Wat hebben zelfvarende schepen, computerchips voor missies naar Mars en een hightech ‘ademhalingscoach’ met elkaar gemeen? Ze staan allemaal in onze Flanders Tech 30, een nieuwe lijst van 30 meest innovatieve technologische start-ups en scale-ups in Vlaanderen, die Bloovi binnenkort aan u voorstelt. De selectie gebeurde door Omar Mohout, partner & Head of Digital bij management consultant Nova Reperta en professor groeistrategie bij Solvay Business School. “Ik heb duizenden start-ups en scale-ups in kaart gebracht. Af en toe botste ik op een onderneming die iets helemaal nieuw doet, iets dat geen enkel ander bedrijf ooit al gedaan heeft. Innoveren is immers je referentiekader verlaten”, aldus Mohout.

Sant in eigen land

Hij moest niet lang nadenken over de vraag van Bloovi om de 30 meest innovatieve start-ups en scale-ups in Vlaanderen in een lijst te gieten. “Het frustreert me dat we ons in Vlaanderen vaak dusdanig fixeren op de VS of China dat we niet zien hoeveel straffe, innovatieve technologische bedrijven we hier hebben”, aldus Omar Mohout.

“Je ziet dat ook in de media: start-ups en scale-ups in Vlaanderen zijn nog te vaak sant in eigen land. Ik geloof in de kracht van het voorbeeld. Als een lijst zoals deze van Bloovi innovatieve start-ups en scale-ups in de verf zet, krijg je een trickle down effect. Dan gaan ook andere ondernemers geïnspireerd raken en geloven dat je niet uit New York of San Francisco moet komen om de wereld te veranderen en te veroveren!”

Het frustreert me dat we ons in Vlaanderen vaak dusdanig fixeren op de VS of China dat we niet zien hoeveel straffe, innovatieve technologische bedrijven we hier hebben

“We zijn in Vlaanderen gelukkig al een eind opgeschoven de voorbije jaren, maar we geloven nog altijd te weinig in eigen kunnen”, vindt Mohout. “Er gaapt nog steeds een delta tussen ons en de Angelsaksische landen. Bescheidenheid is en blijft een mooie eigenschap, ik heb dit ook altijd aangemoedigd bij mijn eigen kinderen, maar het mag ons niet beperken. We mogen, zoals deze lijst laat zien, best trots zijn en uitpakken met de technologische start-ups en scale-ups die in Vlaanderen als paddenstoelen uit de grond schieten.”

15.000 start-ups en scale-ups

Een lijst maken van Vlaanderens meest innovatieve start-ups en scale-ups, hoe begin je daar in godsnaam aan? “First things first: die lijst is per definitie subjectief”, nuanceert Mohout. “Als ik een rangschikking maak van de snelst groeiende start-ups, dan kan ik afgaan op objectieve parameters zoals omzet. Hoe innovatief een start-up of een scale-up is, kan je niet vatten in cijfers. De lijst - die voor alle duidelijkheid géén ranking is: de bedrijven staan in willekeurige volgorde, er is geen nummer één - is dus een subjectieve weergave. Er kan en mag over gediscussieerd worden. Het is dus zeker geen bijbel!”

Hoe heeft Mohout dat nu precies aangepakt? “Eigenlijk is het een werk van lange adem geweest”, geeft hij aan. “De voorbije acht of negen jaar heb ik tussen de 10.000 en 15.000 Europese start-ups en scale-ups in kaart gebracht, waaronder ruim 3.500 uit Vlaanderen. Soms botste ik op een bedrijf waarvan ik dacht: ‘Tiens, die doen iets wat ik nog nooit heb gezien, iets wat ik geen enkel ander bedrijf waar ook ter wereld al heb zien doen.’ Die ondernemingen heb ik nauwkeurig bijgehouden. Uit dat lijstje heb ik geput om 30 innovatieve start-ups en scale-ups te selecteren die er voor mij persoonlijk uitspringen. Maar er zijn natuurlijk nog zoveel andere innovatieve ondernemingen in Vlaanderen die niét in mijn lijst staan.”

Een businessidee volstaat niet om de lijst van meest innovatieve start-ups en scale-ups te halen, geeft Mohout aan. “Het gaat om échte ondernemingen, niet om de uitvinders in de garage”, verduidelijkt hij. “De professors Gobelijn zal je dus niet in deze lijst terugvinden. Je moet een minimum viable product hebben, alsook een potentiële markt waar je voldoende impact kan maken. De scale-ups in de lijst staan natuurlijk nog een paar stappen verder. Die beschikken al over een behoorlijk groot team, zijn aanwezig in het buitenland en hebben inmiddels risicokapitaal opgehaald.”

