Bart Claes (CEO JBC): “Mensen onderschatten nog steeds de welvaart die wordt voortgebracht door familiebedrijven”

(©Sixshooter for Connexi)

De voorbije jaren waren op zijn zachtst gezegd uitdagend voor fashion retail: klanten springen voorzichtig om met het geld dat ze besteden aan nieuwe kledingstukken, terwijl de kosten van fysieke verkooppunten steeds meer de pan uitswingen en het concurrentievermogen van Belgische bedrijven een flinke knauw krijgt door de automatische loonindexering. Maar Bart Claes, CEO van kledingketen JBC, blijft strijdvaardig. “Als ondernemer blijf je steeds optimistisch en ga je - wat er ook gebeurt - steeds dat wenkend perspectief zien.”

De topman van JBC start de dag steevast met een vast ochtendritueel. “Ik neem één minuut lang een ijskoude douche, ga vervolgens een kwartier zwemmen en sluit af met een ontbijt. Een gezonde geest in een gezond lichaam, dat vind ik belangrijk.” Maar het gaat verder dan een gezond lichaam. Hij vindt het ook enorm belangrijk om een gezonde relatie met zijn bedrijfspartner en zus Ann Claes te hebben. “Geen van ons twee wil de ander beheersen. Wij zijn volledig gelijkwaardig.” Het draait om de relatie beheren, niet beheersen, benadrukt Bart Claes.

Dit zijn de drie kantelmomenten die hem gemaakt hebben tot de ondernemer die hij vandaag is:

1. Kiezen voor het familiebedrijf

Zijn vader was een selfmade man voor wie studeren zeker geen must was. Toch wilde zoon Bart dat zelf heel graag. “Eerst en vooral omdat ik talent had om te studeren”, legt die laatste uit. “Verder gaf het mij ook rust omdat ik zo misschien wel een betere toekomst voor mezelf kon uitbouwen.”

Toen de eindmeet in zicht kwam, was Claes zich nog aan het oriënteren; hij ging nog een jaar legerdienst tegemoet. “In het weekend voor mijn laatste twee examens wilde mijn vader eens gaan wandelen in het park. Ik dacht dat ik in de problemen zat, maar hij vroeg me of ik wilde komen werken in het familiebedrijf”, lacht Bart Claes. Een kantelmoment, noemt Claes het. “Door mijn studies had ik zelf al mijn richting - business en marketing - bepaald op het moment dat mijn vader mij de vraag stelde om in het familiebedrijf te stappen.” Dat hij inging op het aanbod van zijn vader had enerzijds te maken met loyaliteit, anderzijds zag Bart Claes ook groeikansen voor het bedrijf.

De eerste jaren werd zijn geduld echter op de proef gesteld: “Ik ben onderaan de ladder begonnen, op de winkelvloer”, vertelt hij over die beginperiode. “Ik weet nog goed dat we een studentenreünie hadden in Leuven, waar iedereen aan elkaar vroeg hoe ze intussen hun boterham verdienden. Als ik dan vertelde dat ik in de winkel van het familiebedrijf werkte, waren er sommigen die vreemd opkeken. Die dachten waarschijnlijk: moet je daarvoor gestudeerd hebben?”

Achteraf gezien was dat een cadeau, geeft Claes aan. “Ik heb het bedrijf van de grond af leren kennen. Door alle onderdelen van je organisatie aan den lijve te ondervinden, ken je je eigen bedrijf door en door. Ik ben blij dat het zo gegaan is, wanr eigenlijk is dat niet meer dan normaal.”

2. De jarenlange overdracht van zijn vader

Na achttien jaar begonnen er meningsverschillen te spelen tussen Bart Claes en zijn zus Ann die er elk een andere visie op nahielden. “Onze drie externe bestuurders spraken mijn vader daarop aan. Volgens hem kan er maar één haan op de mesthoop zitten. Daarom besloot hij om uit het operationele te stappen en in de raad van bestuur te blijven.”

