Dat we vandaag al moeten bezig zijn met de maatschappij van de toekomst staat buiten kijf. Digitalisering heeft een enorme impact op heel wat domeinen. Wat dat nu precies betekent voor onze samenleving? Bloovi sprak met Ann Caluwaerts (Chief Corporate Affairs bij Telenet), Bart Preneel (cryptograaf en hoogleraar aan de KU Leuven) en Duco Sickinghe (founding partner Fortino) over respectievelijk de toekomst van onderwijs en werkgelegenheid, data en privacy en ondernemerschap. En vooral: hoe toekomstige innovaties deze deelgebieden beïnvloeden.
Onderwijs en werkgelegenheid
Eén ding is zeker, als het van Ann Caluwaerts afhangt: we móeten beseffen dat onderwijs en jobs er over tientallen jaren totaal anders uitzien. Volgens haar kunnen we maar beter vandaag al de nodige stappen ondernemen. “Ik ben er heilig van overtuigd dat, door geavanceerde technologieën, mensen nog sneller informatie zullen kunnen opzoeken - zonder daarvoor nog maar een smartphone te gebruiken. Zo worden ook ziektes veel sneller gedetecteerd en waarschijnlijk op een hoogtechnologische manier opgelost. Mark my words: baby’s die vandaag worden geboren, gaan zeker en vast 100 jaar oud worden. Zij zullen naar het jaar 2018 kijken op dezelfde manier waarop wij naar de middeleeuwen kijken. En geloof me, binnen enkele decennia kan niemand zich nog inbeelden dat de mens ooit urenlang in de file stond, gekluisterd was aan zijn smartphone en op zijn 30ste het ‘huisje-tuintje’ ideaal had bereikt.”
"Het is hoog tijd om met een nieuwe bril naar het systeem van de toekomst te kijken en ons af te vragen wat we studenten willen meegeven"
Door steeds toenemende automatisaties en zo ook het verdwijnen van routinejobs, vindt Caluwaerts dat we kinderen moeten klaarstomen voor nieuwe jobs. Zo is ze van mening dat jobs niet zozeer massaal zullen verdwijnen, maar een andere invulling krijgen. In de ‘maatschappij van de toekomst’ onderscheidt Caluwaerts drie soorten jobs. “Eerst en vooral is er het voeren van onderzoek, waarbij computers niet geschikt zijn om een bepaalde dosis creativiteit in te brengen”, stelt ze. “Ten tweede heb je het gebruik van technologie om menselijke creativiteit te stimuleren, en ten slotte empathisch vermogen ter aanvulling van geautomatiseerde jobs. Maar helaas is het onderwijssysteem nog steeds afgestemd op de jobs van de vorige eeuw. Beleidsmatig is het dus tijd om met een nieuwe bril naar het systeem te kijken en ons af te vragen: ‘wat moeten we kinderen die in een nieuwe wereld leven, nu eigenlijk meegeven én hoe doen we dat’?”
Volgens haar ligt het antwoord alvast niet bij droge geschiedkundige kost en wiskundige formules. “Vakoverschrijdend werken staat centraal in het onderwijs van de toekomst”, weet ze. “Ik zie dus niet langer de klassieke onderverdelingen in aardrijkskunde en geschiedenis - maar combinaties zoals de manier waarop media werd gebruikt om geschiedenis te beïnvloeden. Dat is veel relevanter.”
Ook de manier waarop jonge studenten worden opgeleid, kan naar verluidt beter. Caluwaerts vindt dat elementen zoals het huidige puntensysteem en de leraar die vooraan de klas staat les te geven compleet voorbijgestreefd zijn. “In de wereld van morgen moeten we ons meer focussen op zelfsturend leren, samenwerken, creativiteit en probleemoplossend denken. Enkel zo is onze maatschappij voorbereid op de jobs van de toekomst.”
Ann Caluwaerts spreekt op vrijdag 3 mei samen met Johan Thijs van KBC en Luc Van den hove van imec op and& summit & festival in Leuven.
