Virtual Reality – werkelijkheid of illusie?

Ons bewustzijn is niet langer beperkt tot onze vijf zintuigen. We ontwikkelen ons voorbij de vijf zintuigen. De grenzen tussen verschillende realiteiten (de sluiers van illusie) lijken steeds meer te vervagen en het onderscheid wordt steeds moeilijker te maken.... Wie of wat bepaalt of de droom, de virtuele realiteit of juist onze 3D- realiteit meer of minder werkelijkheid is? Je komt het te weten in dit artikel.

The Matrix

Een van mijn favoriete films aller tijden is The Matrix. Ik weet nog als de dag van gisteren dat ik in 1999(!) de bioscoop uit liep nadat ik deze film had gezien: ik was helemaal beduusd maar ook mega geïnspireerd. Ik voelde dat die film veel meer communiceerde dan dat ik ogenschijnlijk waar kon nemen op dat moment en mijn systeem, mijn hele wezen, draaide overuren. Er was van alles aangeraakt maar ik kon toen nog niet overzien of bevatten wat...

Voor diegenen die deze film niet hebben gezien: de hypothese hierin is dat we gevangen zitten in een schijnwerkelijkheid genaamd ‘The Matrix’, een computersimulatie met als hoofdprogrammering het in stand houden van een slavenras met de opdracht ‘buy, consume, die’. Ieder individu heeft de keuze om hieruit al dan niet te ontwaken.

Een van de fascinerende uitspraken in deze film is in de scene waarin Neo, de hoofdpersoon, zich over onze werkelijkheid afvraagt: ‘This isn’t real?’

Morpheus antwoordt: ‘How do we know what we experience is ‘real’? What is ‘real’? How do you define ‘real’? If you’re talking about what you can feel, what you can smell, what you can taste and see then ‘real’ is simply electrical signals interpreted by the brain.’

Deze hypothese heeft me sindsdien niet meer losgelaten...

Feit of fictie

In onze 3D-werkelijkheid (laat ik het voor het gemak zo noemen) gaan we er veelal van uit dat wat we met onze 5 zintuigen kunnen waarnemen de werkelijkheid is, en het is ook de collectieve veronderstelling dat dit de énige werkelijkheid is.

Daarnaast wordt er echter ook gesproken over het bestaan van een zesde zintuig: het innerlijke oog, hetgeen waar kan nemen wat zich buiten ons visuele spectrum afspeelt: denk hierbij aan helderziendheid, helderhorendheid, heldervoelendheid,.... De zogenaamde buitenzintuiglijke waarneming.

Het bestaan hiervan stuit in (klassieke) wetenschappelijke kringen vaak op veel weerstand, aangezien zij zich bij voorkeur richten op wat meetbaar, zichtbaar en dus registreerbaar is voor het menselijk oog.

Wat is waar(neming)

Wellicht is het een beter idee ons derhalve te richten op het begrip waarneming. Wikipedia zegt hierover: ‘Dit is het proces van het verwerven, registreren, interpreteren, selecteren en ordenen van zintuiglijke informatie’. Wederom wordt hier gesproken over zintuiglijke waarneming, alsof dit de enige valide vorm van waarneming is. De kwantumtheorie voegt hier nog een dimensie aan toe: waarin de waarnemer invloed lijkt te hebben op hetgeen wordt waargenomen.

Perceptie en deceptie

Waarneming wordt ook wel perceptie genoemd. En dit legt al een directere link naar het subjectieve element van waarneming: de interpretatie van de prikkels. Hoe objectief is het begrip werkelijkheid...?

Je kent vast en zeker de tekeningen waarin je meerdere zaken kunt waarnemen zoals in bijgaande tekening: zie je de oude of juist de jonge vrouw? Het werk van de kunstenaar M.C. Escher is ook meesterlijk in het kader van perceptie/deceptie.

Binnen de interpretatie speelt namelijk ook ieders referentiekader een wezenlijke rol; vaak verbinden we bewust of onbewust allerlei conclusies aan wat we menen waar te nemen door de bril die we op dat moment dragen. Dit kleurt ons wereldbeeld, mensbeeld en hier wordt maar al te graag, door o.a. de media en de politiek, op ingespeeld. Al zij het op de slechts ogenschijnlijk onschuldige productmarketing tot de collectieve (subliminale) hersenspoeling die het Nieuws wordt genoemd.

Fascinerend hoe we ons door onder meer de wetenschap en massamedia laten vertellen wat werkelijkheid is, wat waarheid is, wat legitiem is in onze waarneming en waar de grens ligt tussen feit en fictie.

