‘Expert in complexiteit en onzekerheid.’ Zo omschrijft Bert Slagter zichzelf. De Nederlander begeeft zich op het snijvlak van technologie en economie, twee werelden die elkaar nog te weinig raken en elkaar nog niet goed genoeg kennen. In zijn boek ‘Ons geld is stuk’ houdt hij ook een pleidooi voor een radicaal nieuw geldsysteem, waar bitcoin een centrale rol krijgt. Bloovi had het met Bert Slagter over cryptogeld, over de rol van de bank en over de digitale euro waar Europa op broedt.

“De kernboodschap van mijn boek is dat ons geldsysteem zoals het vandaag georganiseerd is, maar beperkt geschikt is voor een digitale toekomst”, vertelt Slagter. “Mijn zoontje speelt Minecraft of Fortnite met mensen uit de hele wereld. Voor hem is het vanzelfsprekend dat je digitale bezittingen hebt die je naar pakweg Japan stuurt.”

“Er werken allerlei partijen aan het geld van de toekomst. Niet alleen overheden via hun Centrale Banken, maar ook technologiebedrijven. Al loopt dat moeizaam, denk maar aan de Libra, de digitale munt van Facebook die ondertussen alweer begraven is. Dan is er natuurlijk open source geld. De meest gebruikte vorm is de stablecoin, die de waarde van de euro, de dollar, de yen, … vertegenwoordigt.”

Ons geldsysteem zoals het vandaag georganiseerd is, is maar beperkt geschikt voor een digitale toekomst

“Bij ons wordt er vooral gespeculeerd met cryptogeld, maar wereldwijd gebruiken miljoenen mensen het om te sparen of om geld naar het buitenland te sturen. Ik ben ervan overtuigd dat er nood is aan een decentrale variant, aan geld dat niet onder de controle van de Centrale Banken of de techreuzen staat, maar dat gecontroleerd en gedeeld wordt door ons allemaal.”

Wordt cryptogeld mainstream?

Als de nood zo groot is, waarom duurt het dan volgens Slagter zo lang voor cryptogeld mainstream wordt? “De innovators en de early adopters vinden het prima als tech nog wat rammelt. Het is wachten op de meerderheid. Die gaat tech pas gebruiken wanneer die beter en goedkoper is dan de alternatieven. Kijk maar naar hoe lang het geduurd heeft voor de elektrische auto mainstream werd.”

“In België en in andere westerse landen hebben we over het algemeen een betrouwbare overheid, een stabiele munt, prima betaalinfrastructuur. Daar kan het alternatief nog niet tegenop. De meerderheid ziet dus nog geen reden om cryptogeld te gebruiken.”

“Voor miljarden mensen die in een dictatuur leven, met een instabiele munt, torenhoge inflatie, censuur, … is dat anders. In specifieke landen en situaties zien we al massale adoptie van cryptogeld. Wereldwijd zijn er 200 miljoen gebruikers dat zijn heus niet allemaal innovators en early adopters die speculeren met cryptocurrency.”

De digitale euro

Europa werkt nu aan een digitale euro. Slagter is benieuwd hoe dat experiment uitdraait, maar is geen believer. “Er bestaat vandaag geen digitale vorm van de euro die publiek is. Digitaal geld waar je mee betaalt, spaart, belegt, … wordt uitgegeven door je bank. Een privébank, geen Centrale Bank. Daarom denkt Europa aan zo’n publieke digitale euro, uitgegeven door de overheid. Het is eigenlijk een elektronische vorm van contant geld. In de zomer zou er een concreet voorstel op tafel moeten komen hoe zo’n digitale euro eruit kan zien.”

“Zo’n digitale euro kan in theorie iets mooi, bijna utopisch worden. Een digitale euro kan een veilig, neutraal en privacyvriendelijk alternatief zijn voor de euro die we vandaag hebben, met publieke betaalinfrastructuur die – zoals de snelwegen vandaag – heel Europa doorkruisen. De digitale euro is ook een kans om het hele financiële systeem te hervormen.”

Als je een veilig publiek alternatief hebt voor de digitale euro, dan ligt de verantwoordelijkheid om geld te beschermen niet alleen meer bij de banken en kunnen ze méér risico’s nemen en méér ondernemen

“Banken moeten aan ongelooflijk veel regels voldoen. Ze mogen weinig risico’s nemen en ze kunnen maar beperkt ondernemen. Daardoor is heel dat financiële systeem bevroren. Als je een veilig publiek alternatief hebt, dan ligt die verantwoordelijkheid om geld te beschermen niet alleen meer bij de banken en kunnen ze méér risico’s nemen en méér ondernemen.”

“Maar de banken vrezen natuurlijk dat klanten hun spaargeld verhuizen naar dat veilig alternatief en gaan dus op de rem staan. In Nederland zeggen de banken nu al dat de digitale euro geen spaarmiddel mag worden. Ook andere spelers stellen allerlei randvoorwaarden die de digitale euro uithollen. Dat is de paradox.”

Als de digitale euro te succesvol wordt, stort het bestaande systeem in

“Als de digitale euro te succesvol wordt, stort het bestaande systeem in. Maar als hij niet succesvol genoeg is, heb je geen netwerkeffect en mislukt hij. Daarom geloof ik niet dat de digitale euro echt een verschil zal maken. Ofwel maak je hem, maar dan maak je hem goéd. Als het gewoon een alternatief wordt ergens in de marge, moet je er niet aan beginnen.”

Crypto als alternatief

Als Europa toch doorgaat met de digitale euro, dan ziet Slagter een belangrijke rol weggelegd voor decentraal geld. De digitale euro wordt hoe dan ook centraal uitgegeven. Het blijft geld van de overheid. Vandaag is dat risico klein, maar wat als zo’n overheid ooit beperkingen oplegt.

Wat als ze plots beslist dat jij met je digitale euro geen hamburgers mag kopen omdat je BMI te hoog is? “Je weet nooit wat er in crisissituaties gebeurt. Onder druk wordt alles vloeibaar. Ik vind niet dat de overheid het monopolie mag hebben op digitaal geld. Het is altijd goed om meerdere opties te hebben. Die rol moeten stablecoin, bitcoin, ethereum, … blijven spelen.”

Beluister de volledige podcast hier: