Tryangle, een Antwerps expertisebureau rond welzijn en werkgeluk, introduceerde in september de vierdagenwerkweek in haar eigen organisatie, en is daarmee pionier in België. Want hoewel meerdere organisaties in ons land een gelijkaardig systeem hebben ingevoerd, verloont Tryangle zijn coreteam dat 32 uur per week werkt volgens een fulltime job. “Als België niet meewil, dan springen wij maar gewoon zelf”, zegt co-founder Griet Deca.

Kritische reflectie over werktijd

Door zijn sectorspecifieke werk zag Tryangle hoe in landen als het VK, Japan en Canada met succes werd geëxperimenteerd met de vierdagenwerkweek. Vooral als uitloper van corona, toen mensen massaal van thuis konden werken en het vaak slopende woon-werkverkeer zagen wegvallen. Maar hoewel er op die manier heel veel tijd werd gewonnen, had dit geen negatieve impact op het prestatieniveau van de meeste werknemers.

“Men is toen beginnen redeneren: wat als we zouden overschakelen naar een vierdagenwerkweek, maar met behoud van loon?”, aldus Griet Deca, co-founder en Chief Happiness van Tryangle. “Vanuit de idee dat, als we een radicale cut doen in het aantal werkuren, er meer productiviteit zal zijn wegens meer focus, positievere energie, betere work-life balans, enzovoort? Men heeft dat intens gemonitord, en wat bleek in de deelnemende organisaties? Medewerkers die vier dagen per week presteren, hebben niet alleen beter opgeladen batterijen, maar gaan ook kritischer nadenken over de werktijd die ze ter beschikking hebben: hoe gaan we die optimaal benutten wegens minder tijd? In welke overbodige taken kan dan gesnoeid worden?”

Meeting madness

Vooral de zogenaamde meeting madness moest het daarbij terecht ontgelden, volgens Deca. “Als je dan ziet hoeveel tijd er verloren gaat aan dergelijke inefficiënte procedures, en aan het rennen van vergadering naar vergadering”, zegt ze daarover.

“Ik sprak onlangs nog iemand die zei dat hij drie dagen per week op kantoor werd verwacht, en dat hij zich daar van de ene meeting naar de andere haast zodat hij zijn twee dagen thuiswerk eigenlijk moet spenderen aan het inhalen van die drie dagen meeting. En dan heeft die persoon alleen nog maar dat gedaan. Dus moet het echte werk dan ‘s morgens vroeg en ‘s avonds laat en soms zelfs op weekenddagen gebeuren. Dat klopt natuurlijk niet.”

Griet Deca, co-founder van Tryangle

Model voor de toekomst?

Uiteraard is er ook een keerzijde, steekt Deca niet weg. “Wie in vier dagen hetzelfde werk moet verrichten als anders in vijf dagen, loopt het risico weer in een sfeer van toxische stress terecht te komen. Maar mits deftige communicatie en een goede leiderschapsstructuur zien wij in die vierdagenwerkweek eigenlijk alleen maar win-win-wins. De organisatie krijgt een heel geëngageerde medewerker die goed in zijn vel zit, en klanten voelen dat omdat dit op hen afstraalt, vooral in de communicatie. En deelnemende bedrijven zien minder ziekteverzuim, een lager verloop en betere werkprestaties, waardoor de efficiëntie zelfs relatief sterker toeneemt en tot een verhoogde omzet leidt.”

We hebben de collectieve verantwoordelijkheid om na te denken over hoe we ervoor kunnen zorgen dat mensen minder, en liefst zelfs niet meer, ziek worden van hun werk

“Let wel, we willen zeker niet van de daken schreeuwen: kijk, dit is hét model voor de toekomst, daar moéten we naartoe. Maar we willen er wel absoluut mee inspireren. De maatschappij draait vandaag zo snel dat je bijna niet anders kunt dan mensen meer ademruimte te geven. Dan vind ik dat we de collectieve verantwoordelijkheid hebben om goed na te denken over hoe we ervoor kunnen zorgen dat mensen minder, en liefst zelfs niet meer, ziek worden van hun werk.”

Extra lange dagen

Net als veel andere organisaties wachtte Tryangle met spanning de nieuwe Belgische arbeidsdeal af, die in november van vorig jaar werd afgerond. Griet Deca en haar collega’s hadden daarbij gehoopt dat er ook een opening voor de vierdagenwerkweek zou worden gelaten, of toch op z’n minst een andere kijk op de arbeidsduur.

