Gelijke kansen voor vrouwen in de bedrijfswereld is een veel besproken topic. Het wint aan belang en het zal nog een tijdje nodig zijn. “Oplossingen” zoals bedrijven quota opleggen – wat onze achterop hinkende overheid onlangs besliste - slaan op niets. Wat kunnen we doen?

Recente cijfers

Bright Labs deed in opdracht van Co.Labs (FastCompany) onderzoek naar de ratio mannen ten opzichte van vrouwen in de tech-wereld. Een paar opmerkelijke vaststellingen en evoluties. (Het onderzoek werd in de States uitgevoerd.)

Tech support spant de kroon

Met een gemiddelde van meer dan 90% mannelijke medewerkers, kunnen we hier van een heel grote kloof spreken. Het gaat hier echter enkel om interne support functies in grotere bedrijven, geen support functies naar de klanten toe binnen technologische bedrijven.

Leiden we hieruit af dat de managers zich comfortabeler voelen bij IT-support van mannen dan van vrouwen? Of is er iets anders aan de hand?

De “analist” wordt vrouwelijker

Functies zoals data analist, help desk analist en senior programmer analist worden steeds vaker door vrouwen ingevuld. Het is het type job dat momenteel het grootste vrouwelijke aandeel kent binnen tech, met “slechts” tussen de 50% en 75% mannen (afhankelijk van het type beroep).

De conclusie die FastCompany maakt op basis van dit element en het voorgaande over support-functies: hoe minder een job met de back-end te maken heeft en het werkelijke ontwikkelen zelf, hoe meer vrouwen er actief zijn. Uit de cijfers blijkt dit alvast te kloppen. Het kan dus zijn dat managers en ondernemers een onbewust vooroordeel hebben, waarbij ze de puur technische jobs aan mannen geven en de meer conceptuele jobs aan vrouwen.

Ook leeftijd en ervaring blijken factoren te zijn

Bijna 90% van de senior software developers zijn mannen. Bij de “gewone” software developers blijft het op net geen 80% steken. Dit kan een signaal zijn dat er evolutie is. Waarbij er bij de jongere generaties meer oog is voor vrouwen in de sector. Het feit dat tegenwoordig veel meer vrouwen technologische richtingen volgen aan hogescholen en universiteiten dan vroeger zal hier ook wel een rol spelen.

Wat doen we hiermee en is dit wel relevant?

Binnen de ruimere discussie over diversiteit en gelijke kansen is dit absoluut relevant. Recent besliste onze overheid namelijk om beursgenoteerde en overheidsbedrijven te verplichten minstens één derde van hun topfuncties met vrouwen in te vullen. Een gelijkaardige beslissing komt er in oktober aan voor universiteiten.

Het verschil tussen aantal mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt in het algemeen is verwaarloosbaar. Er zijn echter een aantal factoren die aantonen dat het streefdoel van veel organisaties en politici om 50% van de topfuncties in te vullen met vrouwen compleet onrealistisch is. Enkel al omwille van het feit dat maar liefst 79% van de alleenstaande ouders vrouwen zijn die daardoor vaak maar deeltijds werken of regelmatig onderbrekingen inlassen. Daarnaast heb je nu eenmaal veel vrouwen die kiezen voor het gezin en liever een rustige job uitoefenen zonder grote ambities.

Stellen dat het zonder discussie op 50/50 moet worden gezet is niet alleen geen rekening houden met feiten, maar is ook een signaal dat men de arbeidsmarkt en vooral de mensen erin niet begrijpt.

Quota opleggen is een belediging voor de vrouw

Zomaar de bedrijven tot zoiets verplichten is helemaal geen oplossing. Als er al bij bepaalde beslissers het beeld leeft dat vrouwen minder capabel zijn dan mannen, zal dit zeker niet weggewerkt worden door quota. Integendeel, men bevestigt aan de mensen die zo redeneren dat ze een punt hebben. Dat vrouwen zogezegd de hulp van de overheid nodig hebben om hun ambities waar te maken. De overheid denkt hier duidelijk veel te technisch en houdt geen rekening met algemene perceptie. Laat perceptie nu net alles zijn.