Linker- en rechterhersenhelft

Een andere wezenlijk aspect in onze waarneming is welke hersenhelft dominant is en hoe deze onze perceptie van de werkelijkheid kleurt. De linker hersenhelft vertegenwoordigt onze analytische kant, waar logica, structuur en afgescheidenheid heerst en onze rechter hersenhelft vertegenwoordigt onze intuïtie, onze creativiteit en het zien van het grotere geheel.

Onze maatschappij en met name onze wetenschap legt de nadruk met name op de linker hersenhelft en benadert vanuit dit perspectief onze werkelijkheid. Terwijl het juist onze rechter hersenhelft is die op een holistische wijze kan kijken naar de werkelijkheid, los van tijd en ruimte, vanuit eenheid en samenhang. Het één is niet beter dan de ander: harmonie tussen beide is essentieel.

Dag... dromen

Hoe zit het eigenlijk met de droomwerkelijkheid? Dagdromen, visualisaties, visioenen, geleide meditaties? ‘Droomwerkelijkheid’ klinkt als een contradictio in terminis want een droom is toch per definitie geen werkelijkheid? Of toch wel....?
Wie bepaalt bijvoorbeeld of de droom, de virtuele realiteit of juist onze 3D-realiteit meer werkelijkheid is? Of dat een visioen zinsbegoocheling was of een kijkje in een andere bestaande realiteit?

Multidimensionaliteit

Heb je wel eens gehoord van lucide dromen? In een lucide droom word je als het ware wakker in je droom en realiseer je je dat je je in een droom bevindt en kun je hierdoor je eigen droom sturen: je kunt karakters uitnodigen, locaties wijzigen, items laten ‘(de)materialiseren’, enzovoort.

Ken je de film Inception? Realiteit en dromen raken in deze film alsmaar meer met elkaar verweven. Dergelijke films vallen vaak onder de categorie ‘science fiction’ of zelfs ‘fantasy’ maar het is maar de vraag in hoeverre dit alles fictie is... of dat het juist de vraag is wat hiervan al dan niet niet tot ons bewustzijn is doorgedrongen.

Dit raakt gelijk een wezenlijk aspect van werkelijkheid en waarneming/perceptie. Wie bepaalt dat onze realiteit zich enkel tot een 3D-uitvoering beperkt? Hoe zit het dan met alle verhalen rondom de 4de, 5de en vele andere dimensies? Parallelle realiteiten zoals de geesteswereld, waarin mensen met hun 6ed zintuig overledenen kunnen waarnemen en hiermee kunnen communiceren. En hoe zit het met buitenaardse wezens of wellicht beter gezegd interdimensionale wezens?

Is dit fictie of is dit wellicht ook een andere bestaande realiteit die door onze collectieve ontkenning hiervan (nog) niet volledig in ons bewustzijnsveld kan worden waargenomen?

Wij bestaan uit zoveel meer dan enkel ons fysieke lichaam. Wij zijn de kosmos in het klein en daardoor zo groots in zo’n verhoudingsgewijs klein lichaam dat dit met ons menselijk brein niet te bevatten is. Laten we de functie van het hart hierin vooral niet vergeten. Het is juist ons hart die ons verbindt met onze multidimensionaliteit. Ons hart signaleert en registreert ook veel eerder andersoortige prikkels dan die we met onze 5 zintuigen kunnen waarnemen. Daar bevindt zich ook het diepere weten, voorbij waarneming en in verbinding met de bron(code).

Virtual Reality

Virtual Reality (VR) is feitelijk een containerbegrip voor alles wat parallel aan onze realiteit geprogrammeerd wordt in een virtuele realiteit. Oftewel door computers gemaakt, via bits & bytes, via nulletjes en eentjes.

De virtuele realiteit is feitelijk een parallelle digitale werkelijkheid/dimensie. De meest bekende VR-techniek is die waar je digitaal ondergedompeld wordt in deze virtuele realiteit met behulp van een VR-bril, waarvan de Oculus Rift of de Google Cardboard de meest bekende zijn. In deze ‘bril’ kun je je smartphone plaatsen en fungeert deze als het ware als een portaal naar deze virtuele dimensie.

Als je voor de tv zit, achter je desktop of naar je tablet/smartphone kijkt, is er altijd nog een afstand tussen jou en de hardware. Dit maakt dat je je meer bewust blijft van het feit dat deze realiteiten naast elkaar bestaan. Je bent hierdoor dus ook beter in staat hierin bewuster te kiezen of en wanneer je hieruit wilt stappen. 3D-films of een IMAX-ervaring laat de grens al meer vervagen maar zodra je een VR-bril op zet wordt je volledig ondergedompeld in de software, in de geprogrammeerde virtuele realiteit. En de graphics in deze realiteit zijn tegenwoordig (bijna) niet meer te onderscheiden van onze 3D-realiteit. De grenzen tussen verschillende realiteiten (de sluiers van illusie) lijken steeds meer te vervagen en het onderscheid wordt steeds moeilijker te maken....

