Ons rioleringsstelsel veroudert, daarom is het van belang om snel, gericht en kostenefficiënt de pijnpunten in kaart te brengen, zodat ze gericht kunnen aangepakt worden. Die nood aan frequente, efficiënte en recurrente inspecties leidde het Vlaamse waterzuiveringsbedrijf Aquafin ertoe een joint-venture op te zetten, samen met de Waalse evenknie SPGE. Samen met CITV en Vault Engineering starten zij de ontwikkeling van een nieuw type inspectietoestel: MoveX. “Ik zou van een mijlpaal durven spreken: innovatie door middel van een innovatieve joint-venture, opgericht en gedragen langs beide kanten van de taalgrens.”
“Omdat Vlaanderen met een verouderend rioleringsstelsel kampt, wordt de nood om de toestand ervan te monitoren steeds groter”, aldus Maarten Raemdonck, sinds drie jaar innovatiemanager bij Aquafin. “Dat gebeurt liefst zo efficiënt mogelijk, want hoe meer meters we kunnen doen per jaar, hoe beter ons beeld zal zijn en hoe gerichter we renovatiemiddelen kunnen aanwenden. Om met dezelfde middelen meer inspecties te kunnen uitvoeren moeten we op zoek naar nieuwere inspectietechnieken. Toestellen die ervoor zorgen dat er kan geïnspecteerd worden in een vervuilde riolering, die voorbij bepaalde obstakels kunnen bewegen en die - als we dan toch ondergronds aan de slag zijn - maximaal informatie capteren.”
“Wat bleek echter? Dat aan Waalse zijde bij SPGE, de Aquafin van over de taalgrens om zo te zeggen, dezelfde interesse en behoefte bestond om naar een efficiëntere vorm van rioolinspecties toe te groeien. Dat heeft tot de oprichting van een joint-venture geleid, met als startpunt de bouw van dergelijk toestel of prototype. Beide organisaties willen het toestel echter op de markt zien verschijnen, zodat de inspectiefirma’s meer (kosten)efficiënte inspecties kunnen aanbieden. Om dat te bewerkstelligen wordt niet alleen geïnvesteerd in de bouw van een prototype, maar ook in een joint-venture die als doel heeft een prototype te bouwen én straks het toestel te commercialiseren. Die vorm van structurele samenwerking is de eerste in zijn soort voor beide organisaties. Dat we dit dan ook nog samen doen, maakt het traject nog meer uniek. We willen met andere woorden niet zomaar een project sponsoren, maar een echte business opstarten.”
Drijven en rijden in een vuile riolering
Maar wat zal er concreet zo innovatief zijn aan dit nieuwe inspectietoestel MoveX, als het eenmaal is ontwikkeld? Meer dan één aspect, zo blijkt. “In eerste instantie willen we een toestel dat zich kan voortbewegen in een niet-geruimde riolering, wat allerminst evident is”, aldus Koen l’Ecluse, exploitatieverantwoordelijke bij CITV en trekker van dit project. “Doorgaans wordt een inspectie uitgevoerd door eerst met een groot debiet en druk water door de buis te spoelen, zodat al het afval wordt afgevoerd. Vervolgens wordt dat vuil met een soort stofzuiger opgezogen, zodat het inspectierobotje zich in een ‘propere’ riolering kan voortbewegen. Je begrijpt dat dit een dure operatie is, die logistiek ook niet zo evident is omdat er meerdere ploegen op elkaar moeten worden afgestemd. Dit nieuwe toestelletje kan zich echter via een schroevensysteem voortbewegen over een beperkte hoeveelheid vuil.”
“Een tweede innovatie is dat MoveX - in beperkte mate - in staat zal zijn om stukjes steenafval, ingegroeide boomwortels en andere obstakels uit de weg te ruimen, opnieuw met het oog op het afleggen van zo veel mogelijk inspectie-meters wanneer de ploeg ter plaatse is. En ten derde is er een belangrijk technisch aspect. Stel dat je de binnenkant van een buis wil bekijken: hoe kan je camera inspecteren of zich onder een laag vuil barsten of gaten zitten? Daarom werken we nu al samen met onder andere de KU Leuven om op termijn een innovatief detectiesysteem mee te integreren in MOVEX. Dat zal het ons mogelijk maken letterlijk in en door het vuil heen te kunnen zien. Bevindt zich daar vooral zand? Of ook bakstenen? Want dat is belangrijk voor het juiste reinigingssysteem: zeker in oudere, soms gemetselde delen van de riolering is het noodzakelijk om op een heel voorzichtige, omzichtige manier te werk te gaan. Sommige delen van onze riolering steken intussen 50 tot 60 jaar onder de grond, in een omgevingen die bovendien niet de meest comfortabele is: gasvorming, ongedierte, enzovoort. Daarom is het zo belangrijk dat we in kaart kunnen brengen waar de pijnpunten en de risico's op faling zich bevinden, om dan gericht onze middelen daarin te kunnen investeren.”
Hoe waterzuiveraars elkaar vonden
“Nu kan je je de vraag stellen: waarom zijn de grote merken die inspectiesystemen bouwen daar niet mee bezig?”, stelt Koen ze in onze plaats. “Heel eenvoudig: veel van die inspectiepartners komen uit Duitstalige gebieden - Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland ... - waar er traditioneel meer budgetten beschikbaar zijn voor rioolbeheer.”
“Maar misschien nog belangrijker dan de innovatie en techniciteit is de positieve boodschap dat zowel Vlaamse als Waalse waterzuiveraars elkaar gevonden hebben en samen werken aan en investeren in dit project”, vult Maarten aan. “Dat heeft heel veel tijd gekost, omdat de oprichting van een joint-venture voor beide partijen nog erg nieuw is, en bovendien uniek voor de sector. Dat heeft bijgevolg tijd gekost, maar het resultaat mag er zijn. Want niettegenstaande de complexe en soms lange beslissingsroutes hebben beide besturen vanuit een concreet technisch probleem samen naar een innovatieve oplossing gezocht.”
Los van taalbarrière
“Het is bovendien voor zowel de SPGE als voor Aquafin een unicum dat we op deze manier een dergelijk initiatief ondersteunen”, gaat Maarten verder. “Met z'n tweeën voor de allereerste keer in een joint venture stappen en die financieren, in samenwerking met de nodige industriële experten als die van Vault Engineering, om erin te slagen dit type innovatie straks te laten rijden of drijven in een niet-geruimde riolering en zo een inspectie efficiënter af te ronden. Het is echt een vorm van exploratie om alle puzzelstukjes in elkaar te klikken. Maar het is ook echt een mijlpaal: innovatie stimuleren over de taalgrens heen, met partners die zichzelf als gelijken opstellen: qua financiering, rechten …”
“Ik hoop dat we er andere, gelijkaardige projecten mee kunnen inspireren. Twee organisaties die, los van taalbarrière of regio, kennis met elkaar uitwisselen en de krachten durven bundelen om een gezamenlijke doelstelling na te streven: is dat in ons complexe land niet alleen maar aan te moedigen?”