Data en privacy
De opkomst van big data is voor veel mensen weinigzeggend. Maar Bart Preneel, hoofd aan imec’s Cosic Research Group en hoogleraar aan KU Leuven, kent er alles van. De cryptoanalist werkte onder andere mee aan de analyse van verschillende cryptografische algoritmes, waaronder RC4 en SecurID. “Het is belangrijk om de spanning tussen publieke data en bescherming van privacy eens grondig onder de loep te nemen”, vertelt hij aan Bloovi. “Met de onderzoeksgroep probeer ik oplossingen te ontwikkelen die daarvoor nodig zijn.”
Een van die oplossingen is een vernieuwd trackingsysteem, dat vandaag al wordt gebruikt om onder andere je sleutels of fiets terug te vinden. “Het probleem met zo’n klassieke trackers, is dat de locatie van de objecten wordt uitgestuurd naar dienstverlenende bedrijven. Die gebruiken dergelijke gegevens voor eigen doeleinden. Met de onderzoeksgroep ontwikkelden we een cryptografie, die de locatie van de trackers enkel kenbaar maakt voor de gebruikers.”
"We moeten big data gebruiken voor slimme oplossingen, maar dan wel zonder de privacy van de Belg te schenden"
Voor sommigen mag deze innovatie klinken als een banaliteit, maar Preneel vindt dat we als maatschappij er soms te licht overgaan. “De digitalisering biedt zoveel mogelijkheden, maar soms wordt er te slordig omgegaan met big data”, vindt hij. “Big data moet je eigenlijk soms beschouwen als vervuiling. Te veel data die zomaar wordt verspreid, zorgt namelijk voor een teveel aan profiling. Denk maar aan de Gaydar op Facebook, die via het sociaal netwerk iemands seksuele geaardheid kan identificeren. En zo kun je jezelf de vraag stellen waar je de grens trekt. Onze filosofie is dat er in de toekomst zoveel mogelijk toepassingen moeten komen die toelaten om eerder de échte voordelen van big data te genieten.”
Net zoals Ann Caluwaerts, vindt Preneel dat we daarvoor moeten samenwerken. “Zeker als je weet dat smart cities hoe langer hoe meer als paddenstoelen uit de grond zullen schieten”, gelooft hij. “Ik voorspel en hoop dat er meer technologische vernuftigheden uit de grond schieten die het leven vergemakkelijken voor de burger, maar wel waakzaam zijn voor lekken en hacks. Laten we dus samen aan slimme oplossingen werken zonder de privacy van de Belg te schenden.”
Ondernemerschap en start-ups
Ook ondernemer en investeerder Duco Sickinghe ziet legio potentieel in smart cities. “Heel veel Europese steden zetten momenteel het raamwerk neer voor de stad van de toekomst”, vertelt de Nederlander. “En ik zie nu al dat er heel veel jonge bedrijven en gevestigde waarden erop inspelen. Dat gaat van mobiliteit, verlichting, parkeerplaatsen tot bevoorrading van winkels die gebeurt door kleine, zelfrijdende vrachtwagens. Ik zie dat volledig goedkomen.”
"Het ondernemersklimaat gaat de goede kant op, en ondernemers zullen heel wat opportuniteiten kunnen rapen in slimme steden"
In tegenstelling tot het gros van ondernemend Vlaanderen, vindt Duco Sickinghe dat het ondernemersklimaat de goede richting uitgaat. “Op de een of andere manier kan het altijd beter”, stelt hij. “En akkoord: de sociale wetgeving mag iets strakker voor nieuwe bedrijven - maar ik maak me eerlijk gezegd geen zorgen. Volgens mij zullen steeds meer ondernemers opportuniteiten ontdekken in deze nieuwe, slimme steden. En als zij er waarde in zien, dan zullen ze er zelf wel achteraan gaan. Ik denk dat er heel wat te rapen valt voor toekomstige ondernemers.”
Meer weten over de rol van technologie en creativiteit in de toekomstige maatschappij? Zowel Ann Caluwaerts, Bart Preneel als Duco Sickinghe maken deel uit van de meer dan 100 top internationale sprekers op het and& summit & festival van 2 tem 5 mei in Leuven. Bestel nu je tickets op met de code ‘bloovilovesyou’ heb je nog tijdelijk 15% korting op www.andleuven.com