Zodra je de VR-bril op zet kunnen je hersenen sowieso dit onderscheid amper meer maken en deze beschouwen de VR-realiteit als dé realiteit. Deze brillen ontwikkelen zich daarnaast in een razendsnel tempo: brillen worden helmen (met bijv. geur-applicaties), helmen worden pakken en pakken worden volledige constructies (met fysieke applicaties als wind, water,...). Wist je dat er binnenkort zelfs een nieuw VR-pretpark wordt geopend? Google maar eens op The Void.

Een ander heel concreet voorbeeld van een virtuele realiteit is Second Life. Hierin creëer je een Avatar (een virtuele alias) van jezelf en leef je echt een parallel virtueel leven: je maakt vrienden, gaat uit, start bedrijven, doet boodschappen en draait zelfs mee in een volledige virtuele economie met virtueel geld dat je in real-life kunt aankopen. The Simms is een vergelijkbare, mateloos populaire, levenssimulatie game.

Multidimensionale technieken

Een andere vorm van Virtual Reality is Augmented Reality, waarbij de virtuele realiteit als het ware aan onze 3D-realiteit wordt toegevoegd in plaats van dat het dit volledig ‘overschrijft’. Virtuele lagen worden bijvoorbeeld met behulp van apps op smartphones, over onze realiteit geprojecteerd. Google maar eens op ‘Layar’: deze app kan o.a. aan de hand van een GEO-laag restaurants zichtbaar maken in een bepaald gebied door met de camera uit de app het gebied te ‘scannen’. Ook hier worden dergelijke technieken alsmaar meer geïntegreerd door de overstap van apps naar het dragen van Google Glasses tot het inbrengen van speciale Smart lenses.

Applicaties en implicaties

Wat zijn de toepassingen van dergelijke technologieën? Denk aan gaming, dus ter vermaak, maar denk ook aan de gezondheidszorg (testomgevingen, operaties, fobie behandeling), het bedrijfsleven (marketing, productie) of voor educatieve doeleinden (serious gaming). Echter ook voor militaire en industriële doeleinden.

Hoe zou het zijn als we dergelijke ontwikkelingen inzetten voor onze bewustzijnsevolutie, om ons te herinneren wie we werkelijk zijn? Stel je eens aan VR-ervaring voor waarin je ondergedompeld wordt in heilige geometrie, met helende frequenties? Een VR-game die je weer in contact brengt met de werkelijkheid buiten The Matrix? Dus het gebruik van dergelijke technologieën om juist dichterbij jezelf te komen in plaats van alsmaar verder hiervan te verwijderen in een gekloonde werkelijkheid.

Copy.... right?

Door mijn persoonlijke fascinatie voor alles wat met bewustzijn te maken heeft, voor de diepere vragen als ‘wie ben ik’, ‘wat heb ik hier te doen’ en dus ook ‘wat is werkelijkheid’, was de stap naar het onderzoek van de virtuele realiteit voor mij een heel logische.

We krijgen steeds meer inzicht in hoe groots en complex we zijn en ontwikkelen daarnaast steeds meer exponentiële technologieën. In mijn ogen is er een duidelijk verband tussen de computer/machine-realiteit en onze 3D- realiteit. Het is bijna alsof we onszelf en onze wereld proberen te begrijpen door een kunstmatige replica te maken. Waarbij we de hoop (of de illusie) hebben dat we met ons menselijk brein iets kunnen repliceren wat het begrip hiervan juist te boven gaat. Een soort God-complex als het ware.

En daar schuilt mijns inziens gelijk het gevaar: het gebruik van exponentiële technieken dient gepaard te gaan met een dito bewustzijnslevel (en dus een dito portie ethiek). Technologieën zoals kunstmatige intelligentie, nanotechnologie, transhumanisme, genetische technologie, mens-machine interfaces,..., hebben nog verdergaande implicaties en lijken door de mens controleerbaar te zijn: wij schrijven immers de programma’s en construeren de bijbehorende hardware. Maar net zoals ons huidige begrip van wie we zijn veelal te kort schiet zo ook ons begrip van de verregaande implicaties van dergelijke technologieën...

‘Wake up (Neo)....’ Welkom in de toekomst.