Vertalen van de ene naar de andere taal lijkt een eenvoudige taak. Je schrijft gewoon in de andere taal wat er staat. Jammer maar helaas, zo eenvoudig is het niet. Je wil immers een kwaliteitsvolle tekst die positief afstraalt op je imago en dus verkoop. Om een uitmuntende vertaling te produceren, heeft een professionele vertaler nog voordat er een letter vertaald wordt een pak informatie nodig. Herman Boel van Alta Verba geeft een overzicht van wat er allemaal bij komt kijken, zaken waar machinevertaling helemaal geen rekening mee houdt.
Welke taal precies
Je wil een vertaling in het Nederlands, Engels of Duits, maar welke variëteit van Nederlands, Engels of Duits wil je precies? Zitten je lezers in Vlaanderen of Nederland of beide? In het Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, elders of wereldwijd? In Duitsland, Zwitserland of Oostenrijk? Jouw antwoord kan een grote impact hebben op de vertaling en de in te zetten vertaler. Dat is minder het geval bij technische teksten, maar voor jouw brochure, website of tekst met culturele inhoud kan dat een wereld van verschil uitmaken. Denk voor het Nederlands maar aan de woorden die we gebruiken voor voedsel en drank, de grote verschillen in het onderwijs en de rechtspraak, de talloze mooie Vlaamse uitdrukkingen die ze in Nederland niet kennen en omgekeerd, enz. Ook in andere talen bestaan die verschillen.
Welk doelpubliek
Wie je doelpubliek is, is onontbeerlijke informatie voor elke professionele vertaler. Zo weet de vertaler of de je-vorm dan wel de u-vorm van toepassing is. ‘Je’ wordt steeds meer gebruikt, maar ook ‘u’ komt – zeker in Vlaanderen – nog vaak voor om indien nodig de gepaste afstand tussen schrijver en lezer te bewaren. Het doelpubliek bepaalt ook of de vertaler vlot dan wel wat formeler moet schrijven. Een vlotte tekst zoals een brochure bevat zelden lange zinnen, een formele tekst (denk aan algemene voorwaarden) vaker. Het doelpubliek bepaalt ook de terminologie. Hoe algemener het publiek, des te algemener de termen die de vertaler gebruikt. Is het publiek specifieker, dan mogen de termen ook al wat technischer zijn.
Vertalen houdt veel meer in dan gewoon een tekst van de ene in de andere taal omzetten. Zorg ervoor dat je de juiste partner kiest.
Welke vertaler
Een professionele vertaler is gespecialiseerd in enkele domeinen. Je moet er dus zeker van zijn dat je tekst bij de juiste professionele vertaler terechtkomt. Die zoektocht kan je ettelijke uren kosten. Daarom kan je bijna niet anders dan een beroep doen op een vertaalbureau dat met professionele vertalers werkt en de juiste persoon voor de juiste opdracht kiest. Het is uiteraard belangrijk dat het bureau in kwestie niet voor de goedkoopste vertalers gaat om de marge zo ruim mogelijk te houden, maar wel dat het de beste vertalers voor jouw teksten selecteert. Dat is jouw verantwoordelijkheid.
O, en wat met machinevertaling? Dat is een schitterend middel om de communicatie te bevorderen tussen mensen die elkaars taal niet spreken. Daar dient het ook voor. Maar het dient niet om jouw website, brochure of welk ander bedrijfsdocument dan ook te vertalen. Machinevertaling kan zich immers niet aan alle hoger besproken punten aanpassen. Dat kan alleen een mens. Bovendien heb je op de door een mens vertaalde tekst ook auteursrecht, niet op machinevertaling.
Controle
Standaard zou elke vertaling door een tweede persoon moeten worden nagelezen, want zelfs de allerbeste vertaler maakt wel eens een fout. Een professioneel vertaalbureau voorziet die revisie standaard ook echt, maar er kunnen natuurlijk situaties zijn waarin die revisie niet nodig is. Bespreek dat met jouw contactpersoon. Let op voor vertaalbureaus die wel zeggen een revisie uit te voeren maar dat niet doen om hun marge zo groot mogelijk te houden. Dat soort praktijken vind je vooral bij de grotere bureaus.
Om een uitmuntende vertaling te produceren, heeft een professionele vertaler nog voordat er een letter vertaald wordt een pak informatie nodig.
De technische kant
De tijd waarin louter een Word-document ter vertaling werd gestuurd, is voorbij. Een professioneel vertaalbureau bekijkt proactief hoe het jou het best kan helpen op technisch vlak. Moet er een website, brochure, handleiding enz. worden vertaald, dan zijn er speciale technieken om die vertaling zo vlot en vlekkeloos mogelijk uit te voeren, zodat jouw mensen er geen hopen extra werk door krijgen. Aanvaardt het vertaalbureau zonder meer jouw pdf-bestand en krijg je dan een vertaald Word-bestand terug, dan ben je niet professioneel geholpen. Kies de leverancier die met je meedenkt.
Communicatie
De manier waarop de vertaler of het vertaalbureau met jou communiceert, is dan ook van vitaal belang. Krijg je snel antwoord? Heb je ook echt een antwoord gekregen op je vraag? Wordt er proactief gereageerd? Worden er vragen gesteld? Al deze zaken dragen bij aan een uitstekende uitvoering van de opdracht.
Conclusie
Vertalen houdt dus veel meer in dan gewoon een tekst van de ene in de andere taal omzetten. Als de in dit artikel behandelde punten niet goed zijn uitgevoerd, zal de vertaling zelf ook niet veel soeps zijn. Zorg ervoor dat je de juiste partner kiest.
