Antwerpen toont zich ambitieus: tegen 2030 wil de stad de CO2-uitstoot met 55 procent reduceren; in de wijk Linkeroever wil het tegen dan zelfs volledig klimaatneutraal zijn. Om dat mogelijk te maken ondersteunt de stad innovatieve projecten van ondernemers en organisaties uit een veelheid van sectoren. Zoals het EnergieLink-project van vastgoedbeheerbedrijf LAMMP, dat de plaatsing van zonnepanelen bij de dienstensector en industrie op Linkeroever promoot en de opbrengst ervan op innovatieve manier inzet. Op die manier wil LAMMP helpen Linkeroever tegen 2030 volledig klimaatneutraal te maken.
Vastgoedbeheerder LAMMP onderzoekt op een holistische en data driven manier hoe gebouwen zo duurzaam mogelijk kunnen werken. Zodat de voordelen ervan gemaximaliseerd worden en de milieu-impact minimaal blijft. Hun project EnergieLink op Linkeroever past perfect in dat plaatje: LAMMP stimuleert er de plaatsing van zonnepaneelinstallaties op de daken van industriële en dienstensectorgebouwen. De opgewekte stroom komt ten dienste van die bedrijven, terwijl de overschotten verdeeld worden naar sociale woningbouw via zogenaamde power purchasing agreements (PPA), ofwel overeenkomsten om stroom af te nemen. Zo krijgen bedrijven betere vergoedingen voor hun energieoverschotten, terwijl huurders van sociale woningen in staat worden gesteld energie tegen een lagere prijs te gebruiken. Dubbele winst dus: snellere verduurzaming van de dienstensector en industrie enerzijds, en minder energiearmoede anderzijds.
Decentraal werken
“LAMMP is vastgoedbeheerder, maar daarnaast heel veel bezig met duurzaamheid in de energie- en vastgoedsector”, vertelt director of operations Joachim Gorrebeeck. “Met het project dat wij destijds bij Stad Antwerpen indienden, wilden we op Linkeroever de verzadiging op het energienet tegengaan, waar in Nederland al alarmbellen rond afgaan, én tegelijkertijd de transitie naar duurzame gebouwen in een stroomversnelling krijgen. De wijk Linkeroever is in dat opzicht een heel dankbare locatie, wegens veel dakoppervlak en veel sociale huisvesting.”
“Ons idee was om decentraal te werken: maximaal zonne-energie opwekken op daken met voldoende plaats en de overschotten voordelig verkopen in het kader van sociale huisvesting. Heel wat vliegen in één klap: door slimme sturing konden we vraag en aanbod perfect op elkaar afstemmen, we maakten maximaal gebruik van hernieuwbare energie en sociale huisvesting zou tegen een sociaal tarief groene stroom kunnen kopen.”
Triple win
Het EnergieLink-project kaderde perfect in de ambities van Stad Antwerpen over energietransitie. Zeker omdat LAMMP ook een efficiëntere – zij het heel ambitieuze – manier van energieafrekening voorstelde door gebruik te maken van blockchain.
“Maar de grote winst zit toch vooral in de triple win”, duidt Joachim. “Het net ontlasten, vraag en aanbod op elkaar afstemmen en sociale return geven. Om die effecten te maximaliseren, blijven we zoeken naar derde partijen die daken ter beschikking hebben, maar vandaag om een aantal redenen niet genegen zijn zelf maximaal in PV te investeren. Welke redenen dat zijn? Ofwel hebben ze on site maar weinig verbruik om meer dan één of twee zonnepanelen te verantwoorden, ofwel hebben ze er de middelen niet voor, ofwel zien ze de noodzaak niet omdat ze zich niet bewust zijn van de vele verplichtingen waar bedrijven direct of indirect aan moeten voldoen inzake duurzaamheid en hernieuwbare energie.”