Toch kon hij ‘zijn baby’ moeilijk loslaten; Jean-Baptiste Claes kwam nog elke dag naar kantoor. “Ik begrijp dat het moeilijk is om het stuur uit handen te geven: je geeft een aantal keer per jaar je mening op een Raad van Bestuur, terwijl anderen elke dag aan het roer staan. Ik heb het daar zelf ook moeilijk mee, eerlijk gezegd.”

Vijf jaar later nam z’n vader ook formeel afscheid van de Raad van Bestuur, meteen ook het tweede kantelmoment van Bart Claes. “In 2004 heeft hij mij officieel benoemd als CEO, maar zelf wilde ik die rol liever delen met mijn zus. Sinds het vertrek van mijn vader hebben Ann en ik onze samenwerking veel meer vorm kunnen geven.”

Volgens Claes was de periode van 2009 tot 2015 de sterkste periode die ze ooit hebben gehad en zit de kracht van hun unieke samenwerking hem in het elkaar gunnen van succes. “Als het goed gaat, dan gunnen we de ander 51% van de eer. Als het moeilijk gaat, pakken we elk 51% van de verantwoordelijkheid”, klinkt het.

3. Mildheid als kernwaarde

In 2018 bereikten Bart Claes en zijn zus een absoluut dieptepunt. “We hadden twee moeilijke jaren achter de rug en wisten niet zeker of het ons ging lukken om het tij te doen keren”, vertelt hij daarover. “Tijdens één van onze wekelijkse overlegmomenten waren we allebei zeer emotioneel en hadden we afgesproken dat we ons niet minderwaardig gingen voelen als het ons niet zou lukken.”

“We zijn als mens veel meer dan enkel dat professionele stuk van ons leven. We wilden vooral mild zijn naar onszelf toe, want we voelden een enorme verantwoordelijkheid ten opzichte van elkaar, onze medewerkers, onze vader én de volgende generaties.” En ze wilden elkaar vooral geen verwijten maken als het dan toch anders was uitgedraaid.

Maar er is ook een zekere mate van strijdvaardigheid voelbaar. “We gingen er uiteraard alles aan doen, écht het onderste uit de kan halen om de situatie alsnog recht te trekken. Als het dan niet zou lukken, dan ging het wel rechtopstaand zijn met de vlag in de hand.” Zo’n zwaar, emotioneel moment hebben de twee sindsdien niet meer gekend omdat ze nu weten dat de andere er altijd zal zijn op moeilijk momenten. Met die gedachte slaan ze zich voortaan door alle ‘stormen’ heen. “Als ondernemer blijf je optimistisch en wat er ook gebeurt dat wenkend perspectief zien.”

“Ik ben een geweldige fan van familiebedrijven”, zegt Bart Claes op het einde van het gesprek. “De welvaart die voortgebracht wordt door familiebedrijven, wordt naar mijn gevoel nog steeds onderschat. Ze hebben een ongelooflijke kracht en dynamiek, dus zou ik alle familiebedrijven willen oproepen om zo lang mogelijk te blijven bestaan en veel tijd te blijven vrijmaken voor het verder ontwikkelen van die familiale relaties.”

“En dan heb ik het niet alleen over het formele aspect van het familiecharter, de afspraken van de Raad van Bestuur,…, maar ook hoe je met elkaar omgaat. Het gunnen van het zonlicht aan elkaar en het nemen van verantwoordelijkheid binnen de samenwerking: dat komt het familiebedrijf alleen maar ten goede. Je bent als het ware een schoolvoorbeeld voor je medewerkers, want die nemen je gedrag over. Pas op, ik ben zelf ook niet onfeilbaar en leer nog elke dag bij”, aldus Bart Claes.

Benieuwd naar het hele verhaal van Bart Claes? Beluister hieronder de volledige podcastaflevering: