Het ondernemerslandschap in België - en bij uitbreiding in heel Europa - is niet onmiddellijk wat je een accurate afspiegeling van de maatschappij kan noemen. Dat is zonde, want hoe meer diversiteit er is onder ondernemers, hoe breder de oplossingen die deze ondernemers kunnen leveren. Er is dus werk aan de winkel, weten ook Yonca Braeckman van Impact Shakers en Otito Dosumu van PwC. Elk op hun eigen manier proberen ze elke dag die steentjes te verleggen.
Met Impact Shakers wil Yonca Braeckman ondernemerschap inzetten om maatschappelijke en milieugerelateerde uitdagingen aan te pakken, en dat met een zo breed mogelijk scala aan mensen met verschillende achtergronden. De organisatie bouwde een community uit, zette incubatie-, acceleratie- en investeringsprogramma’s op poten en is recent ook gestart met een eigen fonds.
Het PwC Next Level team, waar Otito Dosumu bij hoort, is een platform voor investeerders, start-ups en ondernemingen. Zij helpen start-ups groeien, ondersteunen bedrijven bij het innoveren en helpen investeerders bij het vinden van de juiste start-ups om in te investeren.
De twee kenden elkaar al langer uit het start-upmilieu, maar sinds kort is PwC ook een officiële partner van het Raise program van Impact Shakers, legt Yonca Braeckman uit. “Het Raise program is een investor-readiness-program voor ondervertegenwoordigde ondernemers, waarvoor we nog op zoek waren naar een partner die voor extra expertise kon zorgen op het vlak van financiën.” En die partner vond ze in PwC, klinkt het. “Toen ik Otito leerde kennen, ontdekte ik al snel dat het werk dat zij doen heel erg in lijn ligt met wat wij doen”
Het ondernemerslandschap vandaag
Wat ze in elk geval gemeen hebben, is een streven naar meer diversiteit onder ondernemers. Want dat ontbreekt vandaag nog totaal, zegt Braeckman. “Het ondernemerslandschap is erg homogeen, niet alleen op het vlak van gender, maar ook op het vlak van socio-economische achtergrond en opleiding.”
Dat moet anders, en daar zijn goede redenen voor, gaat ze verder. “Ondernemerschap is zo’n belangrijke kracht in de samenleving, dat als we een betere, inclusievere wereld willen bouwen, we ook meer types mensen, van alle genders, achtergronden en ervaringen moeten betrekken in het ondernemerschap. Hoe meer perspectieven je samen zet, hoe beter de oplossingen die je krijgt.”
Een van de redenen voor de homogeniteit onder ondernemers, is dat het voor sommige mensen makkelijker is om zich in het avontuur te storten, dan voor anderen. Een gebrek aan kennis, netwerk of financiële mogelijkheden zorgt voor flink wat extra horden voor potentiële ondernemers. Denk maar aan ondernemers die uit een gezin met een laag inkomen komen en het zich niet kunnen veroorloven om zich fulltime te engageren voor hun startende onderneming, vertelt Braeckman. “Ik moet altijd lachen als dat verhaal van de oprichters van Google bovengehaald wordt, die gestart zijn in de garage van hun ouders. Want dat betekent wel dat hun ouders een garage hadden.”
Meer diversiteit in VC-land
Maar een andere niet te onderschatten factor, zegt Dosumu, is het gebrek aan diversiteit bij kapitaalverstrekkers. “Ik heb in het verleden in het venture capital-landschap gewerkt als operator, maar zag er zelden andere personen van kleur. Ik ben, zonder overdrijven, op evenementen geweest waar ik de enige zwarte persoon was. Dat is heel raar. Ik realiseerde mij al snel dat andere personen van kleur die ik tegenkwam en die wilden ondernemen, geen toegang hadden tot funding of zelfs niet wisten dat dat voor hen een optie was. Het leek soms of alleen ik voor hen het verschil kon maken tussen kapitaal of geen kapitaal.”
Een heel grote factor in de scheve verdeling van investeringen, is de erkenning van community-specifieke problemen, zegt Braeckman. “Voor de hand liggende voorbeelden daarvan vind je in femtech, een veld waar heel lang niet genoeg in geïnvesteerd is geweest.” Dat beaamt ook Dosumu. “Als diverse founders problemen binnen de community willen aanpakken, is het niet makkelijk om dat te vertalen naar investeerders, die dikwijls uit een andere wereld komen. Daardoor begrijpen zij niet wat andere mensen doormaken. Ik ken bijvoorbeeld een ondernemer die bezig is met iets rond sikkelcel. In mijn community is dat een heel gangbaar onderwerp, maar veel investeerders hebben er nog nooit van gehoord.”
“En dat is dan opnieuw waarom het zo belangrijk is om ook in het venture capital-landschap diverse profielen te hebben, die wél met deze ondernemers en hun problemen kunnen connecteren.” Want investeringen of niet, die ondernemers, die zullen er altijd wel zijn, klinkt het. “Ondernemers zullen altijd blijven ondernemen en innoveren, zelfs als ze niet veel hebben. Wij hopen gewoon dat we het hen een beetje makkelijker kunnen maken.”
2% van het kapitaal gaat naar vrouwelijke teams
Veel cijfers rond de verdeling van kapitaal zijn er niet, maar als ze er wel zijn, zijn ze weinig hoopgevend. “Al tien jaar lang gaat 2% van het venture capital naar vrouwen,” stelt Braeckman. “En 12% naar gemengde teams. In Nederland kregen vrouwen zelfs maar 0,7% en in België meten we het niet. Ik denk dat dat maar best is ook.”
Er bestaan fondsen die zich echt richten op diversiteit, zegt ze - het fonds waar Impact Shakers aan werkt is er eentje van - maar die zijn ook maar een druppel op de hete plaat. “Die fondsen zitten tussen 20 en 30 miljoen, terwijl er over het algemeen miljarden worden opgehaald. Dat zou ons decennia kosten - als het al ooit lukt.”
Dosumu ziet het al iets optimistischer: “Er is nog veel werk, maar we zien ook veel interessante initiatieven. Het gaat traag, maar er komt verandering. En eens we het VC-landschap en de personen die fondsen managen, kunnen veranderen, kan dat echt impact hebben op businesses. Want het is bizar hoe weinig kapitaal er vandaag gaat naar bepaalde ondernemers die het echt nodig hebben.”
Om meer geld naar diverse ondernemers te doen stromen, moet de perceptie wel veranderen, klinkt het. “Mensen beschouwen dat nog te vaak als liefdadigheid, maar dat is het niet. Er zijn ondernemers die fantastische dingen doen met hun funding, die echt impact maken binnen hun community. Zelfs met minder middelen dan andere ondernemers.”
“De cijfers liegen er ook niet om,” vult Braeckman aan. “Vrouwelijke ondernemers die kapitaal krijgen hebben hogere exits, de fondsen van vrouwelijke managers doen het beter en ook diverse teams presteren beter.”
Inclusieve omgevingen zijn een mooie start
De bal ligt dus vooral in het kamp van de investeerders. Het is aan hen om op zoek te gaan naar die start-ups die de maatschappij een stapje verder kunnen brengen, en als ze die niet vinden, zegt Braeckman, moeten ze op zoek naar een partner die hen daarbij kan helpen.
Wie zich niet aan de investeerderskant van het ondernemerslandschap bevindt, zou dan weer kunnen bijdragen door te werken aan inclusieve omgevingen, zoals ook Impact Shakers en PwC dat proberen te doen. Braeckman: “We willen geen ruimte creëren specifiek voor vrouwen of voor personen van kleur, we willen een zo inclusief mogelijke ruimte maken, die de samenleving weerspiegelt. Heel veel mensen zouden voordeel en ook meer plezier kunnen halen uit af en toe in een andere omgeving zijn - eentje waar niet alleen maar mannen in pak rondlopen of waar niet iedereen eruit ziet als zijzelf.”