“Wat wij dan doen, is ofwel zelf investeren in een installatie, ofwel met die derde partijen in gesprek gaan. Veelal zijn zij zich namelijk niet bewust van de vele rapporteringsverplichtingen die ze vandaag en in de nabije toekomst hebben rond duurzaamheid. Want dat gaat niet alleen over hernieuwbare energie, maar ook over sociale en maatschappelijke meerwaarde creëren. Door energie te schenken aan sociale huisvesting kunnen ze als kmo of vastgoedspeler die sociale return genereren, dus is het zinvol mee te werken.”
Innovatief speelveld creëren
Toen Stad Antwerpen een oproep deed naar innovatieve projecten die konden bijdragen in de ambitie om tegen 2030 alvast de wijk Linkeroever klimaatneutraal te maken, aarzelden Joachim en team geen seconde. “We stelden een plan van aanpak op, maakten duidelijk welke problemen we concreet wilden tackelen en hoe dat kaderde in de klimaatambities van de stad”, legt Joachim uit. “Na de toezegging kregen we financiële steun van de stad: een belangrijke hefboom, omdat het een innovatief project betreft, dat een flinke investering vraagt om het concept uit te werken en de haalbaarheid ervan te onderzoeken. Met die subsidie worden de financiële risico’s grotendeels afgedekt, wat heel geruststellend werkt. Maar vooral de expertise die we krijgen is heel dankbaar: er worden in dit project heel veel ambitieuze partijen met elkaar in contact gebracht, waardoor een innovatief speelveld wordt gecreëerd waarin iedereen zijn ervaring en/of knowhow kan inzetten om Linkeroever naar klimaatneutraliteit te loodsen, en waarbij gemakkelijk lijnen worden gelegd met belangrijke stakeholders als OCMW en Fluvius.”
“Op die manier is op Linkeroever een netwerk van verschillende stakeholders ontstaan, met Stad Antwerpen als verbindende factor of brug. Zo ontstaat een synergie tussen partners, zelfs wanneer die projecten hebben die ver van onze eigen corebusiness staan. Zo zien we ook een belangrijke link met de renovatie van woongebouwen op Linkeroever en betaalbaar wonen. Als wij namelijk de energieprijs voor een gebouw omlaag kunnen krijgen, komt budget vrij om een bouwschil te renoveren. Op die manier kom je tot totaalprojecten. De volgende stap daarin is burgerparticipatie, waarbij bewoners een energiegemeenschap vormen die investeert in PV-panelen om die stroom dan zelf via hun gemeenschap te verkopen aan hun leden of een derde partij zoals sociale huisvesting.”
Brede portefeuille van vraag en aanbod
Of Joachim het project op Linkeroever ook schaalbaar ziet naar pakweg de rest van Vlaanderen en België. “Uiteraard”, reageert hij, “en die ambitie hebben we ook. Het mooie aan decentrale opwekking van energie is eigenlijk dat die niet ter plaatse moet worden ingezet. We kunnen dus perfect elders in Antwerpen of zelfs in Gent een dak vol met zonnepanelen leggen, waarvan de energie dan via een PPA naar sociale huisvesting op Linkeroever kan worden gebracht. Als je dat opschaalt, krijg je geografisch een brede portefeuille van vraag en aanbod die je op elkaar afstemt via slimme sturing. Die balans op het net is echt cruciaal, zeker nu Elia weer waarschuwde voor grote overschotten deze zomer.”
“Schaalvergroting is trouwens ook een must. Neem nu een gemiddelde woontoren op Linkeroever: daar zijn zo’n honderd appartementen in gevestigd, maar het gebouw zelf heeft amper dakoppervlak. Dus zelfs als de bewoners zelf maximaal zouden inzetten op hernieuwbare energie en zonnepanelen, kunnen ze daarmee nog geen tien procent van hun verbruik afdekken. Dus moeten we wel op zoek naar externe partners voor de opwekking. Niet zo evident, want het is key om een financiële case op te bouwen die zowel voor afnemer als de opwekker zin heeft.”