Daarnaast heb je nog het fenomeen dat bedrijven zo op een bepaald moment verplicht worden om te discrimineren. Stel dat ze één iemand moeten aanwerven en het moet een vrouw zijn om aan de quota te voldoen. Dan creëer je een sollicitatieproces waar mannen standaard geweigerd worden enkel en alleen omdat ze man zijn. Een vreemde manier om discriminatie tegen te gaan lijkt me dat… Hier opnieuw: het is de manier van denken die moet veranderen. Het is een structurele en duurzame oplossing die we nodig hebben. Dit is echter een bestaand probleem omvormen en op een andere manier laten verderlopen. Ik dacht persoonlijk dat enkel de banken hier goed in waren.

Tenslotte hebben veel ondernemers en bedrijfsleiders lak aan quota. De overheid steekt bij wijze van spreken elk kwartaal een extra vinger in onze soep en dit creëert een gevoel van weerstand. Zeker wanneer het gaat over wie we wel of niet mogen betrekken binnen onze eigen ondernemingen, heeft de overheid hier geen recht op inspraak.

Bewustmaking in plaats van forceren

Als je activisten, politici of economen over deze zaken hoort praten, noemen ze een paar cijfers, claimen ze een paar statements en zeggen ze tenslotte dat het moet veranderen. De overheid beslist vervolgens om nieuwe regels en wetten op te leggen. Dit werkt niet. Een creatieve campagne, online én offline, om ondernemers bewuster te laten nadenken over deze kwesties lijken me al een pak efficiënter.

Het tekort aan vrouwen is meer een sociale kwestie dan een politieke of economische

We spreken nog altijd over mensen, over individuen met elk hun eigen kwaliteiten. Dit reduceren tot een paar algemene cijfers – die bovendien niet eens rekening houden met alle factoren – is niet efficiënt en zelfs schadelijk. Niemand heeft daar wat aan, behalve politici die er zo hun persoonlijke doelstellingen mee realiseren.

We moeten de principes van marketing toepassen: storytelling en op emotie spelen. Het boek “Lean In” van Sheryl Sandberg (COO Facebook) biedt hier interessante inzichten in. Zij stelt dat het een sociale vicieuze cirkel is (was), waar we stilaan uitklimmen. Dat klimmen kan een pak versneld worden door bewustmaking en conversatie. Dus niet door af en toe met cijfers af te komen en hopen dat de visie van de arbeidsmarkt zo zal veranderen.

Mannen bang van vrouwen, vrouwen bang van ambitie

Sheryl Sandberg gaat verder met de claim dat veel vrouwen gewoon al geen moeite meer willen doen omdat ze ervan uitgaan dat er toch zal gediscrimineerd worden. Ze verspillen er dan liever geen tijd aan en kiezen resoluut voor een horizontale carrière en een gezin.

Mannen daarentegen hebben nog altijd last van angst voor vrouwen. Wat als ze zwanger worden? Wat als ze een zieke kleine thuis hebben? Om één of andere reden denken mannelijke bedrijfsleiders ook vaak dat veeleisender en lichter geraakt zijn dan mannen (in relatie met kritiek geven, tegenslag verwerken enzomeer). Ik heb hier nu geen cijfers over, maar dat lijkt me voorbijgestreefd beeld van de realiteit.

Je kan dus stellen dat vrouwen ook eens zelf moeten nadenken. Het is gemakkelijk om alles in de schoenen te schuiven van mannelijke leiders. Verwachten dat een probleem door een hogere macht voor je opgelost wordt, heeft tot nu toe heel zelden gewerkt. De bal ligt met andere woorden zowel in het kamp van vrouwen als in dat van mannen.

Dialoog en realiteitszin

Mijn oproep is dus om eindelijk op te houden met het smijten met nieuwe statistieken en het opleggen van nieuwe regels en wetten. Organiseer publieke debatten met opiniemakers en betrek mannen, vrouwen, jong én oud in deze gesprekken.

Zoals Sheryl Sandberg zegt in haar boek: “We moeten meer onderstrepen wat de vrouwen wél kunnen bijbrengen tot de werkvloer en ophouden met focussen op zaken die ze volgens sommigen niet zouden kunnen.”

De publieke opinie heeft zich al aangepast. We beseffen dat vrouwen evenveel recht hebben op een plaats in onze bedrijven. Het zijn de enkele individuen die het gros van de macht in handen hebben die dit moeten (willen) inzien. En het zijn de politici die ons niet meer moeten overtuigen, maar actief moeten werken aan bewustwording binnen die toplagen.

Discussie, debatten - met meer dan politici die een persoonlijke agenda hebben, belonen en bewustmaking. Daar zit volgens mij de volgende stap in deze lichtjes positieve evolutie.