Meerderheid Belgen denkt over onvoldoende digitale vaardigheden te beschikken: “We moeten deze crisis aangrijpen om een mentaliteitsverandering teweeg te brengen”

Lien Ceulemans, Country Leader bij Salesforce Belux

De coronacrisis heeft het toenemende belang van digitale vaardigheden hoog op de agenda geplaatst, toont een nieuwe Belgische studie van Salesforce aan. Naar aanleiding van deze studie organiseerde de CRM-expert een rondetafelgesprek met vertegenwoordigers van een overkoepelende werkgeversorganisatie, het onderwijs en de bedrijfswereld. Wij waren erbij.

Voor zijn studie bevroeg Salesforce in samenwerking met iVox duizend Belgische werknemers naar hun digitale vaardigheden. Daaruit blijkt dat een ruime meerderheid (66%) van de werkende Belgen denkt dat ze hun technologische en digitale vaardigheden binnen de vijf jaar zullen moeten uitbreiden om hun functie goed in te kunnen vullen.

Advertentie

Graag meer inzichten over de evoluties binnen marketing? Ontdek het State of Marketing-rapport van Salesforce.

Download hier

Drie op tien Belgen weten echter niet welke skills ze het beste kunnen ontwikkelen. Een kwart heeft vandaag zelfs al de indruk niet over de juiste technologische bagage te beschikken om hun huidige functie uit te oefenen. De vraag naar digitale opleidingen lijkt dus groot. Maar wie moet die opleidingen verzorgen, en om welke digitale vaardigheden gaat het dan?

Een meer horizontale blik

Saskia Van Uffelen, die ons land sinds 2012 vertegenwoordigt als Digital Champion bij de Europese Commissie, bevestigt dat het voor velen niet duidelijk meer is welke digitale vaardigheden ze nu juist moeten bezitten. “België is een land dat zich erg focust op sectoren. De technologiesector is er daar één van. Maar in de nabije toekomst zal elk bedrijf een technologisch bedrijf worden.”

“Daarom is het volgens mij belangrijk dat we over sectoren heen beginnen te kijken en een meer horizontale blik ontwikkelen”, aldus Van Uffelen. “We hebben geen oplossingen nodig in de technologische sector, maar wel technologische oplossingen in de gezondheidssector, de onderwijssector, overal. Mensen staren zich vandaag nog al te vaak blind op specifieke technologieën. Terwijl de focus niet op de technologie moet liggen, maar op de digitale vaardigheden.”

“Leergierigheid is daarbij veel belangrijker geworden”, vult Vicky Van Bouwel aan, decaan van de Faculteit Management & IT aan de Karel de Grote Hogeschool. We proberen onze studenten te tonen hoe ze levenslang bij kunnen blijven leren. En we bieden veel meer avondprogramma’s aan, micro-opleidingen, programma’s voor upskilling en reskilling. Een diploma is geen eindpunt, maar een goede basis van waaruit studenten hun eigen leerpad moeten vormen.”

Magische eenhoorn

Die digitale vaardigheden verbeteren vereist echter niet alleen een andere ingesteldheid van werknemers, maar ook van werkgevers, vertelt Lien Ceulemans, Country Leader bij Salesforce Belux. “We moeten stoppen met zoeken naar die magische eenhoorn die alle vaardigheden bezit die we in onze functieomschrijving hebben opgesomd. Laten we niet langer rekruteren op vaardigheden maar wel op attitude en mindset. De vereiste vaardigheden kan je immers aanleren. Maar je moet daar natuurlijk wel toe bereid zijn.”

Een nieuwe bedrijfscultuur

Drie op tien Belgische werknemers zouden volgens de studie van Salesforce echter geen opleidingsmogelijkheden rond digitale vaardigheden ontvangen van hun werknemer. Moeten we werkgevers hier dan toe verplichten? Van Uffelen denkt alvast van niet. “Als ik mijn kinderen ergens toe verplicht, dan gaan ze het niet doen. Hetzelfde geldt voor werkgevers.”

“Ik ben geen voorstander van verplichten. Het moet deel uitmaken van de bedrijfscultuur. Trouwens, als je aantrekkelijk wilt blijven voor nieuw talent, zal je dat aspect sowieso moeten opnemen in je bedrijfscultuur. Maar een cultuur veranderen neemt tijd. Naar mijn ervaring drie tot vijf jaar. 2020 was in dat opzicht een grote versnelling. Het heeft de nood aan digitale vaardigheden veel zichtbaarder gemaakt.”

Een boekhoudkundig probleem

“Toch blijven veel werkgevers zich verzetten tegen die opleidingsmogelijkheden”, gaat Van Uffelen verder. “Hun voornaamste argument is volgens hen dat opleiden te veel budget vergt. Maar soms moeten we kijken naar hoeveel het kost om iets niet aan te bieden. In plaats van te investeren in opleidingen, ontslaan we nu mensen. Dan komen ze op de werkloosheidsmarkt terecht, moeten we ze opleiden en weer aanwerven. Het probleem zit hem hier volgens mij in de boekhouding.”

“Puur boekhoudkundig is het interessanter om mensen te ontslaan, omdat dit boekhoudkundig wordt gezien als winstgevend lange termijn. Een opleiding daarentegen is een eenmalige kost die je de maand zelf in de boeken moet noteren, wat die maand tot een slechter resultaat zal leiden. Managers worden op die resultaten beoordeeld, dus handelen ze daar ook naar. Daardoor denken ze nog te veel op korte termijn. Investeren in opleidingen moet boekhoudkundig dezelfde resultaten opleveren als ontslag. Dan zal er plots wel budget beschikbaar zijn.”

Een half miljoen openstaande jobs

Zal een mentaliteitsverandering echter volstaan? Van Uffelen rekent het uit. “Tegen 2030 zullen in ons land 541.000 vacatures openstaan waarvoor we geen gekwalificeerde mensen kunnen vinden. Een half miljoen mensen. Daarom moeten we met bedrijven als Salesforce werken aan automatisering en AI. Zo kunnen we mensen vrijmaken van taken die we kunnen automatiseren, en hen opleiden voor die 500.000 banen.”

“Mensen zijn vandaag nog te bang van AI en automatisering”, bevestigt Ceulemans. “Ze horen geruchten dat mensen hun werk verliezen door automatisering. We moeten meer positieve verhalen tonen. AI en automatisering creëren net banen.”

Een ander soort investering

“Op dat vlak hebben we in België opportuniteiten gemist. We investeren in digitale infrastructuur. We investeren in PC’s. Tegelijk is er nul euro beschikbaar voor communicatie. Terwijl we werknemers net willen sensibiliseren om een mentaliteitsverandering teweeg te brengen naar levenslang leren. We moeten de bedrijfscultuur veranderen. Dat is communicatie. Dat is marketing. En daar wordt momenteel nul euro in geïnvesteerd. Dat is een grote gemiste kans.”

De huidige crisis biedt op dat vlak een grote opportuniteit, zegt Van Bouwel: “Een crisis kan veel mogelijk maken. Het creërt een sense of urgency die drempels verlaagt, eenvoudigweg omdat je niet anders kan dan de digitale stap te zetten. En eens je die stap gezet hebt, merk je dat het eigenlijk helemaal niet zo moeilijk was als je gevreesd had.”

“COVID-19 heeft ons ertoe aangezet meer online te te werken en te leren. Dat is echter nog geen digitale transformatie. We zijn er nog lang niet. Maar het is wel een duwtje in de goede richting. We moeten deze crisis aangrijpen om de angsten van mensen weg te nemen en hen te helpen om nieuwe dingen bij te leren. En dat moeten we nu doen.”