“Maar dat bleek een grote teleurstelling, want een vierdagenwerkweek in die nieuwe arbeidsdeal zou gewoon staan voor vier extra lange werkdagen van tien uur”, zegt ze. “En dat terwijl wetenschappelijk onderzoek duidelijk aangeeft dat verlengde werkdagen heel wat risico’s met zich meebrengen op vlak van mentale en fysieke gezondheid. Een gemiste kans dus, die arbeidsdeal. Maar ook ergens begrijpelijk, want arbeid is in België enorm duur voor een werkgever, zeker nu de loonlast nog eens gestegen is. En dan krijgt zo’n werkgever de boodschap: we gaan eenvijfde van de werktijd schrappen, maar de loonkost blijft. Vanuit dat perspectief maakt dat arbeid nog eens duurder.”

Gewoon springen

“Daarom hebben wij als individuele organisatie gezegd: we gaan gewoon springen. En we hebben het op tafel gegooid en gepolst naar hoe de collega’s daarover dachten. Want wat we absoluut wilden vermijden, was dat het een vergiftigd geschenk zou worden”, licht Deca toe.

“Je moet er bovendien als organisatie klaar voor zijn. Mee kunnen, willen én ook durven in dat verhaal stappen. Kunnen is hier uiteraard cruciaal: niet elk bedrijf is organisatorisch in staat om de vierdagenwerkweek in te voeren. Als je pakweg in een productieomgeving zit en je haalt daar één vijfde van de werktijd weg, dan moet je dat substantieel kunnen coveren of je productieband valt stil. Dat zijn problemen die wij niet hebben, om de eenvoudige reden dat wij kenniswerkers zijn. Dus je hoort mij zeker niet zeggen dat elk bedrijf daar de mogelijkheid toe heeft. Ik beweer wel dat bedrijven die er de mogelijkheid toe hebben, het vooral eens moeten durven tegen het licht houden.”

Investering in welzijn

Maar ook bij Tryangle kwamen er effectief bezorgdheden naar boven als de optie van een vierdagenweek op tafel werd gegooid. “Ja maar, betekent dit dan niet dat we een dag onbereikbaar zullen zijn voor onze klanten, was de eerste reactie van onze Creative Director of First Impressions, die de mailbox en telefoonlijn bemant? Dus hebben we gekeken hoe we dat werkbaar kunnen maken. Nu werkt zij niet op woensdag- en vrijdagnamiddag, en voorzien we op die momenten een autoreply en voicemail die de verwachtingen managen wanneer een bericht behandeld zal worden, maar ook dankzij hulp van collega's die mee lopende projecten in de gaten houden, zodat zeer dringende zaken altijd gehoor vinden. En dat werkt zéér goed.”

“Nog een bedenking was dat we op die manier failliet zouden gaan, aangezien we meer zouden uitgeven om minder of dezelfde omzet te krijgen. Maar wij zien het vooral als het model van de groeiende scale-up: wij hebben extra mensen aangetrokken om die vierdagenwerkweek op te vangen en projecten af te werken. Dat zijn dus mensen die kansen krijgen, die mee denken, terwijl iedereen maar vier dagen moet werken. Dat zien we niet als een kost, maar als een investering in het welzijn van je menselijk kapitaal en als een logische stap in het groeiproces van een gezond bedrijf.”

Presenteïsme tegen het licht

Met deze Belgische primeur wil Tryangle ook de discussie op gang brengen over het zogenaamde presenteïsme en daarbij aansluitend de échte toegevoegde waarde van het aanwezige talent. Om eerst even Simon Ursell, managing director van één van de deelnemende organisaties in het Verenigd Koninkrijk te citeren: veel mensen realiseren zich niet hoeveel tijd we verspillen op het werk.

“Presenteïsme komt erop neer dat je wel fysiek aanwezig bent op het werk, maar eigenlijk mentaal niet”, licht Deca toe. “Want het is niet omdat je ergens bent, dat je automatisch ook productief bent. In tegenstelling tot absenteïsme is het echter heel moeilijk te meten, maar je kan natuurlijk wel iemands aanwezigheid afwegen tegenover diens output. En we zien in de omringende landen dat, als mensen een extra dag hebben om op adem te komen, presenteïsme een veel kleiner risico vormt, omdat mensen er fysiek en mentaal veel beter staan.”

“Het is nog niet zo lang geleden dat we van de 45-urige naar de 40-urenweek gegaan zijn”, stelt Deca. “Mijn ouders, die dat oude systeem nog hebben meegemaakt, noemden het een enorme verademing om terug te vallen op die 40-urenweek. Het is dus echt geen rocket science om in een samenleving die sneller dan ooit evolueert opnieuw naar meer ademruimte te schakelen en van 40 naar 32 uur te gaan. Als mijn medewerkers binnen x aantal jaar dezelfde reactie zullen hebben als mijn ouders, dan is het niet voor niks geweest”, besluit de Chief Happiness van Tryangle.