niet zomaar van vandaag op morgen een feedbackcultuur.”

Ankers om een team aan vast te hangen

“Ik ga samen met teams altijd op zoek naar de waarden die het team definiëren. Die waarde bestaan al op bedrijfsniveau, maar daar zijn het toch vaak maar woorden op een muur. Letterlijk soms. Ik was eens bij een onderneming waar de waarden op de muur achter de receptie stonden neergeschreven. ‘Prachtige waarden hebben jullie!’, zei ik tegen de receptioniste. Waarop zij antwoordde: ‘Hoe bedoel je?’ (lacht) Ze mogen natuurlijk niet vloeken met de waarden van het bedrijf, maar het is een meerwaarde om ook op teamniveau een waardenset te definiëren en die zo concreet mogelijk in te vullen.”

“Veel teams zullen bijvoorbeeld veel waarde hechten aan ‘open communicatie’. Dat is een beetje abstract, maar je maakt die waarde concreet door er een non-negotiable aan te koppelen. Dat zou kunnen zijn: niet roddelen. Teamleden kunnen daar voor zichzelf over waken, maar ze kunnen teamgenoten daarop aanspreken als ze die grens overschrijden. Zo maak je van die waarden geen mooie woorden op de muur, maar echte ankers om een team aan vast te hangen.”

“Even belangrijk als zoeken naar wat je verbindt, is verschillen toelaten. Agree to disagree. Een team moet geen eenheidsworst zijn. Je hebt een gemene deler nodig, maar niet iedereen moet het over alles met elkaar eens zijn.”

Atlas goes Atlas

De leidinggevenden spelen natuurlijk een cruciale rol om een sterk en hecht team te smeden. Met ‘Atlas goes Atlas’ neemt Gert Van den Abbeele binnenkort voor de derde keer een groep leidinggevenden mee naar het Atlasgebergte in Marokko, om er drie dagen lang te werken rond teamvorming. “Ik gebruik graag de metafoor van de zelfontspanner. Je kan als leidinggevende een foto van je team nemen. Of je kan de zelfontspanner gebruiken en zelf ook mee op de foto gaan staan. Te veel leidinggevenden kiezen nog voor de eerste optie, merk ik in mijn intakegesprekken. Ze kijken naar hun team als een buitenstaander, alsof ze er zelf geen deel van uitmaken. Terwijl ze dat natuurlijk wel doen en ook nog eens een hele belangrijke invloed hebben op wat goed loopt en wat minder goed loopt.”

“In de Atlas zoeken we heel bewust een andere omgeving en een andere context op. De leidinggevenden moeten niet met een half oog hun horloge in de gaten houden omdat ze nog een vergadering in hun agenda hebben staan. Ze kunnen zich volledig focussen op hun team. Ze hebben ook heel veel aan de kruisbestuivingen met andere leidinggevenden. Iedereen botst onderweg op dezelfde hobbels, het is interessant om te horen hoe anderen die hebben weggewerkt.”