Chips op Mars

Iets doen dat nog niet gedaan is. Het klinkt simpel, maar precies dat is volgens Mohout waar innovatie om draait. “De meeste start-ups en scale-ups kopiëren iets wat al bestaat, en voegen daar iets aan toe om het product of de service nog beter te maken. Daar is helemaal niets mis mee, zo zijn al veel fantastische dingen ontstaan”, klinkt het.

“Maar af en toe bots ik op een jonge onderneming die iets doet dat geen enkel ander bedrijf al doet. Seafar staat bijvoorbeeld in de lijst van Bloovi, een start-up die schepen automatisch wil laten varen. Als het bedrijf daarin slaagt, betekent dat een kleine revolutie in de scheepvaartwereld. Een ander voorbeeld uit de lijst is Moonbird. Er bestaan tegenwoordig duizenden apps die mensen helpen mediteren, maar hun toestel geeft automatisch het juiste ademhalingsritme aan. Dat zijn maar twee voorbeelden van start-ups die niet voortborduren op bestaande producten, maar echt from scratch iets totaal nieuws uitvinden.”

De founders van deze innovatieve start-ups en scale-ups kiezen bewust voor de moeilijkste weg, daar is heel veel durf en doorzettingsvermogen voor nodig

“De founders van deze innovatieve start-ups en scale-ups kiezen bewust voor de moeilijkste weg, daar is heel veel durf en doorzettingsvermogen voor nodig. Magic Instruments, ook één van de start-ups die in de lijst opduikt, ontwikkelt chips die in uiterst moeilijke omstandigheden kunnen werken. Denk aan een missie naar Mars, dat soort extreme ondernemingen. Een start-up lanceren is altijd al bijzonder uitdagend, dit is nog tien keer uitdagender. Zo’n innovatieve, ambitieuze missie is geen puur technologisch verhaal, er komt ook nog eens heel wat evangelisering bij kijken.”

De Bloovi-lijst zegt volgens Mohout niets over de toekomst van de start-ups en scale-ups. “Ik geef voor alle duidelijkheid géén investeringsadvies (lacht). Het is onmogelijk om het succes van innovatieve start-ups te voorspellen. Als je een bestaand product verbetert, dan weet je al dat daar een markt voor is. Bouw je een nieuw product, dan moet je die markt nog zelf creëren. Bij heel innovatieve start-ups is het daarom meer een binair verhaal dan bij de meeste start-ups. Het is 1 of 0, alles of niets. Sommige start-ups uit de lijst zullen uitgroeien tot grote, succesvolle spelers. Anderen zullen binnen een paar jaar waarschijnlijk niet meer bestaan.”

Europees buitenbeentje

Zoals gezegd bestudeerde Mohout de voorbije jaren meer dan tienduizend start-ups en scale-ups uit heel Europa. Hij kan dus als geen andere vergelijken. Wat maakt de Vlaamse lijst van meest innovatieve start-ups en scale-ups anders? “Op Europees niveau staat fintech op de eerste plaats. In Vlaanderen staat die sector pas op de vijfde plaats. Bij ons staat gezondheidszorg op nummer één, in die wereld gebeuren hier echt ontzettend innovatieve dingen. Klassiek is natuurlijk ook dat Vlaamse start-ups en scale-ups een sterke focus hebben op B2B. Alleen Ierland heeft een nog hoger percentage van start-ups en scale-ups die actief zijn op de B2B-markt.”

De founders van deze innovatieve start-ups en scale-ups kiezen bewust voor de moeilijkste weg, daar is heel veel durf en doorzettingsvermogen voor nodig

“Minder bekend is dat Vlaamse start-ups en scale-ups heel straf zijn in wat ik voor het gemak even ‘deep tech’ zal noemen”, vervolgt Mohout. “De meest complexe, moeilijkst te maken technologie: daar horen we echt bij de kopgroep. Dat heeft met een aantal factoren te maken. Het is misschien een beetje verrassend, maar bijvoorbeeld baggeraars - waar Vlaanderen wereldtop in is - draaien op supercomplexe technologie. Zo zijn er nog industrieën waar onze regio een pioniersrol speelt, denk maar aan 3D-printing.”

“Daarnaast zorgen onze kwaliteitsvolle opleidingen voor heel wat ingenieurstalent. De kruisbestuivingen met onderzoeksinstellingen zorgen er ook voor dat technologische start-ups en scale-ups de middelen en de infrastructuur hebben om hun producten te ontwikkelen. Aan die deep tech gaat jaren onderzoek vooraf, het is met andere woorden geen zoveelste app die je op een weekend in elkaar steekt en sneller rot dan fruit”, stelt Mohout.

Vanaf volgende week stellen we elke woensdag in willekeurige volgorde een bedrijf voor uit de lijst van 30 meest innovatieve tech start-ups en scale-ups die Omar Mohout speciaal voor Bloovi samenstelde en die we de ‘Flanders Tech 30’ doopten.